Τις πέντε βασικές προκλήσεις για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης σε ελληνικά ακτοπλοϊκά πορθμεία ανέδειξε η διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο Σαλαμίνας.
H διαβούλευση έγινε από το Εργαστήριο Διαβούλευσης Κοινωνικών και Βιομηχανικών εταίρων για την πιλοτική εφαρμογή εισαγωγής ηλεκτρικού/υβριδικού πλοίου στη γραμμή Πέραμα – Σαλαμίνα.
Ως κορυφαία πρόκληση -σύμφωνα με την ψηφοφορία- ψηφίστηκε η έλλειψη κινήτρων και επιδοτήσεων, η οποία επικράτησε αφού την ανέδειξαν περίπου οκτώ στους δέκα που ψήφισαν.
Οι υπόλοιπες τέσσερις ψηφίστηκαν περίπου σε ποσοστό 30% και είναι η απουσία σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου για την ηλεκτροκίνηση, η ελλιπής εκπαίδευση και πληροφόρηση και των ναυτικών και του προσωπικού στεριάς, η πιθανή αύξηση ναύλων λόγω του κόστους μετάβασης και η έλλειψη σαφούς θεσμικού πλαισίου για τα ηλεκτρικά πλοία. Επισημαίνεται ότι οι συμμετέχοντες είχαν τρεις ψήφους στη διάθεσή τους.
Μάλιστα, στο ερώτημα αν είναι εφικτή η υλοποίηση του έργου στη γραμμή Πέραμα – Παλούκια εντός πενταετίας, οι μισοί συμμετέχοντες απάντησαν θετικά.
Όμως, για να προχωρήσει το έργο υπολογίζεται πως το κόστος κατασκευής ενός ferry για τις γραμμές αυτές μπορεί να είναι και υπερδιπλάσιο από το κόστος κατασκευής ενός πλοίου με συμβατικά καύσιμα.
Πιο συγκεκριμένα, από 3 ως 5 εκατ. ευρώ το συμβατικό (ανάλογα με τα στάνταρ κατασκευής) και από 5 έως 10 εκατ. ευρώ τα πλοία με ηλεκτρικές μπαταρίες.
Στις προτάσεις τους οι συμμετέχοντες στη διαβούλευση ανέφεραν ως πρώτη προτεραιότητα τη δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων και προγραμμάτων στήριξης μέσω εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων.
Ακολούθησαν η δημιουργία εθνικής στρατηγικής, η εισαγωγή φορολογικών ελαφρύνσεων και επιχορηγήσεων για την αγορά και λειτουργία ηλεκτρικών πλοίων, η παροχή επιδοτούμενων χρηματοδοτήσεων για πλοιοκτήτες που επενδύουν στην ηλεκτροκίνηση, αλλά και το συνεργατικό σχήμα για χρηματοδότηση βασισμένο σε μελέτες και σύστημα διακυβέρνησης.
Η συγκεκριμένη διαβούλευση έγινε με πρωτοβουλία του Τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου που υλοποιεί το έργο του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ/Νορβηγίας ELECTRA-GR.
Έργο το οποίο επικεντρώνεται στην ηλεκτροκίνηση ακτοπλοϊκών πλοίων στην Ελλάδα και στη βιώσιμη μετάβαση του συστήματος θαλάσσιων μεταφορών με τη χρήση ηλεκτρικών και υβριδικών πλοίων.
Βασικός στόχος είναι η αξιοποίηση της νορβηγικής τεχνογνωσίας, σε συνδυασμό με την ελληνική εμπειρία για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου μοντέλου θαλάσσιων μεταφορών.
Το Εργαστήριο ξεκίνησε με εισαγωγή και παρουσίαση από την ομάδα έργου και τους απεσταλμένους της νορβηγικής πρεσβείας.
Η Νορβηγία
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη μελέτη του έργου, σε όρους κόστους και οφέλους, στη Νορβηγία με την είσοδο του πρώτου ηλεκτρικού πλοίου (2015) έχει επιτευχθεί μείωση 95% στις εκπομπές CO2 και μείωση 80% στο λειτουργικό κόστος σε σύγκριση με τα παραδοσιακά ακτοπλοϊκά πλοία που λειτουργούν με πετρέλαιο.
Αυτά τα αποτελέσματα πυροδότησαν το ενδιαφέρον και οδήγησαν στην παραγγελία 53 επιπλέον πλοίων στην πρώτη φάση στη χώρα.
Για την ελληνική πλευρά η παρουσίαση αναδείκνυε το υπαρκτό δυναμικό, καθώς η αξιολόγηση του ακτοπλοϊκού δικτύου έδειξε 100 συνδέσεις κάτω των 20 ναυτικών μιλίων (ν.μ.).
Σε αυτό το σύνολο υπάρχουν 16 συνδέσεις κάτω των 5 ν.μ., συνθήκη που κάνει το εγχείρημα τεχνικά ευκολότερο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτές τις γραμμές περιλαμβάνεται και η πορθμειακή γραμμή Πέραμα – Παλούκια Σαλαμίνας, όπου διακινούνται γύρω στα 7 εκατομμύρια επιβάτες και 4 εκατομμύρια οχήματα ετησίως και αποτελεί τη γραμμή με τη μεγαλύτερη διακίνηση στην Ελλάδα και τη δεύτερη πιο πολυσύχναστη στην Ευρώπη.
Υψηλή ρύπανση
Αυτό το μεταφορικό έργο πραγματοποιείται σε μια αστική περιοχή με υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Αυτό το επιπλέον σημαντικό στοιχείο συνηγορεί στην αναγκαιότητα της μετάβασης σε καθαρά καύσιμα, καθώς η επίπτωση στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων αφορά αστικές περιοχές και μεγάλο αριθμό ωφελούμενων, επισημαίνεται χαρακτηριστικά από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ενώ προστίθεται: «Με αυτά τα δεδομένα η γραμμή μπορεί να αποτελέσει το “εργαστήριο” μετάβασης και καλή πρακτική εκ μέρους της χώρας μας».
Ενώ το δυναμικό υπάρχει και οι επιπτώσεις είναι προφανείς και διαχρονικές, στο ρυθμιστικό επίπεδο παραμένει το κενό της έλλειψης θεσμικού πλαισίου για την εισαγωγή ηλεκτρικών πλοίων και η ίδια κατάσταση παρατηρείται και στα θέματα υποδομών και ηλεκτροδότησης/ηλεκτροφόρτισης, ενώ, τέλος, απουσιάζουν τα κίνητρα ή τα εργαλεία χρηματοδότησης και παντελώς προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στις απαιτούμενες νέες ειδικότητες.
Σε δύο γύρους οι συζητήσεις
Η διασικασία περιλάμβανε δύο γύρους συζητήσεων και ψηφοφοριών, υπό τον συντονισμό της Μαρίας Λεκάκου, επιστημονικά υπεύθυνης του έργου, ενώ τα συγκριτικά ευρήματα παρουσίασε ο Γεώργιος Στεργιόπουλος και τη διαβούλευση διηύθυνε ο Γιάννης Κατσούνης.
Κατά τον πρώτο γύρο συζητήθηκαν οι προκλήσεις για την εισαγωγή ηλεκτρικών πλοίων από τους συμμετέχοντες και συγκεκριμένα τον δήμαρχο της Σαλαμίνας, εκπροσώπους της Κοινοπραξίας Πορθμείων Σαλαμίνας, της HEMEXPO (Hellenic Marine Equipment Manufacturers and Exporters), της WIMA (Worldwide Industrial & Marine Association), του ΣΕΝΑΒΙ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Ναυπηγικής Βιομηχανίας), του Οργανισμού Λιμένα Πειραιά, του ΔΕΔΔΗΕ, της εταιρείας HYDRUS Engineering Excellence Ltd, της εταιρείας CRS LIKNOSS, Spin off εταιρείας για πλωτές κατασκευές, των καθηγητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και πολιτών που συμμετείχαν στην έρευνα για την τιμολόγηση της νέας υπηρεσίας.
Ο απεσταλμένος της νορβηγικής πρεσβείας, Christian Grotnes Halvorsen, δήλωσε ότι η νορβηγική πλευρά θα είναι πλήρως υποστηρικτική στην εκτέλεση του έργου και θα παρέχει την απαιτούμενη τεχνογνωσία.
Επεσήμανε ότι η επιλογή της συγκεκριμένης γραμμής έχει προοπτική και ότι με την υπάρχουσα τεχνολογία είναι δυνατές οι επόμενες κινήσεις, τονίζοντας ότι το σημαντικό δεν είναι μόνο να κατασκευαστεί ένα πλοίο, αλλά να οργανωθεί σωστά η διαδικασία για την υλοποίησή του.
Η υπεύθυνη του έργου Μαρία Λεκάκου δήλωσε ότι είναι ιδιαίτερα χαρούμενη για την ανταπόκριση των κρίσιμων εταίρων στην πρόσκληση για τη διαβούλευση, καθώς το πλέον κρίσιμο σημείο για την επιτυχία του σχεδίου ενεργειακής μετάβασης είναι η συγκρότηση ενός τεκμηριωμένου στρατηγικού σχεδίου βασισμένου σε δεδομένα και στοιχεία που απαιτούν μελέτες, δείκτες, συνεργατικά χρηματοδοτικά σχήματα, ωρίμανση της ενεργειακής αγοράς και εκπαίδευση – κατάρτιση των εμπλεκομένων και ένα οριζόντιο σχήμα αποτελεσματικής διακυβέρνησης.
Η γραμμή Πέραμα – Σαλαμίνα φαίνεται να είναι η πλέον κατάλληλη για οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς λόγους γι αυτό το εγχείρημα.
