Αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις βρίσκεται η ναυτιλία και ως εκ τούτου ο ελληνικός εφοπλισμός, ο οποίος εδώ και πολλές δεκαετίες βρίσκεται στην κορυφή τόσο σε επίπεδο αριθμού πλοίων και συνολικού τονάζ όσο και σε αριθμό παραγγελιών νεότευκτων πλοίων στα ναυπηγεία ανά τον κόσμο.
Ενδεικτικά, το ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον προβλέπεται να συνεχισθεί και το 2025, με περιφερειακές συγκρούσεις και ραγδαία ανάπτυξη του «σκιώδους» στόλου, ενώ ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε να προβεί σε σαρωτικές αλλαγές μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στις 20 Ιανουαρίου. Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για την απανθρακοποίηση του κλάδου θέτει νέους «σκοπέλους» στη βιομηχανία και η τεχνητή νοημοσύνη διαδραματίζει ολοένα και πιο ενεργό ρόλο, προκαλώντας ταυτόχρονα δέος και ανησυχία.
Τα σήματα κινδύνου από τη Μαύρη και την Ερυθρά Θάλασσα δεν φαίνεται να σταματούν άμεσα, οπότε και τη νέα χρονιά οι ισχυρές αναταράξεις αναμένεται να καθορίσουν την πορεία -κυρίως- των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, αλλά και τους υπόλοιπους κλάδους της ναυτιλίας, σε μικρότερο ίσως βαθμό. Υπενθυμίζεται πως εξαιτίας των επιθέσεων από τους αντάρτες Χούθι οι εταιρείες εκτρέπουν τα πλοία τους γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, αυξάνοντας τους χρόνους παράδοσης των εμπορευμάτων, αλλά και τα κέρδη τους λόγω της ισχυρής ναυλαγοράς.
«Σκιώδης» στόλος
Στο βιβλίο των γεωπολιτικών εξελίξεων -αλλά με δικό τους κεφάλαιο- εντάσσονται τα πλοία που απαρτίζουν τον λεγόμενο «σκιώδη» στόλο. Παρά τις προσπάθειες αντιμετώπισής του, τα ρυθμιστικά κενά, οι τρύπες και οι ελλείψεις παραμένουν και δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα τρόπος οριστικής καταστολής. Χαρακτηριστικά του μεγέθους του προβλήματος είναι και τα στοιχεία που δείχνουν ότι ο «σκιώδης» στόλος εξακολουθεί να αυξάνεται κατά 10 τάνκερ τον μήνα και το σύνολό του ανέρχεται συνολικά σε 850 πλοία, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 9,1% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων.
Σε ό,τι αφορά την εποχή «Trump 2.0», με βάση τα όσα έχει αναφέρει ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, αλλά και με βάση όσα είχαν συμβεί στην προηγούμενη θητεία του, τυχόν παρεμβάσεις του με επιβολή δασμών σε Κίνα και Ευρώπη θα επιφέρουν μείωση των διαθέσιμων φορτίων για θαλάσσια μεταφορά. Ο εκλεγμένος πρόεδρος είχε εξαγγείλει δασμούς 10% έως 20% στα περισσότερα ξένα προϊόντα και πάνω από 60% στα προϊόντα από την Κίνα. Αν όντως συμβεί κάτι τέτοιο, η «Ν» προβλέπει ότι θα πληγούν οι άνω των 3 τρισ. δολαρίων αμερικανικές εισαγωγές, πυροδοτώντας εμπορικά αντίποινα και ευρύτερους εμπορικούς πολέμους.
Την ίδια ώρα, σημαντικές επιβαρύνσεις στο λειτουργικό κόστος των πλοίων με μετακύλιση της επιβάρυνσης στον τελικό καταναλωτή θα επιφέρουν οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί που τίθενται σταδιακά σε εφαρμογή. Από 1ης Μαΐου 2025 η Μεσόγειος χαρακτηρίζεται «Περιοχή ελέγχου εκπομπών ECA», κάτι που σημαίνει ότι τα αρκετά πλοία που δεν διαθέτουν σύστημα καθαρισμού καυσαερίων (scrubbers) ή εναλλακτικό καύσιμο, θα πρέπει να χρησιμοποιούν ακριβότερο πετρέλαιο χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο μέχρι 0,1%, από 0,5% που είναι σήμερα. Από το 2025 θα τεθεί σε ισχύ και ο κανονισμός FuelEU, βάσει του οποίου τα πλοία θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές έως 2% από το 2025, έως 6% το 2030 και να φτάσουν σε μείωση 80%-100% μέχρι το 2050.
Τέλος, την προηγούμενη διετία ο πλανήτης έγινε μάρτυρας μιας αληθινής επανάστασης στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (AI), με την ανάπτυξη τεχνολογιών που πλέον έχουν μετατραπεί σε εργαλεία χρήσης για εκατομμύρια ανθρώπους. Η ναυτιλιακή βιομηχανία δεν θα μπορούσε να μείνει εκτός και ήδη έχουν ανακοινωθεί δεκάδες projects, τα οποία μέσα στο 2025 αναμένεται να μεταβάλουν τον κλάδο σε κάθε στάδιό του, από την παρακολούθηση των φορτίων σε πραγματικό χρόνο έως την αυτόνομη πλεύση.
