Το οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα της ελληνικής ναυτιλίας, τόσο στην πατρίδα όσο και στην παγκόσμια κοινότητα, περιγράφει σε συνέντευξή της στη «Ν» η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες πρωτοστατούν με τις επενδύσεις τους στην πράσινη μετάβαση του κλάδου σε παγκόσμιο επίπεδο, στην ελληνική οικονομία, ενώ και η κοινωνική τους προσφορά έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Όπως αναφέρει στη «Ν» η κ. Τραυλού, «οι Ελληνίδες και Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουμε διαρκώς σε νέα, πιο ενεργειακά αποδοτικά πλοία, που ενσωματώνουν πλειάδα λύσεων σε επίπεδο περιβαλλοντικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στόλος μας είναι, ήδη, ο μεγαλύτερος με ικανότητα χρήσης των υφιστάμενων εναλλακτικών καυσίμων στον κόσμο».
Όσον αφορά το μεγάλο ζήτημα της ναυτικής εκπαίδευσης, η πρόεδρος της ΕΕΕ στέλνει το μήνυμά της: «Ο ελληνικός εφοπλισμός είναι διαχρονικά αρωγός της πολιτείας σε κάθε ουσιαστική προσπάθεια αναβάθμισης της ναυτικής εκπαίδευσης, αλλά και αυστηρός κριτής όταν παρατηρούνται αποσπασματικές, μη εποικοδομητικές ενέργειες στο πεδίο αυτό».
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο τα «θαλασσινά κεφάλαια» πιάνουν στεριά στη χώρα. «Είμαστε ένας ισχυρός οικονομικός και κοινωνικός εταίρος για την πατρίδα. Πολλά μέλη της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας επενδύουν κεφάλαια και σε άλλους, ζωτικούς επιχειρηματικούς κλάδους, από τις νέες τεχνολογίες έως το real estate και τον τουρισμό, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μας. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η οικονομική και επενδυτική συμβολή του κλάδου μας δεν είναι μονοσήμαντη».
Στα προηγούμενα Ποσειδώνια, αυτά του 2022, η παγκόσμια κοινότητα, η ναυτιλία, και ιδιαίτερα οι ναυτικοί της, ξεπερνούσαν τις τεράστιες δυσκολίες που είχε φέρει τότε η πανδημία. Σήμερα η ναυτιλιακή βιομηχανία αντιμετωπίζει νέες μεγάλες προκλήσεις, με επίκεντρο τις συγκρούσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Πόσο επηρεάζουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία οι εξελίξεις αυτές;
«Στη ναυτιλία ενώνουμε τους λαούς, τη γη ολόκληρη, κατά συνέπεια κρίσεις -και μάλιστα γεωπολιτικές- τέτοιας έντασης επηρεάζουν δραστικά τον κλάδο. Ιδιαίτερα όταν συνδέονται τόσο με τον περιορισμό της ελευθερίας στη ναυσιπλοΐα, όσο και με περιστατικά επιθέσεων εναντίον εμπορικών πλοίων, όπως βιώνουμε την περίοδο αυτή. Η ασφάλεια των ανθρώπων μας στη θάλασσα αποτελεί αξιακό κώδικα, νόμο απαράβατο, οδηγό για όλους μας. Η εξασφάλιση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας είναι, επίσης, απαραίτητη συνθήκη για την ομαλή λειτουργία μας, την ομαλή λειτουργία του θαλάσσιου εμπορίου, τη θωράκιση της ευημερίας των πολιτών του κόσμου.
Ταυτόχρονα, έχουμε διαχρονικά αποδείξει ότι η ναυτιλία και ιδιαίτερα ως ναυτιλία των Ελλήνων προσαρμοζόμαστε γρήγορα και αποτελεσματικά στα δεδομένα της κάθε περιόδου και συνεχίζουμε να προσφέρουμε με αξιοπιστία τις υπηρεσίες μας, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Έτσι, στο πέρασμα των χρόνων η ναυτιλία είναι αυτή που δίνει τη λύση ακόμα και στις πιο δυσμενείς συγκυρίες και απαιτητικές προκλήσεις. Όπως πολύ σωστά αναφέρατε, στην παγκόσμια και πρωτόγνωρη κρίση της πανδημίας του Covid-19, όταν όλος ο κόσμος είχε σταματήσει να κινείται, τα πλοία συνέχιζαν να μεταφέρουν τα βασικά αγαθά, τα φάρμακα και τον υγειονομικό εξοπλισμό σε όλο τον κόσμο, συμβάλλοντας ουσιαστικά όχι απλά στη διαβίωση αλλά στην επιβίωση της ανθρωπότητας».
Αντιμετωπίζει όμως, όπως και τα προηγούμενα χρόνια τη μεγάλη πρόκληση της πράσινης μετάβασης. Έχετε δηλώσει ότι το μήνυμα της ναυτιλίας είναι ότι χρειάζονται λύσεις οικουμενικές και εφικτές, οι οποίες δεν θα θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Το μήνυμα ελήφθη;
«Οι οικουμενικές, εφικτές λύσεις, δεν είναι απλά το μήνυμα της ναυτιλίας, είναι η ίδια η ναυτιλία, η ύπαρξή της. Πιστεύω και φαίνεται στην πράξη ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου και σε σχέση με την πράσινη μετάβασή του, γίνονται ολοένα και πιο κατανοητά, άρα και αντιληπτά. Το δεδομένο αυτό συμβάλλει αποφασιστικά και στη διαμόρφωση του σχεδίου πλεύσης που χρειάζεται να ακολουθήσουμε τα επόμενα χρόνια στο πεδίο αυτό. Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ότι, καταρχάς, έχουμε πλέον έναν σαφή και κοινό στόχο για την ενεργειακή μας μετάβαση, για το πού πρέπει να βρισκόμαστε σε περίπου 25 με 30 χρόνια από σήμερα. Είναι εξαιρετικά ωφέλιμο ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κράτη που συμμετέχουμε στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό συμφωνήσαμε για καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη ναυτιλία κοντά στα μέσα του αιώνα. Το ζήτημα τώρα είναι να καθορίσει η διεθνής κοινότητα τα μέτρα που μπορούν να κάνουν πράξη αυτό τον φιλόδοξο, αλλά υπό προϋποθέσεις εφικτό στόχο. Συνεπώς, όχι μόνο έχει ληφθεί το μήνυμα, αλλά εργαζόμαστε ως ελληνική ναυτιλία και συνεργαζόμαστε ως διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα ενεργά στην εύρεση ρεαλιστικών προτάσεων, ώστε να επιτευχθεί ο κοινός μας στόχος και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της ναυτιλίας σε έναν βιώσιμο πλανήτη».
Την ίδια στιγμή, ο ελληνικός εφοπλισμός πραγματοποιεί ισχυρές επενδύσεις σε πλοία είτε με πράσινα χαρακτηριστικά είτε με εναλλακτικά καύσιμα. Πολλές εταιρείες, επίσης, έχουν σε εξέλιξη προγράμματα για πράσινα καύσιμα και εναλλακτικές τεχνολογίες. Με δυο λόγια, η δέσμευση της ελληνικής ναυτιλίας γίνεται πράξη. Οι υπόλοιποι κρίκοι της αλυσίδας έχουν ακολουθήσει με τις ίδιες ταχύτητες;
«Είναι γεγονός ότι η ναυτιλία των Ελλήνων πρωτοστατεί στην πράσινη μετάβαση του κλάδου. Οι Ελληνίδες και Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουμε διαρκώς σε νέα, πιο ενεργειακά αποδοτικά πλοία, που ενσωματώνουν πλειάδα λύσεων σε επίπεδο περιβαλλοντικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στόλος μας είναι, ήδη, ο μεγαλύτερος με ικανότητα χρήσης των υφιστάμενων εναλλακτικών καυσίμων στον κόσμο. Άλλα σε κάθε περίπτωση, τονίζουμε ότι παραμένουμε τεχνολογικά ουδέτεροι σε σχέση με το ποια θα είναι τα νέα εναλλακτικά καύσιμα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων, που θα χρησιμοποιηθούν από τα πλοία μας που θα ναυπηγηθούν στο μέλλον. Όσον αφορά τον υφιστάμενο στόλο, χρειάζεται να αναπτυχθούν εναλλακτικά καύσιμα συμβατά, drop-in fuels, με τις υπάρχουσες μηχανές των πλοίων. Παράλληλα όμως η ενεργειακή αποδοτικότητα του στόλου μας θα βελτιωθεί και με τη χρήση νέων εφαρμόσιμων τεχνολογικών λύσεων, όπως τα carbon captures πάνω στα πλοία μας.
Σε κάθε περίπτωση υπάρχει ένα τρίπτυχο που πρέπει να πληρούν οι νέες τεχνολογίες και ιδιαίτερα τα εναλλακτικά καύσιμα για να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ενεργειακή μετάβαση του κλάδου μας. Πρώτον, να είναι διαθέσιμα σε επαρκείς ποσότητες παγκοσμίως, δεύτερον, να είναι οικονομικά προσιτά – να μειώνεται, δηλαδή, σταδιακά και όσο το δυνατόν περισσότερο η διαφορά της τιμής τους με τα συμβατικά ορυκτά καύσιμα. Τρίτον και κυριότερο, θα πρέπει να είναι ασφαλή για τα πλοία μας και πολύ δε περισσότερο για τους ανθρώπους μας στη θάλασσα και βέβαια για την προστασία του περιβάλλοντος. Όλα αυτά, φυσικά, απαιτούν την άμεση κινητοποίηση και δράση άλλων κλάδων που συνδέονται με τη ναυτιλία, ιδίως των παραγωγών και προμηθευτών καυσίμων, των ναυπηγείων, των κατασκευαστών μηχανών και γενικά ναυτιλιακού εξοπλισμού. Από την πλευρά μας, είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε έμπρακτα τις νέες τεχνολογίες που θα πληρούν τα τρία αυτά κριτήρια, όπως αποδεικνύουμε με τις συστηματικές, μέχρι σήμερα, επενδύσεις μας».
Θέλω να σας ρωτήσω για το θεσμικό πλαίσιο της ναυτιλίας, σε περιφερειακό αλλά και διεθνές επίπεδο. Η ναυτιλία τάσσεται -ορθώς, κατά την άποψή μου- υπέρ ενός παγκόσμιου θεσμικού πλαισίου, προκειμένου να διέπει μια διεθνή δραστηριότητα με ίσους όρους ανταγωνισμού. Πολλοί, μεταξύ αυτών και η Ε.Ε., επιρρίπτουν στον ΙΜΟ μεγάλες καθυστερήσεις στην υιοθέτηση νέων κανονισμών. Απόρροια ίσως του κλίματος αυτού είναι και η ένταξη της ναυτιλίας στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται, με τελευταίο παράδειγμα τον κανονισμό για τον δείκτη έντασης άνθρακα (CII), ότι όταν προωθούνται κανονισμοί απλά για να ικανοποιηθούν πολιτικές σκοπιμότητες γίνονται λάθη. Υπάρχουν τρόποι για να επιτευχθεί η απαραίτητη ισορροπία και ποιοι είναι αυτοί;
«Η ερώτησή σας θίγει πολλά και διαφορετικά θέματα, με κοινό, όμως, παρονομαστή τον υπαρκτό κίνδυνο που απορρέει από την πολυνομία των περιφερειακών μέτρων. Ορθά αναδεικνύετε την επιτακτική ανάγκη για λήψη ρεαλιστικών μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία θα λαμβάνουν υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες της ναυτιλίας, προς όφελος της κοινωνίας των πολιτών.
Όπως έχω τονίσει προς πάσα κατεύθυνση, η λύση είναι τα θέματα που αφορούν συνολικά τη ναυτιλία σε παγκόσμιο επίπεδο να ρυθμίζονται στον ΙΜΟ. Ειδικότερα, σε σχέση με την ενεργειακή μετάβαση του κλάδου μας, αναγνωρίζουμε τη σημασία να δράσουμε άμεσα μεν, αλλά υιοθετώντας μέτρα κατάλληλα και αποδοτικά. Και σε αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε ως ΕΕΕ και συνεργαζόμαστε με άλλες εθνικές εφοπλιστικές ενώσεις μέσω του Διεθνούς Ναυτικού Επιμελητηρίου (ICS).
Για να επιτευχθεί ωστόσο η αναγκαία ισορροπία ανάμεσα στις διάφορες και διαφορετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να αναγνωρίζεται ο ζωτικός ρόλος της ναυτιλίας. Ιδιαίτερα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού στόλου σε παγκόσμιο επίπεδο».
«Οφείλει να μετασχηματιστεί η ναυτική εκπαίδευση»
Κυρία Τραυλού, στη θητεία σας ως Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών έχετε δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για την προσέλκυση όσο και για την εκπαίδευση νέων στο ναυτικό επάγγελμα. Σε θεσμικό επίπεδο, δεν έχουμε δει ακόμα αποτέλεσμα. Τι νομίζετε ότι χρειάζεται να γίνει;
«Η ναυτοσύνη μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορική μας υπεροχή και ηγεσία. Οι άνθρωποί μας στη θάλασσα και τη στεριά είναι η κινητήριος δύναμή μας. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μια συνεχόμενη, σταθερή, ετήσια ροή νέων σπουδαστών και αποφοίτων των ναυτικών σχολών για να στελεχώσουν τα πλοία, κατά κύριο λόγο, αλλά και τα γραφεία μας. Ο ελληνικός εφοπλισμός είναι διαχρονικά αρωγός της πολιτείας σε κάθε ουσιαστική προσπάθεια αναβάθμισης της ναυτικής εκπαίδευσης, αλλά και αυστηρός κριτής όταν παρατηρούνται αποσπασματικές, μη εποικοδομητικές ενέργειες στο πεδίο αυτό.
Η προσέλκυση των νέων στη ναυτιλία είναι μια ευρύτατη και πολυεπίπεδη πρόκληση. Την ίδια στιγμή, η ναυτική εκπαίδευση οφείλει να μετασχηματιστεί, ώστε να αντιμετωπίσει τα σύγχρονα δεδομένα. Επιπλέον, καθοριστικής σημασίας είναι και το θέμα της συνεχούς κατάρτισης του υφιστάμενου ανθρώπινου δυναμικού σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ενεργειακής και ψηφιακής μετάβασης που συντελείται στον κλάδο. Συνεπώς, τα θέματα είναι σύνθετα και συγκοινωνούντα μεταξύ τους και προϋποθέτουν ένα ολοκληρωμένο, σύγχρονο, στρατηγικό σχέδιο δράσης. Σε αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε ως Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών».
Ακόμα ένας τομέας που έχετε εστιάσει είναι η κοινωνική προσφορά του ελληνικού εφοπλισμού. Από τις 100+ υποτροφίες που θεσμοθετήσατε ως Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών από πέρυσι, μέχρι τα κεφάλαια που διατίθενται για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, αλλά και στην Υγεία, την Παιδεία, και γενικότερα στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Η κοινωνική προσφορά του ελληνικού εφοπλισμού είναι πιο ισχυρή και πιο ηχηρή από ποτέ. Είναι ένας τομέας που έχετε αποφασίσει να εστιάσετε ως Ένωση;
«Η κοινωνική αλληλεγγύη αποτελούσε και αποτελεί έναν διαχρονικό, συνεπή, αδιάκοπο, συνδετικό κρίκο του ελληνικού εφοπλισμού με την ελληνική κοινωνία. Εκατοντάδες χρόνια τώρα, τιμούμε συλλογικά και ατομικά το όραμα μας “Ναυτιλία και Κοινωνία Πάντα Μαζί”. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η πολύπλευρη προσφορά μας προς την ελληνική κοινωνία ενισχύεται ολοένα και περισσότερο. Κοινός μας στόχος και δέσμευση είναι να συμβάλλουμε άμεσα και αποτελεσματικά σε εθνικά έργα και δράσεις που ακουμπούν όσο το δυνατόν περισσότερους, για όσο το δυνατόν περισσότερο. Παράλληλα, ως ο επιχειρηματικός κλάδος που είμαστε ιστορικά συνδεδεμένοι με την εθνική ευεργεσία, οφείλουμε να τιμούμε την παρακαταθήκη μας, συνεχίζοντας να ανοίγουμε και να δείχνουμε τον δρόμο προς το κοινό καλό, αφουγκραζόμενοι την κοινωνία, τις ανάγκες της και στηρίζοντας ουσιαστικά τις νέες και τους νέους μας, το μέλλον μας».
Είναι δεδομένο ότι οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν δημιουργήσει στην Ελλάδα το μεγαλύτερο κέντρο πλοιοδιαχείρισης στον κόσμο. Αυτό έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και στην ελληνική οικονομία, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, με την ανάπτυξη του τομέα υπηρεσιών προς τη ναυτιλία. Μια δεύτερη θετική οικονομική επίπτωση της ναυτιλίας στον τόπο είναι και οι επενδύσεις στη στεριά. Τα λεγόμενα «θαλασσινά κεφάλαια». Δεν θα ήταν υπερβολή να έλεγα ότι όποια πέτρα και να σηκώσεις σήμερα στην Ελλάδα, θα βρεις κεφάλαια από τον ελληνικό εφοπλισμό. Μπορείτε να μου αναλύσετε την τάση αυτή;
«Ξεκινώντας από το δεύτερο ζήτημα, θα έλεγα ότι οι επενδύσεις των Ελλήνων εφοπλιστών στην εθνική οικονομία είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος της στενής μας σχέσης με τη χώρα μας. Είμαστε ένας ισχυρός οικονομικός και κοινωνικός εταίρος για την πατρίδα. Όπως συμβαίνει και με τις δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης, πολλά μέλη της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας επενδύουν κεφάλαια και σε άλλους, ζωτικούς επιχειρηματικούς κλάδους, από τις νέες τεχνολογίες έως το real estate και τον τουρισμό, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μας. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η οικονομική και επενδυτική συμβολή του κλάδου μας δεν είναι μονοσήμαντη. Όσον αφορά, τώρα, στους άμεσα συνδεδεμένους κλάδους με τη ναυτιλία, είναι αλήθεια ότι έχει σημειωθεί σημαντική, επίσης, πρόοδος, σε διαφόρους τομείς, όπως για παράδειγμα η αναβίωση της ναυπηγικής δραστηριότητας. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχει ακόμα μεγάλο πεδίο και ευκαιρίες που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε, δουλεύοντας όλοι μαζί, ελληνικός εφοπλισμός, ευρύτερο ναυτιλιακό cluster και πολιτεία, ώστε ο Πειραιάς να αναβαθμιστεί σε όλα τα πεδία και να αναδειχθεί ως το παγκόσμιο, ηγετικό ναυτιλιακό κέντρο, αντάξιο της ηγετικής φυσιογνωμίας της ναυτιλίας μας».
Για το τέλος άφησα μια ερώτηση, συνέχεια μιας προηγούμενης συζήτησης που είχαμε πριν από λίγους μήνες. Αν δεχτούμε ότι η συνεισφορά του ελληνικού εφοπλισμού σε όλα τα επίπεδα είναι αυτή που έχουμε περιγράψει, πιστεύετε ότι η εικόνα «φτάνει» μέσα στην ελληνική οικογένεια; Και γιατί;
«Στη ναυτιλία των Ελλήνων είμαστε των πράξεων και όχι των λόγων. Είμαστε υπερήφανοι για όσα έχουμε καταφέρει, αλλά και καταφέρνουμε καθημερινά, τόσο συλλογικά όσο και ατομικά, στο σύγχρονο, συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Και θέλουμε και οφείλουμε να φτάσει σε κάθε ελληνική οικογένεια η δύναμη της ελληνικής ναυτοσύνης, ώστε όλοι μαζί να την τιμήσουμε, να τη διατηρήσουμε, να την εξελίξουμε, ως έθνος ναυτικό.
Ως Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, εργαζόμαστε ώστε να γίνει κατανοητό το οικονομικό και κοινωνικό μας αποτύπωμα, τόσο προς την πατρίδα όσο και προς την παγκόσμια κοινότητα. Επιδιώκουμε όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες να γνωρίζουν τη δύναμη της προσφοράς της ναυτιλίας μας και να είναι υπερήφανοι για το μοναδικό, αυτό, παγκόσμιο success story με ελληνική ψυχή, ταυτότητα, ιστορία, προσφορά: την ποντοπόρο και πρωτοπόρο ναυτιλία των Ελλήνων».
