Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Στην καθοδική της πορεία συμπαρασύρει την ευρύτερη οικονομία του Πειραιά η ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, η οποία τα τελευταία πέντε χρόνια έχει συρρικνωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι φορείς των ναυπηγοεπισκευαστών είναι συντριπτικά. Από τη μια η έλλειψη εγκαταστάσεων, αφού οι μεγάλες δεξαμενές του Σκαραμαγκά είναι κλειστές και η μεγάλη της Ελευσίνας υπέστη σοβαρή ζημιά, και από την άλλη η κρίση στην ελληνική οικονομία κράτησαν τα πλοία μακριά από τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη.
Η «απουσία» επισκευών στη ΝΕΖ επηρεάζει άμεσα όμως και τη γενικότερη οικονομία των παραλιμένιων δήμων. Τον άμεσο συσχετισμό της ευρύτερης οικονομίας του Πειραιά με τη ναυπηγοεπισκευή αποδεικνύουν τα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής, αλλά και του ΟΑΕΔ, που συνέλεξαν οι φορείς του κλάδου. Οσον αφορά την πορεία των επισκευών, καταγράφεται πτώση κατά 72% από το 2008 μέχρι το 2013. Πιο συγκεκριμένα από τα 904 πλοία του 2008 πέσαμε στα 256 μία πενταετία μετά.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την έρευνα που έκαναν φορείς της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, όπως το ΒΙΠΑ Σχιστού και η Ενωση Μηχανουργών, οι άνεργοι στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά αυξήθηκαν ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Βάσει στοιχείων του ΟΑΕΔ τον Ιούλιο του 2009 ήταν καταγεγραμμένοι 39.687 άνεργοι, οι οποίοι τον αντίστοιχο μήνα του 2010 έφτασαν τους 50.093, το 2011 τους 57.975, το 2012 τους 66.950 και το 2013 ανήλθαν σε 66.745. Καθοδική πορεία ακολούθησε και η έναρξη νέων επιχειρήσεων – καταστημάτων στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, κατά το ίδιο διάστημα. Από τις 326 ενάρξεις του 2009 το 2013 έφτασαν μόλις τις 49. Ανάλογα είναι τα στοιχεία και στις οικοδομικές άδειες της ευρύτερης περιοχής, αφού από τις 1.232 το 2009 έφτασαν τις 218 το 2013.
Τα δεδομένα όμως που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για παρερμηνείες είναι τα στοιχεία του 2014. Στον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά και στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη σημειώθηκε μικρή άνοδος στα πλοία που ανέβηκαν στις δεξαμενές για επισκευές.
Από τους 90 δεξαμενισμούς του 2012 και τους 83 του 2013 αυξήθηκαν σε 95 το 2014. Αυτόματα, και παρά το γεγονός ότι η απραξία συνεχίζεται στα δύο μεγάλα ναυπηγεία της χώρας, στην ευρύτερη περιφέρεια του Πειραιά μειώθηκε η ανεργία και αυξήθηκε σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των νέων επιχειρήσεων. Ειδικότερα, οι άνεργοι τον Ιούλιο του 2014 μειώθηκαν στις 58.618 από 66.745 το αντίστοιχο διάστημα του 2013, και τα νέα καταστήματα που άνοιξαν ανήλθαν σε 60 από 49 το 2013. Μόνο οι οικοδομικές άδειες εξακολουθούν να καταγράφουν αρνητικά σερί, αφού συσχετίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό και με τη γενικότερη εικόνα της οικονομίας της χώρας και διαμορφώθηκαν στις 179 από 218 το 2013.
Απουσία εγκαταστάσεων
Η απουσία «γηπέδων», όπως περιγράφουν οι επιχειρηματίες την έλλειψη εγκαταστάσεων για ναυπηγικές και επισκευαστικές δραστηριότητες στο πρώτο λιμάνι της χώρας, αποτελεί το νούμερο ένα ζήτημα σήμερα στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Η «απουσία» των μεγάλων δεξαμενών από τα ναυπηγεία λειτουργεί αποτρεπτικά για την προσέλκυση πλοίων στη χώρα μας σε συνδυασμό βέβαια με την οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα. Ακόμα και ο ΟΛΠ όμως όλα αυτά τα χρόνια δεν έχει επενδύσει συστηματικά στον εκσυγχρονισμό της Ζώνης και διαθέτει ακόμα τις δύο παλιές δεξαμενές των 15.000 και 4.500 τόνων που εξυπηρετούν πλοία μικρού μεγέθους.
Ζοφερή κατάσταση
Η ναυπηγική και ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, με επίκεντρο τα μεγάλα ναυπηγεία της χώρας, του Σκαραμαγκά, της Ελευσίνας αλλά και τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος, αποτέλεσε την αιχμή της μεταποιητικής βιομηχανίας της χώρας κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, ενώ παράλληλα προσέφερε στην ελληνική οικονομία δισεκατομμύρια δολάρια σε συνάλλαγμα. Ωστόσο, από τη μια η κρίση που έπληξε τη ναυτιλία το 2008 σε πρώτη φάση, αλλά κυρίως η κρίση που έπληξε ανεπανόρθωτα τη χώρα μας από το 2010 και η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχουν προκαλέσει σχεδόν ανεπανόρθωτες ζημιές στον κλάδο. Είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, που δείχνουν ότι από το 2013 οι επισκευές πλοίων στην Ελλάδα μειώθηκαν σε ποσοστό 72% σε σχέση με το 2008. Σήμερα, το πρώτο και βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κλάδος στη χώρα μας είναι η έλλειψη ανοδομών (δεξαμενές και σύγχρονος εξοπλισμός) αλλά και οργάνωσης στα πρότυπα του εξωτερικού.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος, αναφέρονται τα ζητήματα που έχουν προκύψει στις ακόλουθες βασικές υποδομές:
* Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος (υποβαθμίζεται διαρκώς)
* Ναυπηγεία Σκαραμαγκά (παραμένουν κλειστά)
* Ναυπηγεία Ελευσίνας (υπολειτουργούν)
* Ναυπηγεία Σύρου (υπολειτουργούν)
* Ναυπηγεία Χαλκίδας (διαθέτουν μικρό χώρο και εξοπλισμό)
Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι πέραν των προαναφερθέντων Ναυπηγείων, υπήρχαν 400 ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις και 1.000 περίπου δορυφορικές, οι οποίες είχαν ως αντικείμενο εργασιών τη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα και απασχολούσαν άνω των δέκα χιλιάδων μονίμους αλλά και έκτακτους εργαζόμενους, οι οποίοι σήμερα πλήττονται από την υψηλότερη ανεργία. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι μόνο για τον ελληνόκτητο στόλο τα ετήσια συνολικά κεφάλαια που απαιτούνται για τις προγραμματισμένες (special survey) επισκευαστικές εργασίες αποτιμούνται σε περίπου 600 εκατ. ευρώ, ενώ οι μη προγραμματισμένες επισκευές πλοίων ανέρχονται στα περίπου 440 εκατ. ευρώ.
«Απαραίτητες οι ιδιωτικές επενδύσεις»
Ο πρόεδρος της Ενωσης Μηχανουργών Πειραιά Θόδωρος Πιτσιρίκος, μιλώντας στη «Ν» επισημαίνει: «Η καθοδική πορεία που ακολουθεί η ναυπηγική βιομηχανία τα τελευταία 5 χρόνια, επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα όλο τον κύκλο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο χώρο του Πειραιά, από τις τράπεζες μέχρι τις επιχειρήσεις χονδρικού και λιανικού εμπορίου. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι βασικοί δείκτες της ελληνικής οικονομίας, όπως το εισόδημα και η ανεργία, έχουν επηρεαστεί δραματικά από την ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας της εν λόγω βιομηχανίας και κλάδων αυτής», ενώ προσθέτει: «Τούτο κάλλιστα θα μπορούσε να μετριαστεί, αν η Πολιτεία ακολουθούσε μια συγκροτημένη πολιτική στον χώρο της ναυπήγησης και επισκευής πλοίων. Κάτι που είναι εφικτό, αφού το ελληνικό πλοίο, παρά τα γενικότερα προβλήματα, δεν έχει παροπλιστεί και εξακολουθεί να παράγει πλούτο που ενισχύει τις ναυπηγικές και επισκευαστικές επιχειρήσεις των γειτονικών χωρών».
Ο κ. Πιτσιρίκος χαρακτηρίζει απαραίτητη τη χρήση των ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις προκειμένου να ξαναμπεί η χώρα σε ρότα ανάπτυξης. «Δεν φοβόμαστε σοβαρούς στρατηγικούς επενδυτές που έχουν αποδεδειγμένα προσφέρει στην ανάπτυξη της χώρας. Πρέπει όλοι να βοηθήσουμε ώστε να προσελκύσουμε νέους επενδυτές στην πραγματική οικονομία της χώρας», σημειώνει ο κ. Πιτσιρίκος και προσθέτει: «Κύριο μέλημα είναι να δοθεί ώθηση, ανάσα και ανάπτυξη στην τοπική κοινωνία, που μαστίζεται από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας. Χρειάζεται επανασχεδιασμός και εκσυγχρονισμός σε όλα τα επίπεδα, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, καθώς δεν μπορούμε να μείνουμε προσκολλημένοι σε απαρχαιωμένες ιδέες και πρακτικές».
Καταλήγοντας αναφέρεται στα εργασιακά θέματα και τονίζει ότι κανείς δεν έχει αντίρρηση με την υπογραφή της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, αλλά ούτε και με τη διατήρηση των επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων, κυρίως για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις.
