Σε δύο στρατόπεδα έχουν χωριστεί οι χώρες-μέλη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για το θεσμικό πλαίσιο που θα διέπει σε παγκόσμιο επίπεδο τα συστήματα καθαρισμού διοξειδίου του θείου (scrubbers) από τα πλοία. Και ιδιαίτερα τα συστήματα ανοικτού τύπου.
Από τη μια πλευρά είναι το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο με ομάδα χωρών, που θεωρούν ότι scrubbers μπορούν να λειτουργούν εντός του υφιστάμενου πλαισίου όπου οι περιορισμοί αφορούν εσωτερικά ύδατα, όπως λιμάνια, λιμένες και εκβολές ποταμών, και όχι τα διεθνή ύδατα όπου τα ξένα πλοία έχουν δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης.
Ωστόσο υπάρχουν χώρες που ζητούν από την ομάδα εργασίας του ΙΜΟ, που συνεδριάζει αυτή την εβδομάδα, να καταλήξει σε ένα παγκόσμιο μέτρο, καθώς περισσότερες από 40 χώρες ή περιοχές σε όλο τον κόσμο έχουν θέσει περιορισμούς στη χρήση των scrubbers στα ύδατά τους.
Ο ΙΜΟ είχε εγκρίνει στο παρελθόν κατευθυντήριες γραμμές για το ζήτημα των scrubbers προκειμένου να αξιολογηθούν ενδεχόμενοι κίνδυνοι και επιπτώσεις στο περιβάλλον, δεχόμενος τη λειτουργία τους.
Ωστόσο, σύμφωνα με όσα αναφέρει η μια πλευρά, απουσιάζει ένας ενιαίος παγκόσμιος κανονισμός για το θέμα, με αποτέλεσμα να υπάρχει εφαρμογή τοπικών περιορισμών.
Η υποεπιτροπή για τη ρύπανση (PPR12) του ΙΜΟ εργάζεται αυτή την εβδομάδα για να εξετάσει αν και πώς θα καθοριστούν συντελεστές εκπομπών στα scrubbers, ώστε να βοηθήσουν στην αξιολόγηση του κινδύνου τους για το περιβάλλον, συγκεντρώνοντας εργασίες πολλών ετών πάνω στο θέμα.
Τα συστήματα καθαρισμού καυσαερίων χρησιμοποιούνται στα πλοία για τη συγκράτηση των οξειδίων του θείου (SOx) από την εκπομπή τους στην ατμόσφαιρα.
Με τον τρόπο αυτό τα πλοία συμμορφώνονται με τους κανονισμούς του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για τις εκπομπές, περιορίζοντας την περιεκτικότητα σε θείο στα καύσιμα στο 0,5% παγκοσμίως και στο 0,1% στις περιοχές ελέγχου εκπομπών (ECAs).
Περιορισμοί και αντιδράσεις
Σημειώνεται ότι περισσότερες από 40 χώρες έχουν θέσει περιορισμούς στη χρήση των scrubbers στα κυριαρχικά τους ύδατα, με πιο πρόσφατες τη Δανία, τη Σουηδία και τις Κάτω Χώρες.
Η Ιταλία ζήτησε από την ομάδα εργασίας ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή κατάργηση των scrubbers ανοικτού τύπου στα υπάρχοντα πλοία, αλλά απαίτησε επιπλέον «έλεγχο όσον αφορά τις μεθοδολογίες και τον χειρισμό των δεδομένων».
Η Πολωνία σημείωσε ότι έλλειψη κοινού κανονισμού από τον ΙΜΟ οδηγεί στην αύξηση των εθνικών περιορισμών σε όλο τον κόσμο, ενώ επεσήμανε την υποβολή πρότασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023 σχετικά με «την επείγουσα ανάγκη για ομοιόμορφα και σαφή ρυθμιστικά μέτρα για τον καλύτερο έλεγχο της πιθανής ρύπανσης από τα EGCS και τη μείωση των οικονομικών επιπτώσεων».
Από την άλλη πλευρά, Βραζιλία, Ιράν, Ινδία και Κροατία υποστήριξαν την πρόταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, ώστε οι καθαριστές διοξειδίου του θείου να λειτουργούν εντός του υφιστάμενου πλαισίου και να μην τιμωρούνται αδικαιολόγητα πλοία με ήδη εγκατεστημένα scrubbers.
Το Διεθνές Ναυτικό Επιμελητήριο (ICS) υποστήριξε ότι οι περισσότεροι από τους εθνικούς περιορισμούς αφορούν εσωτερικά ύδατα, όπως λιμάνια, λιμένες και εκβολές ποταμών, και όχι τα χωρικά ύδατα όπου τα ξένα πλοία έχουν δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης.
Ο Συνασπισμός Καθαρής Ναυτιλίας (Clean Shipping Coalition), μια διεθνής ένωση οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για την προστασία του περιβάλλοντος, και η μόνη που επικεντρώνεται αποκλειστικά στη ναυτιλία, επανέλαβε την επισήμανση για την απαγόρευση της χρήσης των scrubbers σε παράκτιες ή ευαίσθητες περιοχές, επισημαίνοντας ότι είναι μια ξεπερασμένη τεχνολογία, που δεν συνάδει καθόλου με τα περιβαλλοντικά πρότυπα του 21ου αιώνα για την προστασία των ωκεανών.
Τόνισε, εξάλλου, ότι περισσότερο από το 95% των scrubbers αποπληρώνονται μέσα σε πέντε χρόνια, οπότε μια απαγόρευση δεν θα προκαλούσε παρά μια μικρή απώλεια στα κράτη-μέλη.
Τρεις οι τύποι scrubbers
Σημειώνεται ότι υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι συστημάτων καθαρισμού καυσαερίων διοξειδίου του θείου. Τα scrubbers ανοικτού κυκλώματος που χρησιμοποιούν θαλασσινό νερό για την απομάκρυνση των οξειδίων του θείου (SOx) από τα καυσαέρια, τα scrubbers κλειστού τύπου που χρησιμοποιούν γλυκό ανακυκλωμένο νερό αναμεμιγμένο με αλκαλικά πρόσθετα για την εξουδετέρωση των οξειδίων του θείου, αλλά και τα υβριδικά scrubbers που μπορούν να χρησιμοποιούνται είτε σε λειτουργία ανοικτού είτε σε κλειστού τύπου, ανάλογα με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
