Η ενίσχυση της ναυτικής απασχόλησης μέσω δημιουργίας παρατηρητηρίου και η καλύτερη εξυπηρέτηση του Έλληνα ναυτικού αποτελούν τους βασικούς στόχους του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ), σύμφωνα με τα αποτελέσματα της δεύτερης έκθεσής του για τη ναυτική εργασία.
Το αρχαιότερο ασφαλιστικό ταμείο της χώρας, το 2023 εγκαινίασε έναν δημόσιο διάλογο για την ανάπτυξη της ναυτικής απασχόλησης, ενώ ανακοίνωσε τη δημιουργία Παρατηρητηρίου Ναυτικής Απασχόλησης.
Στόχος του παρατηρητηρίου θα είναι η υποστήριξη πολιτικών ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού της ναυτιλίας μέσω πρόσβασης σε αντικειμενικά διοικητικά και στατιστικά δεδομένα, η δημιουργία μηχανισμών και εργαλείων ανταλλαγής γνώσεων για την απασχόληση, η ενίσχυση πρωτοβουλιών των κοινωνικών εταίρων για τη ναυτική αγοράς εργασίας, η ανάπτυξη δράσεων επικοινωνίας, προβολής και δημοσιότητας για την υποστήριξη της ναυτικής εργασίας, αλλά και η δημιουργία δικτύων με άλλα κράτη της Ε.Ε.
Στόχοι του μηχανισμού είναι η προσέλκυση των νέων και η παραμονή των γυναικών στο ναυτικό επάγγελμα, η επαρκής κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη, η ποιότητα της τυπικής ναυτικής εκπαίδευσης, με τη διάθεση παράλληλα προγραμμάτων και πολιτικών απασχόλησης για τους ναυτικούς που βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας, αλλά και η ισορροπημένη διαχείριση του κόστους επάνδρωσης των πλοίων.
Το ΝΑΤ πρόσφατα εγκαινίασε μια εμβληματική συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και το Ερευνητικό Εργαστήριο Κοινωνικής Διοίκησης με την υπογραφή σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας.
Σκοπός είναι η προώθηση των κοινωνικών, ερευνητικών, μελετητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε κρίσιμα πεδία για την προσέλκυση στο ναυτικό επάγγελμα.
Οι εγγεγραμμένοι ναυτικοί
Σύμφωνα με την έκθεση του ΝΑΤ, το σύνολο των απασχολούμενων ναυτικών το 2023 ανά κατηγορία πλοίου ήταν 25.540 ναυτικοί, αύξηση 5,7% σε σχέση με το 2022.
Σε ετήσια βάση ο τομέας εμπορευμάτων παρουσιάζει προβάδισμα σε σχέση με τον τομέα μεταφοράς επιβατών ως προς τη συμβολή τους στη συνολική εγγεγραμμένη απασχόληση (41% τα επιβατηγά όλων των κατηγοριών, 30,5% τα δεξαμενόπλοια και 21,5% τα φορτηγά πλοία όλων των κατηγοριών).
Στα επιβατηγά πλοία το 2023 ήταν εγγεγραμμένοι 10.521 ναυτικοί, ενώ στα δεξαμενόπλοια 7.814 ναυτικοί και 5.469 στα φορτηγά.
Η απασχόληση των ανώτερων αξιωματικών σε ναυτιλιακές εταιρείες το 2023 ήταν 1.292 αρχιπλοίαρχοι και αρχιμηχανικοί, παρουσιάζοντας μια σημαντική αύξηση κατά 60% σε σχέση με το 2020.
Αναφορικά με τους δόκιμους εκπαιδευόμενους ναυτικούς, το 2023 ανήλθαν σε 3.271 άτομα, εκ των οποίων το 10% ήταν γυναίκες. Από αυτούς οι 2.543 απασχολήθηκαν σε πλοία με ελληνική σημαία και πλοία με ξένη σημαία συμβεβλημένα από το ΝΑΤ, ενώ οι 728 αιτήθηκαν εξαγορά ναυτικής υπηρεσίας σε πλοία ξένης σημαίας μη συμβεβλημένα με το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο.
Εθνικότητες
Αναφορικά με την εθνικότητα των πλοίων εργασίας των εγγεγραμμένων ναυτικών, η συντριπτική πλειοψηφία, 99%, απασχολήθηκε σε πλοία ελληνικής σημαίας, καθώς ο αριθμός των πλοίων ξένης σημαίας που είναι συμβεβλημένα με το ΝΑΤ παραμένει σχετικά περιορισμένος.
Σχετικά με την ηλικιακή διάρθρωση των ναυτικών, το 34% των εγγεγραμμένων ανήκουν στην ηλικία των 18 με 30 ετών, το 37% στην ηλικία 31 με 45, το 19,3% στην ηλικία των 46 με 55, το 8,5% στην ηλικία 56 με 65, ενώ 1% των εγγεγραμμένων ναυτικών είναι ηλικίας άνω των 65 ετών.
Επιστροφή στην εργασία
Επισημαίνεται ότι το 2023 υπήρξε αύξηση στους συνταξιούχους ναυτικούς που ήθελαν να εργαστούν. Το 2023 επέστρεψαν στην εργασία 103 συνταξιούχοι ναυτικοί έναντι 72 το 2022.
Τα επιβατηγά «κερδίζουν» τις γυναίκες
Η εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση το 2023 ήταν 1.838 άτομα, εκ των οποίων το 50,4% ήταν ηλικίας 18-30 ετών, το 32,1% 31-45 και το 13,8% 46-55 ετών.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό του εγγεγραμμένου γυναικείου ναυτικού δυναμικού είναι ότι στη μεγαλύτερη πλειονότητά του, 66,3%, απασχολήθηκε και το 2023 στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών πλοίων, που επιβεβαιώνει τον κρίσιμο ρόλο του τουρισμού στη γυναικεία απασχόληση.
Ακολούθησαν οι ευρύτερες κατηγορίες όπου απασχολήθηκαν γυναίκες ναυτικοί: στα φορτηγά πλοία το 18,4% και στα δεξαμενόπλοια το 14,4%. Όσον αφορά τις γυναίκες δόκιμους ναυτικούς, το 2023 αποτελούσαν το 10% των ενεργών εκπαιδευόμενων ναυτικών.
