Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Υποβαθμίζεται ο ρόλος και η συμβολή της ακτοπλοΐας στην ανάπτυξη της χώρας. Αυτό προκύπτει από το περιεχόμενο των διαφόρων αναπτυξιακών κειμένων που έχουν δει το φως της δημοσιότητας την τελευταία περίοδο, όπως είναι τα κείμενα για το ΕΣΠΑ αλλά και τα κείμενα του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης.
Ενώ η ακτοπλοΐα είναι αυτή που συνδέει τη μισή Ελλάδα με την άλλη μισή, τη νησιωτική, και ενώ πολλή συζήτηση γίνεται για άλλες μορφές μεταφορών, όπως οι οδικές και οι σιδηροδρομικές, καμία αναφορά δεν υπάρχει στα κείμενα του ΕΣΠΑ και του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, παράλειψη που αποκαλύπτει με παρέμβασή του ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ).
Οι ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες είναι αναγκαίες για τη χώρα μας όσο και το ηλεκτρικό ρεύμα. Είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνοχή του ελληνικού κράτους, την επιβίωση των νησιωτών και την τουριστική ανάπτυξη της χώρας, σχολιάζει ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ Μιχάλης Σακέλλης και προσθέτει επίσης: «Είναι ο κλάδος που επλήγη ιδιαίτερα από την παρούσα κρίση, αφού σε καμία περίπτωση δεν ήταν δυνατόν να ανασταλούν οι δραστηριότητές του, ενώ παράλληλα πλήττεται δυσανάλογα και από τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς λόγω της μεγάλης εξάρτησης των πλοίων από τα καύσιμα».
Λαμβανομένων υπόψη όλων αυτών, πρέπει στις Στρατηγικές Κατευθύνσεις του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας να γίνεται με σαφήνεια αναφορά στις Θαλάσσιες Μεταφορές, τονίζει ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ. Το ίδιο όμως δυστυχώς συμβαίνει και με το νέο ΕΣΠΑ, όπου οι θαλάσσιες μεταφορές απουσιάζουν, δηλαδή γίνεται αναφορά στις σιδηροδρομικές και αεροπορικές μεταφορές και όχι στις θαλάσσιες, όπως αποκαλύπτει ο κ. Σακέλλης, ο οποίος συμπληρώνει: «Ο Σύνδεσμός μας έχει επισημάνει τις απαραίτητες αλλαγές, διευκρινίσεις και προσθήκες οι οποίες πρέπει να γίνουν και ελπίζουμε οι προτάσεις μας να ληφθούν υπόψη».
Οι θαλάσσιες μεταφορές
Επιπλέον ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ υπογραμμίζει τον νησιωτικό χαρακτήρα της χώρας και συμπληρώνει ότι «πάντα λέμε, αναφορικά με την ενίσχυση των Θαλάσσιων Μεταφορών από την Ε.Ε., ότι δεν έχουμε τονίσει επαρκώς την έννοια της νησιωτικότητας. Παρ’ όλα αυτά περιέργως εμμένουμε στην ίδια τακτική με αποτέλεσμα οι θαλάσσιες μεταφορές να μη συμπεριλαμβάνονται και να μην είναι ποτέ επιλέξιμες στα διάφορα αναπτυξιακά προγράμματα».
Ο κ Σακέλλης υπογραμμίζει ακόμη ότι «η προστασία των εθνικών μας συμφερόντων, η κάλυψη των αναγκών των νησιών προϋποθέτουν επαρκείς και ποιοτικές ακτοπλοϊκές υπηρεσίες. Τις υπηρεσίες αυτές δεν πρέπει να τις θεωρούμε δεδομένες».
Όπως προειδοποιεί ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, «ο κλάδος περνά μια εποχή ιδιαίτερα δύσκολη, είμαστε φορτωμένοι με τα απο
τελέσματα της κρίσης και με δύο μεγάλες προκλήσεις μπροστά μας με όριο το 2030 και συγκεκριμένα τη συμμόρφωσή των πλοίων με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και τη σταδιακή ανανέωση του ακτοπλοϊκού μας στόλου». Ως εκ τούτου περιμένει από την πολιτεία και τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Ναυτιλίας τη λήψη ιδιαίτερων μέτρων που θα συμβάλουν στηναντιμετώπιση των προκλήσεων, που αφορούν την επόμενη δεκαετία.
Μέτρα λόγω Covid
«Αυτό που περιμένουμε», λέει ο κ. Σακέλλης, «είναι μέτρα τα οποία να αφορούν την τρέχουσα περίοδο, όπως, για παράδειγμα, στις συμβάσεις COVID Δημόσιας Υπηρεσίας που υπογράφονται αυτή την περίοδο τα μισθώματα να βασίζονται στα πραγματικά έξοδα των πλοίων.
Επίσης αναμένουμε μέτρα τα οποία αφορούν στις μελλοντικές εξελίξεις μέχρι το 2030 όπως προανέφερα. Οι προτάσεις μας συζητούνται ήδη και διαπιστώνουμε κατανόηση και καλές προθέσεις και ευελπιστούμε σε θετικά αποτελέσματα». Επισημαίνεται ότι το θέμα της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου είναι πάρα πολύ σοβαρό για μία νησιωτική χώρα όπως είναι η Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΕΝ, το 2030 η μέση ηλικία των πλοίων θα είναι κοντά στα 40 χρόνια, ενώ θα υπάρχουν και 17 πλοία άνω των 50 ετών! Επίσης, όπως εξηγεί ο κ. Σακέλλης, που γνωρίζει πολύ καλά και τη διεθνή ακτοπλοϊκή αγορά, δεν υπάρχουν στη διεθνή αγορά πλοία κατάλληλα για τις ακτοπλοϊκές μας γραμμές, συνεπώς μιλάμε για νέες ναυπηγήσεις μέσα σε μια περίοδο κρίσης.
«Για τον σκοπό αυτό ως ΣΕΕΝ στηρίζουμε τις προτάσεις του ΥΝΑΝΠ και τις μελέτες του ΝΕΕ και συμμετέχουμε στις διαδικασίες υλοποίησής τους, ελπίζοντας να οριστικοποιηθούν έγκαιρα». Οι προτάσεις που καταρτίζονται αυτή την περίοδο με τη συμμετοχή συμβούλων από το ΝΕΕ και το υπουργείο Ναυτιλίας αφορούν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο χρηματοδότησης της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου με τη συμβολή και κοινοτικών κονδυλίων.
Απολογισμός και προβλέψεις Αναφερόμενος ο κ. Σακέλλης στο πώς έκλεισε η χρονιά για την ακτοπλοΐα, σημειώνει μεταξύ άλλων ότι οι εκτιμήσεις του Συνδέσμου επαληθεύτηκαν καθώς τα «ζημιογόνα αποτελέσματα ίσως να ξεπεράσουν τα 120-130 εκατ. ευρώ. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Ας μην ξεχνάμε ότι το 2020 ξεκίνησε μετά από τρεις καλές σχετικά χρονιές, ενώ το 2021 ξεκινάει με μεγάλες ζημιές, χωρίς ρευστότητα και αυξημένες τις δανειακές υποχρεώσεις.
Σε ό,τι αφορά το μεταφορικό έργο το 2021, το πρώτο εξάμηνο συνολικά αναμένεται να κινηθεί στα επίπεδα του 2020, ενώ η τουριστική περίοδος εκτιμάται βελτιωμένη, χωρίς όμως να πλησιάζει στα επίπεδα του 2019, το οποίο αποτελεί πλέον στόχο για τα επόμενα δύο χρόνια. Το 2021 παραμένει μια προβληματική χρονιά με βαριά κληρονομιά από το 2020.
Πέντε προτάσεις στήριξης εν μέσω Covid
Ο ΣΕΕΝ, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις αφού, όπως τονίζει, «με δεδομένη τη μεγάλη σημασία των θαλάσσιων μεταφορών για τη χώρα μας πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει σαφής αναφορά στην ακτοπλοΐα εσωτερικού και εξωτερικού καθιστώντας δυνατή τη συμμετοχή του κλάδου στα προβλεπόμενα από το Σχέδιο».
Μεταξύ άλλων ο ΣΕΕΝ προτείνει:
- Στον Άξονα 1.1: Μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον. Να γίνει αναφορά στις απαραίτητες τεχνικές αναβαθμίσεις των ακτοπλοϊκών πλοίων εσωτερικού και εξωτερικού ή στη ναυπήγηση νέων πλοίων ως μοναδική λύση για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης και μείωσης των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου των θαλάσσιων επιβατικών μεταφορών.
- Στον Άξονα 1.3: Μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών. Πέραν της ηλεκτροκίνησης, πρέπει να γίνει σαφής αναφορά στις επενδύσεις οι οποίες αποσκοπούν στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των ακτοπλοϊκών μεταφορών εσωτερικού και εξωτερικού.
- Στον Άξονα 1.4: Αειφόρος χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας. Σε ό,τι αφορά τα νησιά, πρέπει να προστεθεί ότι η βελτίωση των υποδομών συμπεριλαμβάνει και τα ακτοπλοϊκά πλοία.
- Στον Άξονα 2.1: Συνδεσιμότητα για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, το κράτος. Πέραν της αναφοράς στους αυτοκινητόδρομους, πρέπει να γίνει αναφορά στις Θαλάσσιες Διαδρομές.
- Στον Άξονα 4.6: Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας. Στους κύριους τομείς της οικονομίας να προστεθούν οι ακτοπλοϊκές μεταφορές εσωτερικού και εξωτερικού.
Όπως συμπληρώνει ο ΣΕΕΝ: «Όπως αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης Covid αλλά και στη διαχείριση σοβαρών θεμάτων όπως το μεταναστευτικό, η επιβατηγός ναυτιλία αποτελεί τη μοναδική και σταθερή λύση για τη συνοχή του ελληνικού κράτους και την προστασία των ανατολικών συνόρων όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης.
Επίσης οι γραμμές Ελλάδας-Ιταλίας της Αδριατικής είναι αυτές που εγγυώνται την εδαφική συνέχεια της Ε.Ε. και τη διασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας όπως χαρακτηριστικά τονίζεται στην Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21.10.2020. Λαμβανομένου υπόψη ότι το 70% των δραστηριοτήτων της ακτοπλοΐας αφορά τον τουρισμό πρέπει να γίνει σαφές ότι οι ακτοπλοϊκές μεταφορές εσωτερικού και εξωτερικού συμπεριλαμβάνονται στους τουριστικούς κλάδους.
Οι συνθήκες λειτουργίας της επιβατηγού ναυτιλίας και κυρίως της ακτοπλοΐας διαφοροποιούνται από τους άλλους κλάδους της οικονομίας στον βαθμό που οι υπηρεσίες που προσφέρονται είναι δημοσίου συμφέροντος, συνεπώς η λειτουργία των πλοίων δεν είναι δυνατόν να ανασταλεί. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να προξενείται μεγάλη ζημιά σε περιόδους κρίσης, όπως με την Covid-19 .
Συνεπώς για την αποφυγή της υποβάθμισης των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών αλλά και της μείωσης της ελληνικής παρουσίας στις γραμμές Ελλάδας-Ιταλίας, η ακτοπλοΐα εσωτερικού και εξωτερικού πρέπει να είναι επιλέξιμη σε όλες τις δράσεις οι οποίες προβλέπονται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με ρητή σχετική διατύπωση προς αποφυγή παρερμηνειών που είχαν ανακύψει στο παρελθόν».
