Την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για να αντιμετωπιστούν άμεσα μέσα από ένα εθνικό σχέδιο τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει ο κλάδος της κρουαζιέρας, μεταξύ αυτών και της ταυτόχρονης προσέγγισης κρουαζιερόπλοιων που δημιουργεί φαινόμενα υπερπληθυσμού επισκεπτών σε δημοφιλείς προορισμούς του Αιγαίου, ζητούν φορείς του κλάδου.
Η εκπρόσωπος της Διεθνούς Ένωσης Κρουαζιέρας (CLIA) στην Ελλάδα, Μαρία Δεληγιάννη, επισημαίνει την ανάγκη ρύθμισης της αγοράς σε δημοφιλείς προορισμούς, ενώ σχετικά με το ενδεχόμενο αύξησης κάποιου ειδικού τέλους αποβίβασης ανά επιβάτη αναφέρει ότι οποιοσδήποτε φόρος θα πρέπει να εφαρμοστεί οριζόντια σε όλους τους τομείς του τουρισμού, χωρίς διακρίσεις, ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό με την ευνοϊκή μεταχείριση ή την επιβάρυνση οποιουδήποτε τομέα.
Πάντως, η Ένωση Εφοπλιστών και Κρουαζιερόπλοιων Ναυτιλίας με επιστολή της προς τον γενικό γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, Ευάγγελο Κυριαζόπουλο, ζητεί τη σύγκληση της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας, ένα συντονιστικό όργανο που έχει αδρανήσει εδώ και 3,5 χρόνια.
«Η δραστηριότητα που αναπτύσσεται συνεχώς στον κλάδο της κρουαζιέρας στον εθνικό μας χώρο έχει ανάγκη τη λειτουργία του μηχανισμού που αφορά την κίνηση των κρουαζιερόπλοιων και των μεταφερόμενων με αυτά εκατομμυρίων επιβατών, με τα οικονομικά οφέλη όχι μόνο για τοπικές κοινωνίες των νησιών, αλλά και για την εθνική οικονομία γενικότερα. Υπάρχουν υπομνήματα της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας που δεν έχουν λάβει απάντηση», αναφέρεται στην επιστολή.
Παράλληλα απευθύνει έκκληση «να μην καθυστερήσουν άλλο οι διαδικασίες, καθώς θα προκαλέσουν τη δυσαρέσκεια των εταιρειών».
Ορισμένα από τα θέματα που θέτει η Ένωση είναι να υπάρχει η δυνατότητα σε δημοφιλή νησιά, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, να μπορεί να γίνεται home porting επιβατών.
Έως σήμερα δεν επιτρέπεται στα δύο αυτά νησιά να γίνονται αφίξεις-αναχωρήσεις επιβατών που μπορεί να έρχονται αεροπορικώς και να θελήσουν να επιβιβαστούν σε κάποιο κρουαζιερόπλοιο. Επίσης δεν επιτρέπεται σε άλλους επιβάτες που μένουν σε κάποια από αυτά τα νησιά σε ξενοδοχεία να μπορούν να επιβιβάζονται στο πλοίο για την πραγματοποίηση κρουαζιέρας.
Σχετικά επίσης με την εφαρμογή του isps, η Ένωση Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας έχει ζητήσει κάποιες διευκρινίσεις σχετικά με τα τέλη, καθώς πέραν αυτών που αποδίδονται ανά επιβάτη έχουν βάλει τέλη isps και στις λάντζες που μεταφέρουν τους επιβάτες στα λιμάνια της Σαντορίνης ή της Μήλου.
Επίσης η ΕΚΦΝ έχει ζητήσει την απαλλαγή από την υποχρεωτική πλοήγηση κάποιων κρουαζιερόπλοιων που υπάρχουν Έλληνες πλοίαρχοι και προσεγγίζουν συνεχώς το ίδιο λιμάνι, καθώς σε κάποιους τύπους άλλων πλοίων, όπως αυτά που μεταφέρουν αυτοκίνητα ή ζώα, έχει δοθεί ήδη από το υπουργείο Ναυτιλίας εξαίρεση. Ο λόγος που αναφέρει η ΕΚΦΝ έχει να κάνει όχι τόσο με το θέμα των χρημάτων, αλλά με τις καθυστερήσεις στους κατάπλους των πλοίων στα μεγάλα λιμάνια.
Αναφορικά με την όποια απόφαση ληφθεί για αύξηση του τέλους επιβίβασης ανά επιβάτη που εξετάζεται από τα συναρμόδια υπουργεία, η ΕΚΦΝ αναφέρει ότι αν κάτι τέτοιο γίνει θα πρέπει να ισχύσει για όλα τα δημοτικά λιμενικά ταμεία, ενώ για τη Σαντορίνη και τη Μύκονο θα συμπεριλαμβάνεται ένα ειδικό τέλος.
Αύξηση τέλους
Σημειώνεται ότι το τελευταίο διάστημα τα συναρμόδια υπουργεία Ναυτιλίας, Τουρισμού και Περιβάλλοντος, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν το θέμα του υπερπληθυσμού τουριστών αλλά και των υποδομών στα νησιά που παραμένουν απαρχαιωμένες εδώ και πολλά χρόνια, ιδιαίτερα στα δημοφιλή όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, θέλουν να προχωρήσουν στη δημιουργία ενός ειδικού τέλους αποβίβασης ανά επιβάτη, ρυθμίζοντας συνολικά την αγορά και απορροφώντας τις αρνητικές εμπειρίες των επισκεπτών και την επιβάρυνση των τοπικών κοινωνιών.
Στο πλαίσιο αυτό το επόμενο διάστημα δεν αποκλείεται να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα που αφορούν την τιμολόγηση με αύξηση των χρεώσεων που πληρώνουν τα κρουαζιερόπλοια ανά επιβάτη και λιμάνι, αλλά και την ορθολογικότερη διαχείριση των προσεγγίσεων των κρουαζιερόπλοιων (berth allocation) προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα υπερπληθυσμού.
Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει συγκεκριμένες ανακοινώσεις για το θέμα, ενώ άγνωστο παραμένει αν η αύξηση του τέλους αυτού θα πηγαίνει στα δημοτικά λιμενικά ταμεία για νέες υποδομές ή θα εισπράττεται από κάποιο κρατικό φορέα για την υλοποίηση έργων.
Ο δήμαρχος της Σαντορίνης, Νικόλαος Ζώρζος, μιλώντας στη «Ν» για το θέμα υποστήριξε ότι το νησί αυτή τη στιγμή χρήζει ανανέωσης των υποδομών του, εκτιμώντας ότι αν τελικά υπάρξει κάποια αύξηση κάποιου ειδικού τέλους θα πρέπει να λαμβάνεται από την τοπική αυτοδιοίκηση, προκειμένου να μπορεί να απορροφώνται άμεσα τα χρήματα σε σημαντικά έργα.
Υποστήριξε ότι ο δήμος έχει ήδη συγκεκριμένες προτάσεις για την καλύτερη διαχείριση και ρύθμιση της κρουαζιέρας, ενώ αναφορικά με το θέμα των υποδομών τόνισε ότι ο δήμος έχει ήδη μελέτες για λιμενικές υποδομές για το νότιο άκρο του παλαιού λιμένα προκειμένου να γίνει μια βελτίωση της λιμενικής εγκατάστασης και να προσεγγίζουν κάποια σκάφη αναψυχής.
Επίσης στην περιοχή της Βλυχάδας γίνεται κάτι ανάλογο, ενώ επισημαίνει ότι ο δήμος έχει ξεκινήσει συζητήσεις με την εταιρεία που έχει εγκαταστήσει το τελεφερίκ προκειμένου να υπάρξει αναβάθμισή του και δυνατότητα μεγαλύτερης μεταφοράς επιβατών.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του λιμενικού ταμείου Σαντορίνης, Γιώργο Νομικό, το τέλος ανά επιβάτη που λαμβάνεται αυτή τη στιγμή είναι 0,35 λεπτά.
Εκτιμά επίσης ότι μια αύξηση του ειδικού τέλους αποβίβασης ανά επιβάτη δεν θα δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα στις εταιρείες κρουαζιέρας, αρκεί τα χρήματα αυτά να πηγαίνουν πραγματικά σε αναβάθμιση των υποδομών του νησιού.
Διευκολύνσεις
Αναφορικά με τις διευκολύνσεις του κλάδου της κρουαζιέρας, ο κ. Νομικός επισημαίνει ότι από το 2025 οι αφίξεις-αναχωρήσεις των κρουαζιερόπλοιων θα πρέπει να εφαρμόζονται μέσω συγκεκριμένου προγραμματισμού berth allocation, διατηρώντας ένα μάξιμουμ επιβατών επισκεπτών 8.000 ημερησίως και με την πληρότητα των σκαφών στο 80% προκειμένου η επιβίβαση και αποβίβαση να μη γίνεται ταυτόχρονα και να αποφευχθούν φαινόμενα κατάπλου στην Καλντέρα 5 κρουαζιερόπλοιων ταυτόχρονα.
Το σύστημα θα καταγράφει πόσες ώρες ένα κρουαζιερόπλοιο θα παραμείνει στο νησί ή αν θα διανυκτερεύσει, ενώ θα δίνεται προτεραιότητα στις εταιρείες μέσω μορίων που έχουν συνεχή παρουσία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Από το 2026 η πληρότητα των κρουαζιερόπλοιων θα υπολογίζεται στο 100%, δηλαδή αν σε ένα πλοίο επιβαίνουν 1.000 άτομα το δημοτικό ταμείο θα υπολογίζει ότι η αποβίβαση θα είναι σε αυτόν τον αριθμό.
Στόχος η ανάπτυξη βιώσιμων στρατηγικών σε δημοφιλείς προορισμούς
Η Μαρία Δεληγιάννη, διευθύντρια Ανατολικής Μεσογείου της Διεθνούς Ένωσης Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), μιλώντας στη «Ν» για το θέμα είπε ότι η CLIA έχει ήδη ενημερώσει την ελληνική κυβέρνηση για τις προνοητικές πρωτοβουλίες της σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, που στόχο έχουν τη βελτίωση των πρακτικών τουρισμού κρουαζιέρας και την ανάπτυξη βιώσιμων στρατηγικών, ιδιαίτερα για τα δημοφιλή νησιά, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος.
Αυτό περιλαμβάνει τη δέσμευση των μελών της CLIA να διατηρήσουν το ημερήσιο όριο των 8.000 επιβατών κρουαζιέρας στη Σαντορίνη.
Όπως εξηγεί η κ. Δεληγιάννη το σύστημα διαχείρισης των θέσεων ελλιμενισμού που διέπει αυτό το ημερήσιο ανώτατο όριο κρουαζιέρας θα πρέπει να συνεκτιμά και τη φέρουσα ικανότητα του τελεφερίκ, ώστε να συμβάλει στην καλύτερη οργάνωση και διάχυση των ροών επιβατών κατά τη διάρκεια της ημέρας και να αποφεύγονται καθυστερήσεις.
Ομοίως, επισημαίνει ότι στη Μύκονο η CLIA υποστηρίζει τη δημιουργία ενός συστήματος κατανομής θέσεων ελλιμενισμού, που αποτελεί προτεραιότητα για τα λιμάνια που παρουσιάζουν υψηλή κίνηση στην κρουαζιέρα.
Ωστόσο, οι μεμονωμένες ρυθμίσεις για την κρουαζιέρα δεν θα επιλύσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα η Σαντορίνη.
Όπως τονίζεται στο σχέδιο δράσης της CLIA για την κρουαζιέρα στην Ελλάδα, που παρουσιάστηκε πέρυσι στην ελληνική κυβέρνηση, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση για την καλύτερη διαχείριση της Σαντορίνης και παρόμοιων δημοφιλών λιμένων και προορισμών. Η ανάλυση όλων των τουριστικών ροών είναι υψίστης σημασίας.
Συγκεκριμένα, η Σαντορίνη δέχεται καθημερινά 20 ακτοπλοϊκά και ημερόπλοια (κυρίως από την Κρήτη), τα οποία επί του παρόντος λειτουργούν χωρίς κανέναν έλεγχο από τις αρχές του νησιού. Η διεθνής κρουαζιέρα παραμένει ο μόνος τομέας που ρυθμίζεται από τις αρχές της Σαντορίνης.
Όσον αφορά τις τουριστικές ροές κρουαζιέρας στο νησί, οι εταιρείες κρουαζιέρας προσφέρουν ήδη ένα ευρύ φάσμα χερσαίων εκδρομών. Ωστόσο, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες από τις τοπικές αρχές για την αύξηση της δημοτικότητας πρόσθετων περιοχών, εκτός από την Οία και τα Φηρά, και για την αποτελεσματική ρύθμιση της κυκλοφορίας των λεωφορείων και των minivan.
Οι αρχές της Σαντορίνης θα πρέπει επίσης να αναζητήσουν τρόπους για τη βελτίωση της κυκλοφορίας από το λιμάνι του Αθηνιού, ώστε να διευκολυνθεί η κυκλοφορία των ροών.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν πολλούς περισσότερους τουριστικούς προορισμούς στην Ελλάδα και είναι πρόθυμες να εμπλουτίσουν τα δρομολόγια κρουαζιέρας τους σε συνεννόηση με την κυβέρνηση και τις τοπικές αρχές.
Πώς θα αποφευχθούν στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό
Η CLIA βρίσκεται επί του παρόντος σε συζητήσεις με τις αρχές για να καθορίσουν τις ενέργειες που θα βοηθήσουν στο άνοιγμα νέων προορισμών και θα ξεκλειδώσουν τις δυνατότητες της Ελλάδας.
Αυτή τη στιγμή το 57% της ετήσιας κίνησης κρουαζιέρας (σε αριθμό επιβατών) συγκεντρώνεται στον Πειραιά, στη Σαντορίνη και τη Μύκονο.
Οι επιβάτες κρουαζιέρας αποτελούν μόνο ένα τμήμα του τουριστικού τομέα στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 21% του συνολικού τουριστικού τομέα το 2023.
Για το θέμα της αύξησης κάποιου ειδικού τέλους, η κ. Δεληγιάννη αναφέρει ότι οποιοσδήποτε φόρος θα πρέπει να εφαρμόζεται οριζόντια σε όλους τους τομείς του τουρισμού, χωρίς διακρίσεις, ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό με την ευνοϊκή μεταχείριση ή την επιβάρυνση οποιουδήποτε τομέα.
«Η στόχευση μόνο των επιβατών κρουαζιέρας δεν θα επιλύσει το πρόβλημα του ανεξέλεγκτου τουρισμού σε ευάλωτες περιοχές» επισημαίνει.
Συμπληρώνει επίσης ότι συνολικά οι κατά κεφαλήν φόροι αυξάνουν την πληθωριστική πίεση, ανεβάζουν τις τιμές και μειώνουν την προσφορά σε όλες τις μεταφορές και τις σχετικές υπηρεσίες, γεγονός που μπορεί να υπονομεύσει τη συνολική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας. Ομοίως, σύμφωνα με τις αρχές καλής διακυβέρνησης και νομοθεσίας, ο κλάδος πρέπει να γνωμοδοτεί για τη φύση και την εφαρμογή οποιουδήποτε νέου φόρου και να ενημερώνεται τουλάχιστον 12 μήνες πριν από την εισαγωγή αυτού.
