Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά είναι τα μεγαλύτερα της ανατολικής Μεσογείου. Τα ίδρυσε το 1958 ο Σταύρος Νιάρχος, ενώ λίγα χρόνια αργότερα κατασκεύασε εκεί και την τεράστια μόνιμη δεξαμενή που μπορούσε (μπορεί) να υποδεχθεί ένα σούπερ τάνκερ. Ένα τάνκερ δηλαδή που μπορεί να μεταφέρει περισσότερους από 300.000 τόνους πετρελαίου.
Τέτοια δεξαμενή δεν υπάρχει ακόμα και σήμερα στην περιοχή μας. Οι περιπέτειες άρχισαν μετά το 1985, όταν και κρατικοποιήθηκαν τα ναυπηγεία. Οι επαναλαμβανόμενες ιδιωτικοποιήσεις που ακολούθησαν δεν φαίνεται να βοήθησαν την κατάσταση, αφού βασίστηκαν, σχεδόν αποκλειστικά, σε δημόσια έργα. Το δυστύχημα είναι ότι την ίδια περίοδο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε να στρουθοκαμηλίσει. Απαγόρευσε σταδιακά τις ενισχύσεις προς τη ναυπηγική βιομηχανία στα κράτη-μέλη, με αποτέλεσμα η Νότια Κορέα αρχικά και η Κίνα στη συνέχεια, οι οποίες έριχναν δισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια βάση στα ναυπηγεία τους, να μαζέψουν όλες τις παραγγελίες.
Το μόνο που κράτησε η Ευρώπη ήταν τα κρουαζιερόπλοια. Ακόμα και σήμερα που η Κομισιόν θέλει να ενισχύσει με κάποιο τρόπο τον συγκεκριμένο κλάδο, το πλαίσιο που η ίδια δημιούργησε είναι τόσο περίπλοκο, που αδυνατεί να προσπελάσει με επιτυχία. Κάπως έτσι τιμωρήθηκε και το ναυπηγείο στον Σκαραμαγκά.
Στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας απειλήθηκε με κλείσιμο, αφού «οι παλιές αμαρτίες» της δεκαετίας του ‘90 έφεραν πρόστιμο στα ΕΝΑΕ ύψους 250 εκατ. ευρώ. Το πρόστιμο τελικά μετατράπηκε. Το ναυπηγείο χωρίστηκε σε στρατιωτικό και εμπορικό. Με συμφωνία Ελλάδας – Κομισιόν το 2010 το στρατιωτικό δεν θα μπορούσε να πάρει εμπορικές εργασίες μέχρι το 2025 και το εμπορικό, στο οποίο ανήκει η μεγάλη δεξαμενή, θα έπρεπε να βγει στον πλειστηριασμό. Αλλά και πάλι αδιέξοδο, διότι για το ναυπηγείο πλέον δεν ενδιαφέρεται κανείς.
Τελικά, με ένα -κατά γενική ομολογία- πολύ καλό deal το παίρνει η Privinvest του κ. Ισκαντάρ Σάφα. Στόχος του είναι να κατασκευάσει τα ελληνικά υποβρύχια, αλλά, όπως ισχυρίζεται, να πάρει παραγγελίες και για πολεμικά πλοία από το εξωτερικό. Και κάπου εκεί τελειώνει «ο μήνας του μέλιτος» για το ελληνικό Δημόσιο και τον νέο ιδιοκτήτη των ΕΝΑΕ.
Η Ελλάδα στέλνει ερώτημα στην Κομισιόν, για το αν είναι δυνατόν να κατασκευάσει το στρατιωτικό τμήμα πολεμικά πλοία τρίτων χωρών και η απάντηση από τον επίτροπο είναι αρνητική. Η πλευρά Σάφα θεωρεί ότι το ελληνικό Δημόσιο τον «εμπαίζει». Εν τω μεταξύ και η πορεία κατασκευής των υποβρυχίων δεν είναι σταθερή, αφού το πρώτο, σύμφωνα με τις τότε καταγγελίες, «γέρνει». Τελικά στην ουσία από το 2012 το ναυπηγείο παραμένει «κλειστό», με το Πολεμικό Ναυτικό της χώρας να αναλαμβάνει την ευθύνη ολοκλήρωσης της κατασκευής των υποβρυχίων που είναι σε εξέλιξη. Κίνηση με την οποία συμφωνεί και η μεριά Σάφα, παρά το γεγονός ότι τις δύο πλευρές χωρίζουν απαιτήσεις αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Αλλά και σήμερα η κατάσταση δεν είναι καλύτερη.
Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί, κάνοντας το κόλπο γκρόσο, να πάρει τα ναυπηγεία από την Privinvest και να τα βγάλει σε διεθνή διαγωνισμό, ώστε να τελειώνει και με τα πρόστιμα της Ε.Ε. Ωστόσο το ρίσκο μάλλον είναι μεγάλο. Ήδη την πρώτη μάχη στη διεθνή διαιτησία την κέρδισε ο Λιβανέζος επιχειρηματίας και η συνέχεια (εκκρεμούν δύο που είναι σε εξέλιξη και άλλες τις οποίες ετοιμάζουν οι ιδιοκτήτες των ναυπηγείων ίσως και η Ελλάδα) προβλέπεται δύσκολη. Την ίδια στιγμή όμως τα ίδια τα ναυπηγεία εκπέμπουν «SOS». Διαλύονται. Απόδειξη η πλωτή δεξαμενή των 75.000 τόνων που δεν άντεξε την ανεμοθύελλα της προηγούμενης εβδομάδας, κόπηκε, και η μισή βυθίστηκε. Το ναυπηγείο μόλις έχασε ένα πολύτιμο asset.
Επιπλέον οι εργασίες συντήρησης που χρειάζονται πλέον τα ΕΝΑΕ υπολογίζονται σε 20 με 30 εκατ. ευρώ. Και αν η αντιδικία συνεχιστεί για πολύ (όπως προδικάζουν οι κινήσεις των δύο πλευρών στη σκακιέρα), στο τέλος δεν θα μείνει τίποτα, παρά μόνο η ανάμνηση των μεγαλύτερων ναυπηγείων της ανατολικής Μεσογείου.
