Η πρώτη κίνηση επιβολής κυρώσεων κατά του Ιράν από την κυβέρνηση Τραμπ είναι γεγονός και πλέον εγείρονται ερωτήματα για το πώς θα επηρεάσει τόσο την ικανότητα της Τεχεράνης να εξάγει πετρέλαιο όσο και την παγκόσμια αγορά δεξαμενόπλοιων.
Οι νέες κυρώσεις επιβεβαιώνουν την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα κινηθεί γρήγορα για να ασκήσει πίεση στο Ιράν, ενώ, σύμφωνα με τους αναλυτές, η επανεκκίνηση της εκστρατείας «μέγιστης πίεσης» υπόσχεται -τουλάχιστον στα χαρτιά- να μηδενίσει τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, ανακόπτοντας τη ροή αργού με έκπτωση στην Κίνα και τη λειτουργία του «σκιώδους» στόλου στην πορεία.
Σημειώνεται ότι το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC) του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ τονίζει ότι η κίνηση αυτή στοχεύει ένα διεθνές δίκτυο που διευκολύνει την αποστολή ιρανικού αργού στην Κίνα.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, ανέφερε ότι η Τεχεράνη επικεντρώνεται στην αξιοποίηση των εσόδων από το πετρέλαιο για την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος, την παραγωγή βαλλιστικών όπλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών και την υποστήριξη τρομοκρατικών εντολοδόχων.
Τα σενάρια
Σε ανάλυση της Lloyd’s List επισημαίνεται ότι το εκτελεστικό διάταγμα για το Ιράν μπορεί να εκδόθηκε, ωστόσο δεν έχει καταφέρει να εξαλείψει μεγάλο μέρος της αβεβαιότητας σχετικά με τον αντίκτυπο που θα έχει για τη ναυτιλία.
Βέβαια, σύμφωνα με τους αναλυτές, οι άμεσες επιπτώσεις χαρακτηρίζονται ξεκάθαρα θετικές για τις αγορές δεξαμενόπλοιων.
Στο ακραίο σενάριο που η πίεση του Τραμπ καταφέρει με κάποιο τρόπο να εξαλείψει το 1,3 εκατομμύριο βαρέλια που συνεχίζει να εξάγει ημερησίως η Τεχεράνη, θα προέκυπτε αυξανόμενη ζήτηση για περίπου 45 συμμορφούμενα VLCCs.
Αυτό είναι περίπου το 4% έως 5% της ζήτησης τονομιλίων, τα οποία θα επιστρέψουν στις κύριες συναλλαγές.
Η Lloyd’s List τονίζει ότι η πιθανότητα να εκτελεστεί γρήγορα αυτό το σενάριο θεωρείται ευρέως μη ρεαλιστική, αλλά το προεδρικό διάταγμα ήταν αρκετό για να αυξηθούν οι τιμές των ναύλων.
Ο πραγματικός αντίκτυπος θεωρείται πιο αβέβαιος απ’ ό,τι οι επενδυτές μπορεί να υποθέτουν αρχικά.
Το ιρανικό εμπόριο αργού είναι καλά εδραιωμένο και η διακοπή της ροής του θα απαιτήσει την αρωγή του δικτύου των ΗΠΑ και την πλήρη επιβολή κυρώσεων σε τράπεζες, λιμάνια, φορείς εκμετάλλευσης μεταφορών κ.λπ. Όλες εκείνες τις υποδομές, δηλαδή, που επέτρεψαν στον παράλληλο στόλο να λειτουργεί τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τον Τραμπ, η Τεχεράνη απέκτησε κέρδη 140 δισ. δολαρίων κατά τη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν, κάτι που -όπως λέει- δεν είναι διατεθειμένος να ανεχθεί.
Οι ΗΠΑ είχαν ήδη επεκτείνει σημαντικά τις κυρώσεις σε δεξαμενόπλοια που αποστέλλουν ιρανικό πετρέλαιο το τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Παρά την προσπάθεια αυτή, όμως, η Τεχεράνη κατάφερε ακόμα να αποστέλλει 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τον αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό United Against Nuclear Iran (UANI).
Ο ρυθμός φαινόταν να επιβραδύνεται στα μισά του περσινού έτους, εν μέσω αναφορών για αυξανόμενο δισταγμό της Κίνας να παραλάβει ιρανικά φορτία, αλλά ανέκαμψε απότομα στο δεύτερο εξάμηνο.
Σύμφωνα με την ανάλυση του UANI για τις ιρανικές εξαγωγές, υπάρχουν 503 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 61,3 εκατ. dwt, που μεταφέρουν φορτίο για το Ιράν, αλλά μόνο το 41,2% του εμπορικού στόλου του υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα υπάρξει «πολλή δουλειά» από το OFAC.
Παράλληλα, πιθανότατα ο Τραμπ να επιδιώξει τη μεγαλύτερη συνεργασία των συμμάχων, ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να σφίξει περαιτέρω τον κλοιό στο Ιράν.
Η στάση της Κίνας
Ήδη, οι κινήσεις των ΗΠΑ έχουν επιφέρει και αναδιατάξεις στους κινεζικούς λιμένες.
Ειδικότερα, Ιρανοί πωλητές φέρεται να επιχειρούν να προσαρμοστούν στις αμερικανικές κυρώσεις, μεταφέροντας τις εκφορτώσεις δεξαμενόπλοιων από την επαρχία Shandong σε λιμάνια της νότιας και ανατολικής Κίνας.
Υπενθυμίζεται ότι η κινεζική εταιρεία διαχείρισης λιμένων Shandong Port Group, η οποία διαχειρίζεται τερματικούς σε Qingdao, Yantai και Rizhao, συνεχίζει την απαγόρευση εισόδου σε δεξαμενόπλοια στα οποία οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις.
Σε απάντηση, οι traders έχουν αναδρομολογήσει τις εξαγωγές τους στην επαρχία Huizhou και Zhejiang, όπου οι δεξαμενές αποθήκευσης φέρονται να έχουν γεμίσει, εν αναμονή περαιτέρω παραδόσεων.
Αυτή η παράκαμψη περιλαμβάνει τη μεταφορά ιρανικού αργού μέσω πλοίων στα οποία δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις, προκειμένου να φτάσει στους αγοραστές της Shandong, αυξάνοντας το κόστος, το οποίο πρέπει είτε να απορροφηθεί από τους πωλητές είτε να μετακυλιστεί στα διυλιστήρια.
