Τις μεγάλες προκλήσεις που έχει για την tramp ναυτιλία η πορεία προς την απανθρακοποίηση περιγράφει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο CEO της Ionic Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης. Η tramp ναυτιλία, όπως είναι η ελληνική, δεν ακολουθεί τυποποιημένα, προγραμματισμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα δρομολόγια, όπως οι τακτικές γραμμές. Υπολογίζεται ότι αποτελεί περίπου το 80% του παγκόσμιου στόλου.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σαρακάκης, οι τεχνολογίες για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας υπάρχουν, αλλά αυτό που λείπει είναι οι υποδομές, δηλαδή η παραγωγή των καυσίμων αυτών με τον λεγόμενο «πράσινο» τρόπο σε επαρκείς ποσότητες και η διανομή τους σε λιμάνια ανά τον κόσμο. «Για κάποιες ενδιάμεσες λύσεις, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υπάρχει μια υποδομή, περιορισμένη όμως σε κάποια λίγα μεγάλα λιμάνια. Επομένως είναι κατάλληλα μόνο για τακτικές γραμμές (ακτοπλοΐα), μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (container) αυτοκινητοφόρα (PCC) που μπορούν να σχεδιάσουν τον ανεφοδιασμό τους στα συγκεκριμένα λιμάνια μήνες ή χρόνια μπροστά».
Όπως όμως χαρακτηριστικά τονίζει, «ο στόλος της Ionic, όπως και η πλειονότητα του ελληνικού στόλου, δεν αποτελείται από πλοία τακτικών γραμμών, επομένως οι υποδομές στο παρόν αλλά και μεσοπρόθεσμα δεν (θα) υπάρχουν ούτε στο 95% των λιμανιών που προσεγγίζουν». Όσον αφορά τη στάση των ναυλωτών, σημειώνει ότι «στις μη τακτικές γραμμές, ανεξάρτητα από τις βαρύγδουπες διατυπώσεις, παρατηρούμε ότι οι ναυλωτές, όντας πιο μακριά από τους καταναλωτές, δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος. Πειραματίζονται επιλεκτικά, μόνο όταν μπορούν να μετακυλίσουν το επιπλέον κόστος και τον υπολειπόμενο κίνδυνο στις ναυτιλιακές. Επομένως τα παραδείματα είναι ελάχιστα». Αντίθετα ο κ. Σαρακάκης σημειώνει: «Οι τράπεζες πάντως είναι θετικές σε τέτοιες χρηματοδοτήσεις, που βοηθούν τους δικούς τους στόχους μείωσης του αποτυπώματός τους».
Προερχόμενος από μια οικογένεια με μεγάλη παράδοση στις επιχειρήσεις, και συγκεκριμένα των οδικών επιβατηγών μεταφορών και της αυτοκίνησης, το 2009 πραγματοποιήσατε άνοιγμα στις θαλάσσιες μεταφορές και ιδρύσατε μια ναυτιλιακή εταιρεία. Την Ionic. Από την εμπειρία σας ποια είναι τα κοινά σημεία και ποιες οι διαφορές σε αυτούς τους δύο επιχειρηματικούς τομείς;
«Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω συγχαίροντας τη “Ν” για τη συμπλήρωση 100 ετών συνεχούς και έγκριτης ενημέρωσης, διατηρώντας σταθερές αξίες και υψηλό επίπεδο στη διάρκεια του χρόνου. Η οικογενειακή επιχείρηση στην οποία αναφέρεστε, επίσης συμπλήρωσε 100 χρόνια λειτουργίας το 2022. Θα έλεγα ότι η αυτοκίνηση και η ναυτιλία συνδυάζουν το διεθνές εμπόριο με τη μηχανολογία, αλλά και τη στενή συνεργασία με πολυεθνικούς οργανισμούς.
Η ναυτιλία είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, αφού καμία άλλη χώρα δεν έχει την αστείρευτη γνώση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού γύρω από το αντικείμενο. Η ναυτική μας παράδοση στο βάθος των αιώνων είναι εμφανής. Δεν μπορώ να σκεφτώ οποιαδήποτε άλλη χώρα πιο κατάλληλη για να φιλοξενεί ναυτιλιακές επιχειρήσεις.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η ναυτιλία (και οι συναφείς τομείς) έχει απεριόριστες προοπτικές ανάπτυξης στη χώρα μας, σε αντίθεση με τον άλλο τομέα για τον οποίο είμαστε γνωστοί ως χώρα, τον τουρισμό, ο οποίος ενδεχομένως να αρχίζει να ξεπερνά το βιώσιμο μέγεθος, κρίνοντας από την επιταχυνόμενη αλλοίωση περιοχών της χώρας μας που δυστυχώς παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια και η οποία, εκτός των άλλων προβλημάτων, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο ίδιο το τουριστικό μας προϊόν. Το σημαντικότερο θεωρώ ότι είναι να επιλέξει κανείς τον τομέα που αγαπάει. Τότε οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μεγαλύτερες».
Δίνετε μεγάλη έμφαση στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πελάτες σας. Μάλιστα, πολλά πλοία του στόλου σας έχουν λάβει το πιστοποιητικό ποιότητας QUALSHIP 21 από την Αμερικανική Ακτοφυλακή, που θεωρείται το πιο απαιτητικό στον κόσμο. Ποιες πολιτικές αναπτύξατε ώστε μέσα σε λίγα χρόνια να φτάσετε σε αυτό το σημείο;
«Το επιχειρηματικό σχέδιο από την αρχή ήταν πάντα επικεντρωμένο στην πλήρη διαχείριση ενός υψηλής ποιότητας στόλου πλοίων που ξεπερνούν τις απαιτήσεις του κλάδου, όχι μόνο όσον αφορά τις προδιαγραφές κάθε μεμονωμένου πλοίου, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης αυτών. Ομολογουμένως, η αποστολή μας ήταν πάντα να αναγνωριστούμε για την ποιότητά μας και όχι για το μέγεθος του στόλου.
Λόγω της έκθεσής μας, με τον στόλο των δεξαμενόπλοιων, στον έλεγχο και τις επιθεωρήσεις από μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών παγκοσμίως, η ανάγκη να έχουμε υψηλά πρότυπα λειτουργίας μάς έδωσε ένα πλεονέκτημα και στον τομέα ξηρού φορτίου χύδην. Σε συνδυασμό με τη μεγάλη τεχνογνωσία που διαθέτουμε στα γραφεία μας στην Αθήνα, το Λονδίνο και τη Μανίλα, αυτοί οι παράγοντες αποδείχθηκαν σημαντικοί για την όποια επιτυχία μέχρι σήμερα, για την οποία είμαστε πραγματικά υπερήφανοι.
Η Ionic πιστεύει θερμά στο πρόγραμμα QUALSHIP 21 που διαχειρίζεται η Αμερικανική Ακτοφυλακή, από την αρχή της ίδρυσής της, και είμαι εξαιρετικά περήφανος που μαζί με τους συναδέλφους μου τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα έχουμε πάρει την έγκριση για σχεδόν το 100% και των δύο στόλων QUALSHIP21. Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, καθώς λιγότερο από το 20% των παγκόσμιων εμπορικών πλοίων που εισέρχονται στις ΗΠΑ βρίσκονται σε αυτό το επίπεδο. Η αποστολή της Ionic είναι να συνεχίσει να διατηρεί αυτά τα υψηλά πρότυπα αριστείας και επιπλέον να διασφαλίζει ότι η ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία παραμένει στην κορυφή της λίστας των ναυτιλιακών χωρών παγκοσμίως».
Σε βράβευσή σας, στο πλαίσιο των Βραβείων Ευκράντη, είχατε αναφέρει ότι το συστατικό της επιτυχίας της εταιρείας είναι το ανθρώπινο δυναμικό σας, το οποίο συνδυάζει εμπειρία και μικρό μέσο όρο ηλικίας. Πώς πετυχαίνετε τον συνδυασμό αυτό; Ποιες δράσεις αναλαμβάνετε για τη συνεχή εξέλιξη των στελεχών σας;
«Ο συνδυασμός εμπειρίας και νεανικής ενέργειας στο ανθρώπινο δυναμικό είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την εταιρεία μας. Για να προωθήσουμε αυτόν τον συνδυασμό αναλαμβάνουμε διάφορες δράσεις που συμβάλλουν στην εξέλιξη και την ανάπτυξη των στελεχών μας
1.Επενδύουμε στην εκπαίδευση και κατάρτιση: Παρέχουμε συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση στους εργαζομένους μας, προκειμένου να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και γνώσεις και να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της αγοράς.
2. Υποστηρίζουμε την ανοιχτή επικοινωνία και συνεργασία: Συντηρούμε ένα κλίμα όπου η ανταλλαγή ιδεών και η συνεργασία είναι ευπρόσδεκτες, ανεξάρτητα από τον βαθμό εμπειρίας.
3. Δίνουμε ευκαιρίες ανέλιξης: Προωθούμε την εσωτερική προαγωγή και ανάπτυξη των εργαζομένων, αναγνωρίζοντας το ταλέντο και την αφοσίωσή τους.
4. Ενθαρρύνουμε την καινοτομία και τη δημιουργικότητα: Προωθούμε την προσέγγιση “όλοι μαθαίνουν, όλοι διδάσκουν”, καλώντας τα νεότερα μέλη να φέρουν νέες ιδέες και προτάσεις».
Ένα από τα πιο καίρια θέματα στην παγκόσμια ναυτιλία σήμερα είναι οι στόχοι που έχουν τεθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό για τη σταδιακή απανθρακοποίηση της ναυτιλίας μέχρι το 2050. Θεωρείτε ότι ο στόχος είναι επιτεύξιμος και υπό ποιες προϋποθέσεις;
«Ομολογουμένως, αυτό το θέμα θα εξακολουθήσει να είναι μια συνεχής συζήτηση για τα επόμενα χρόνια και δικαίως. Η απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα απαιτεί μετασχηματιστικές αλλαγές σε ολόκληρο τον τομέα, στην ηγεσία και τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερομένων. Αν και η αλλαγή συμβαίνει και η εστίαση στην απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα έχει αυξηθεί μεταξύ των κυβερνήσεων, των εταιρειών και της κοινωνίας γενικότερα, υπάρχει αυξανόμενη συναίνεση ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών για να φτάσει στο μηδέν έως το 2050.
Αυτή τη στιγμή υπάρχει πληθώρα τεχνολογιών, δυνητικά μηδαμινών εκπομπών συστημάτων πρόωσης των πλοίων, όπως της πράσινης αμμωνίας, της πράσινης μεθανόλης, ακόμα και της πυρηνικής ενέργειας. Αυτό που λείπει είναι η παραγωγή σε κλίμακα και η διανομή τέτοιων καυσίμων, η οποία όμως εξαρτάται σε λιγότερο βαθμό από την ίδια τη ναυτιλία (η ζήτηση ναυτιλιακών καυσίμων είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό στην αγορά ενέργειας) αλλά περισσότερο από τον κλάδο της ενέργειας γενικότερα και του ρυθμιστικού πλαισίου της από κυβερνήσεις και διακρατικούς οργανισμούς. Το αποτύπωμα πάντως βαίνει καθημερινά μειούμενο, μέσω της συνεχούς βελτίωσης της αποδοτικότητας των κινητήρων εσωτερικής καύσης, έως ότου ωριμάσουν οι παραπάνω συνθήκες.
Ο ναυτιλιακός τομέας, έχοντας τον μοναδικό ρόλο ως η ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου εμπορίου, δεν είναι μόνο ένας τομέας που θα πρέπει να απελευθερωθεί από τον άνθρακα, αλλά είναι ένας παράγοντας διευκόλυνσης της παγκόσμιας απανθρακοποίησης μέσω της μεταφοράς καυσίμων χαμηλών και μηδαμινών εκπομπών άνθρακα».
Ποιες στρατηγικές έχετε σχεδιάσει και υλοποιείτε για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εταιρείας σε θάλασσα και στεριά;
«Ο υπό διαχείριση στόλος της Ιοnic αποτελείται από 100% πλοία ναυπηγημένα στην Ιαπωνία, που φημίζεται για την κατασκευή των πιο αποδοτικών και με χαμηλή κατανάλωση πλοίων παγκοσμίως. Επιπλέον, δοκιμάζουμε διάφορες λύσεις και μεθόδους για να βελτιώνουμε συνεχώς το αποτύπωμά μας.
Για παράδειγμα, τελευταία η Ionic υιοθέτησε μια καινοτόμο και επαναστατική λύση επίστρωσης κύτους νανοτεχνολογίας για τα δεξαμενόπλοιά της, ως μέρος των στόχων βιωσιμότητας για την προστασία των ωκεανών, με μηδενική χημική απελευθέρωση στο νερό, υποστηρίζοντας τον 14ο SDG του ΟΗΕ “Ζωή κάτω από το νερό”.
Είμαστε υπερήφανοι που η Ionic είναι μια από τις πρώτες ναυτιλιακές εταιρείες που προασπίζεται την προστασία των θαλασσών, υιοθετώντας νέες λύσεις πράσινης επίστρωσης μηδενικού αντίκτυπου, τεχνολογίες που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση των πλοίων, με έμφαση στη βελτίωση του ετήσιου δείκτη απόδοσης (AER) και των δεικτών CII».
Υπάρχουν, πιστεύετε, σήμερα οι απαραίτητες τεχνολογίες αλλά και υποδομές προκειμένου μια ναυτιλιακή εταιρεία ποντοπόρου ναυτιλίας να προχωρήσει σε επενδύσεις σε πλοία με εναλλακτικά καύσιμα;
«Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι τεχνολογίες υπάρχουν αλλά αυτό που λείπει είναι οι υποδομές, δηλαδή η παραγωγή των καυσίμων αυτών με τον λεγόμενο “πράσινο” τρόπο σε επαρκείς ποσότητες και η διανομή τους σε λιμάνια ανά τον κόσμο.
Για κάποιες ενδιάμεσες λύσεις, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υπάρχει μια υποδομή, περιορισμένη όμως σε κάποια λίγα μεγάλα λιμάνια. Επομένως είναι κατάλληλα μόνο για τακτικές γραμμές (ακτοπλοΐα), μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (container) αυτοκινητοφόρα (PCC) που μπορούν να σχεδιάσουν τον ανεφοδιασμό τους στα συγκεκριμένα λιμάνια μήνες ή χρόνια μπροστά. Ο στόλος της Ionic, όπως και η πλειοψηφία του ελληνικού στόλου, δεν αποτελείται από πλοία τακτικών γραμμών, επομένως οι υποδομές στο παρόν αλλά και μεσοπρόθεσμα δεν (θα) υπάρχουν ούτε στο 95% των λιμανιών που προσεγγίζουν».
Ποιος ο ρόλος της χρηματοδότησης τέτοιων κινήσεων; Κατά πόσο ανταποκρίνονται οι ναυλωτές;
«Οι νέες τεχνολογίες, κυρίως λόγω έλλειψης των καυσίμων σε ποσότητες και υποδομών, βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο. Επομένως η δοκιμή και υιοθέτησή τους μπορεί να γίνει μόνο με τη σύμπραξη ναυτιλιακών με τους ναυλωτές και των προμηθευτών των διαφόρων καυσίμων. Οι πελάτες των τακτικών γραμμών, όπως μεγάλες εταιρείες λιανικής και αυτοκινητοβιομηχανίες, όντας πιο κοντά στους καταναλωτές, είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος για να μειώσουν το αποτύπωμα της εφοδιαστικής τους αλυσίδας.
Το επιπλέον πλεονέκτημα των τακτικών γραμμών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ότι έχουν πολύ λιγότερους περιορισμούς από την έλλειψη υποδομών. Στις μη τακτικές γραμμές, ανεξάρτητα από τις βαρύγδουπες διατυπώσεις, παρατηρούμε ότι οι ναυλωτές, όντας πιο μακριά από τους καταναλωτές, δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος. Πειραματίζονται επιλεκτικά, μόνο όταν μπορούν να μετακυλίσουν το επιπλέον κόστος και τον υπολειπόμενο κίνδυνο στις ναυτιλιακές. Επομένως τα παραδείγματα είναι ελάχιστα. Οι τράπεζες πάντως είναι θετικές σε τέτοιες χρηματοδοτήσεις, που βοηθούν τους δικούς τους στόχους μείωσης του αποτυπώματός τους».
Ακόμα ένα μεγάλο ζήτημα είναι η έλλειψη, αλλά και η ανεπαρκής κατάρτιση των ναυτικών στις νέες τεχνολογίες. Τι μέσα και πολιτικές χρησιμοποιείτε για να αντιμετωπίσετε τις συγκεκριμένες προκλήσεις; Τι πιστεύετε ότι χρειάζεται να γίνει σε διεθνές επίπεδο;
«Δυστυχώς η κοινή γνώμη στην Ελλάδα, ή ένα μεγάλο μέρος της, έχει μια λανθασμένη εικόνα για το επάγγελμα του ναυτικού, καθώς και άγνοια για το σημερινό επίπεδό του και τις ευκαιρίες που προσφέρει.
Οι συνθήκες ζωής στο πλοίο έχουν βελτιωθεί θεαματικά. Τα νέα πλοία θυμίζουν ξενοδοχεία, με ποιοτική εστίαση, ασφάλεια, άμεση και συνεχή πρόσβαση στις διαδικτυακές επικοινωνίες και ο μέσος χρόνος συνεχούς παραμονής στο πλοίο είναι μόνο λίγοι μήνες. Οι μισθοί είναι εξαιρετικά υψηλοί και η ταχύτητα ανέλιξης εντυπωσιακή. Στα 30 του ένας νέος μπορεί άνετα να αμείβεται με πλέον των 10.000 ευρώ μηνιαίως και να είναι περιζήτητος για εργασία στη στεριά, όποτε το θελήσει, με άκρως ανταγωνιστικές απολαβές.
Για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που σχετίζονται με την έλλειψη κατάρτισης των ναυτικών στις νέες τεχνολογίες χρειάζεται να αναπτυχθούν ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, που εστιάζουν τόσο στην πρακτική όσο και στη θεωρητική κατάρτιση. Και επιτέλους να απελευθερώσουμε το μονοπώλιο των κρατικών σχολών, όπως ήταν και παλαιότερα, για να ανεβεί και το δικό τους επίπεδο. Η προσπάθειά μας στην επίλυση αυτών των ζητημάτων επικεντρώνεται κυρίως στην επένδυση σε μακροχρόνια προγράμματα δοκίμων αξιωματικών.
Παρέχουμε ευελιξία στις συμβάσεις εργασίας, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής στους ναυτικούς στον χρόνο απασχόλησης και, τέλος, εστιάζουμε και επενδύουμε στην εκπαίδευση με χρήση συστημάτων προσομοίωσης και σεμινάρια κατασκευαστών. Επιπλέον επενδύουμε πολύ και στην ποιότητα διαβίωσης στα πλοία, πολύ πέρα από τα απαραίτητα».
Ποιες πολιτικές αναπτύσσετε σε ό,τι αφορά τη διαφορετικότητα, ισότητα και τη συμπερίληψη (Diversity, Equity & Inclusion – DE&I);
«Οι πολιτικές μας για τη διαφορετικότητα, ισότητα και συμπερίληψη είναι ενσωματωμένες σε όλα τα επίπεδα της οργανωτικής δομής της εταιρείας. Σεβόμαστε τη διαφορετικότητα των ανθρώπων και της σκέψης και εκτιμούμε κάθε εργαζόμενο ως σημαντικό μέλος μιας ομάδας. Σαφέστατα και έμπρακτα η κρίση μας όταν πρόκειται για την πρόσληψη, επιλογή, ανάπτυξη και προαγωγή εργαζομένων δεν επηρεάζεται από το φύλο, την ηλικία, την εθνική καταγωγή, την ταυτότητα φύλου, την οικογενειακή κατάσταση, αναπηρία ή οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό».
Κατά πόσο θεωρείτε ότι ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός επηρεάζει και θα επηρεάσει στο μέλλον τη ναυτιλιακή βιομηχανία;
«Η ικανότητα προσαρμογής της ναυτιλίας στις οποιεσδήποτε αλλαγές είναι εντυπωσιακή και θα συνεχίσει να είναι. Η δύναμη και η σημασία της ναυτιλίας συνήθως περνά απαρατήρητη, αλλά η ταχύτατη ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης από τη Ρωσία ενεργειακά δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την ευρωπαϊκή ναυτιλία, της οποίας το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό αποτελείται από την ελληνική. Βραχυπρόθεσμα, τα γεωπολιτικά γεγονότα απορρόφησαν την προσφορά, με αποτέλεσμα να δώσουν ώθηση στα ναύλα. Μακροπρόθεσμα όμως, ένας δυνητικός διαχωρισμός του εμπορίου σε διάφορες σφαίρες επιρροής δεν θα ήταν επωφελής για τη ναυτιλία, αλλά ούτε και για το παγκόσμιο επίπεδο διαβίωσης. Η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, παρά τα όποια αρνητικά, είναι ο κύριος παράγοντας που το παγκόσμιο επίπεδο διαβίωσης βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο από ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό και είμαι αισιόδοξος ότι, παρά τα περιοδικά πισωγυρίσματα, η ανθρωπότητα θα συναλλάσσεται, συναναστρέφεται και συνεργάζεται όλο και πιο στενά, προς όφελος όλων».
