Δύσκολο «δρόμο» θα διάγει το επόμενο διάστημα η ακτοπλοΐα, καθώς πέραν των σημαντικών κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για το πρασίνισμα και την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, η υποχρεωτική χρήση από το 2025 καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο δημιουργεί νέο πονοκέφαλο στον κλάδο.
Από 01/05/2025, βάσει του ευρωπαϊκού κανονισμού, θεσπίζεται ως υποχρεωτική η χρήση των συγκεκριμένων καυσίμων, κάτι που θα οδηγήσει πολλές ακτοπλοϊκές εταιρείες που δεν χρησιμοποιούν scrubbers (πλυντηρίδες) στα πλοία τους να αγοράζουν καύσιμα σε τιμές αυξημένες κατά 35%, αλλά και που δεν αποκλείεται να διαμορφώσει νέα τιμή και στο ακτοπλοϊκό εισιτήριο για κάποιες από τις εταιρείες.
Επίσης, έναν ακόμα προβληματισμό για τους ακτοπλόους αποτελεί το γεγονός ότι η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για το πρασίνισμα του στόλου απαιτεί τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Το υπουργείο Ναυτιλίας πάντως σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει το υψηλό μεταφορικό κόστος βρίσκεται ήδη σε συνεργασία με το συναρμόδιο υπουργείο Οικονομικών για το θέμα της μείωσης του ΦΠΑ στα οχήματα, αλλά και των χρεώσεων υπέρ τρίτων που αναγράφεται στις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων.
Οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν στο πλαίσιο των δημοσιονομικών περιορισμών και πάντα με γενική κυβερνητική απόφαση, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν στη «Ν» ότι το υπουργείο Οικονομικών προς το παρόν βλέπει αρνητικά οποιοδήποτε ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ.
Στόχος του υπουργείου Ναυτιλίας, από την πλευρά του, είναι να μπορέσουν να διατηρηθούν οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων στα ίδια επίπεδα με το 2024.
Το κόστος καυσίμου αυτή τη στιγμή είναι το πιο σημαντικό στοιχείo στη διαμόρφωση της τιμής του ακτοπλοϊκού εισιτηρίου, καθώς οι τιμές για τα καύσιμα HSFO και VLSFO που χρησιμοποιούν τα συμβατικά πλοία έχουν πάρει αύξηση κατά 9% το 2024 σε σχέση με το 2023.
Σημειώνεται επίσης ότι οι ειδικές εκπτώσεις που προσφέρουν κάθε χρόνο οι ακτοπλοϊκές εταιρείες σε πολύτεκνους φοιτητές και ΑμεΑ επιβαρύνουν τους ίδιους τους ακτοπλόους και δεν εισπράττονται από το κράτος, όπως γίνεται σε άλλα μέσα μεταφοράς όπως το ΚΤΕΛ ή το τρένο.
Μείωση κίνησης
Πάντως, η ακτοπλοϊκή κίνηση τον Ιούλιο του 2024, που σύμφωνα με τους ακτοπλόους οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων παραμένουν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, κινήθηκε καθοδικά κατά 10% σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023, κάτι που αποδίδεται και από στελέχη της αγοράς στη στροφή των επιβατών σε εναλλακτικούς τρόπους διακοπών.
Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 2024 διακινήθηκαν συνολικά 3,9 εκατ. επιβάτες και 534.611 οχήματα, έναντι 4,3 εκατ. επιβατών και 922.000 οχημάτων τον Ιούλιο του 2023, πτώση 10% σε επιβάτες και 40% στα οχήματα.
Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, αυτή τη στιγμή η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά διαθέτει 267 πλοία κάθε τύπου που εκτελούν 77 δρομολογιακές γραμμές με ελεύθερη δρομολόγηση και 98 με επιδοτούμενη, τις λεγόμενες άγονες γραμμές. Εξυπηρετούνται 92 κατοικημένα νησιά, εκ των οποίων τα 76 έχουν επιδοτούμενη σύνδεση.
Στις ακτοπλοϊκές άγονες γραμμές υπάρχει επιδότηση και ισχύει το κρατικό ναυλολόγιο όπου η τιμή του εισιτηρίου διαμορφώνεται από το υπουργείο Ναυτιλίας με έναν μαθηματικό τύπο ανά μίλι και σε σχέση με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ενώ στη συνέχεια το υπουργείο ελέγχει τους ακτοπλόους αν αυτό τηρείται.
Στις απελευθερωμένες συνδέσεις η τιμή του ακτοπλοϊκού εισιτηρίου διαμορφώνεται από τις εταιρείες. Απελευθερωμένες θεωρούνται οι γραμμές όπου εξυπηρετούνται 300.000 επιβάτες ανά λιμάνι το έτος από μια ακτοπλοϊκή εταιρεία ή όπου εξυπηρετούνται 150.000 ανά λιμάνι από δύο ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Ενημέρωση για τα δικαιώματα επιβατών και τις τιμές εισιτηρίων
Ενημέρωση για τα δικαιώματά τους, τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων (παρατηρητήριο τιμών), τις δυνατότητες προσβασιμότητας των ΑμεΑ, αλλά και καταγγελίες περιστατικών αυθαιρεσίας θα μπορούν να έχουν στο εξής οι επιβάτες των πλοίων της ακτοπλοΐας μέσω μιας νέας ιστοσελίδας του υπουργείου Ναυτιλίας που τίθεται σε λειτουργία τις επόμενες ημέρες.
Η πρόσβαση θα γίνεται μέσω της υπάρχουσας ιστοσελίδας του υπουργείου Ναυτιλίας, όπου θα δημοσιοποιείται η σχετική διεύθυνση.
Ο κάθε επιβάτης θα μπορεί να ενημερωθεί τι γίνεται στην περίπτωση που κάποιος χάσει το πλοίο ή το εισιτήριό του, τι γίνεται στην περίπτωση που το δρομολόγιο έχει καθυστέρηση, αλλά και αν ο επιβάτης δεν πήρε τη σωστή θέση ή την καμπίνα που δικαιούται.
Επίσης θα μπορεί να καταγγέλλονται περιστατικά αυθαιρεσίας, είτε αφορούν το πλήρωμα είτε την ακτοπλοϊκή εταιρεία που εκτελεί το μεταφορικό έργο.
Ένα επίσης σημαντικό περιεχόμενο θα αφορά την προσβασιμότητα των ΑμεΑ στα πλοία όπου θα γνωστοποιούνται οι δυνατότητες που διαθέτει το κάθε πλοίο στους χώρους για τη διευκόλυνση των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, αλλά και τα λιμάνια που υποδέχονται τους συγκεκριμένους χρήστες, δηλαδή αν διαθέτουν ράμπες για τη διευκόλυνση κίνησης στέγαστρα ή τουαλέτες.
Προσβασιμότητα
Σημειώνεται ότι ως προς το θέμα της προσβασιμότητας των ΑμεΑ από το υπουργείο Ναυτιλίας έχει ήδη συνταχθεί προεδρικό διάταγμα («Κανονισμός ενδιαιτήσεως και καθορισμού αριθμού επιβατών των επιβατηγών πλοίων») μετά από διαβούλευση και με το οποίο θα υποχρεώνονται όλες ανεξαρτήτως οι ακτοπλοϊκές εταιρείες εντός τριών ετών να δημιουργήσουν στα πλοία τούς κατάλληλους μηχανισμούς για την εύκολη πρόσβαση των ατόμων με ειδικά προβλήματα κινητικότητας. Ήδη οι ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν στείλει τις παρατηρήσεις τους.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να δημιουργηθούν ειδικοί χώροι υγιεινής, ασανσέρ πρόσβασης στα καταστρώματα και ειδικές ράμπες. Οι αλλαγές θα αφορούν πλοία που είναι ήδη σε πλήρη δρομολογιακή λειτουργία, ενώ όποιο νέο πλοίο εισέλθει στην ακτοπλοϊκή αγορά θα πρέπει να προσαρμοστεί άμεσα στα νέα δεδομένα.
Το ίδιο θα ισχύει και για τα νέα υπό ναυπήγηση πράσινα πλοία που θα κατασκευαστούν στη χώρα μας.
Ήδη από την επιθεώρηση εμπορικών πλοίων έχει γίνει αυτοψία στο 80% των πλοίων της ακτοπλοΐας και το υπουργείο έχει γνώση των προβλημάτων που υπάρχουν ανάλογα με τους τύπους των πλοίων.
