Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Ελαφρά μείωση, τόσο σε αριθμό πλοίων όσο και tonnage παρουσίασε ο ελληνόκτητος στόλος στις αρχές Μαρτίου του 2019 σε σύγκριση με πέρυσι την ίδια περίοδο, ενώ για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια η ελληνική σημαία πέρασε από την πρώτη στη δεύτερη θέση (με όρους dwt) στις προτιμήσεις των Ελλήνων εφοπλιστών.
Ειδικότερα τα 4.017 πλοία (άνω των 1.000 gt) που ανήκουν σε ελληνικά ναυτιλιακά συμφέροντα, σύμφωνα με τα στοιχεία της IHS Markit που επεξεργάστηκε η Ελληνική Επιτροπή Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου (Committee), τα διεκδικούν 33 σημαίες (νηολόγια) από όλο τον κόσμο.
Νικητές και ηττημένοι
Την προηγούμενη χρονιά Λιβερία και Νησιά Μάρσαλ ήταν οι κερδισμένες χώρες, καθώς κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό των ελληνόκτητων πλοίων που ύψωσαν τις σημαίες τους. Το νηολόγιο της Λιβερίας πρόσθεσε 16 πλοία, 7.453.032 dwt και 3.747.192 gt και των Νησιών Μάρσαλ 14 πλοία, 2.119.637 dwt και 1.230.013 gt, σε αντίθεση με άλλα νηολόγια που έχασαν πλοία. Συνολικά η Λιβερία συγκεντρώνει τα περισσότερα ελληνόκτητα πλοία, 840 τον αριθμό, που αντιπροσωπεύουν μεταφορική ικανότητα 72.532.167 dwt (21,3% του συνόλου του ελληνόκτητου στόλου). Ακολουθούν τα Νησιά Μάρσαλ με 838 πλοία 68.036.023 dwt (20% του συνόλου).
Με βάση τον αριθμό των πλοίων, στην τρίτη θέση βρίσκεται η σημαία της Μάλτας με 687 πλοία, 63.585.442 dwt, και στην τέταρτη θέση βρίσκεται η ελληνική σημαία με 671 πλοία, μεταφορικής ικανότητας 68.261.953 dwt. Με όρους dwt η ελληνική σημαία βρίσκεται στη δεύτερη θέση, πίσω από τη Λιβερία και πάνω από τα Νησιά Μάρσαλ και τη Μάλτα.
Στην πέμπτη θέση, με βάση πάντα τον αριθμό πλοίων, βρίσκεται η σημαία του Παναμά με 337 πλοία, 21.258.577 dwt και ακολουθούν η σημαία της Κύπρου με 248 πλοία, 19.047.200 dwt και των Μπαχαμών με 222 πλοία 18.970 dwt.
Να σημειωθεί πάντως ότι το 95,6% των πλοίων του ελληνόκτητου στόλου, ήτοι 3.843 πλοία, ανήκει στα επτά προαναφερθέντα νηολόγια.
Από τα νηολόγια αυτά, τα περισσότερα πλοία (σε αριθμό) έχασε πέρυσι το ελληνικό νηολόγιο (52 πλοία) και ακολούθησαν το νηολόγιο της Κύπρου (26 πλοία), των Μπαχαμών (25 πλοία), του Παναμά (18 πλοία) και της Σιγκαπούρης (11 πλοία). Επίσης και το νηολόγιο της Μάλτας έχασε επτά πλοία.
Η διεθνής τάση φυγής από εθνικά νηολόγια
Η τάση φυγής από το εθνικό νηολόγιο δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Όλες οι μεγάλες ναυτιλιακά χώρες αντιμετωπίζουν σχεδόν το ίδιο θέμα. Μάλιστα, σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα δεδομένα, ο ελληνικός εφοπλισμός εξακολουθεί να υποστηρίζει την ελληνική σημαία σε πολύ υψηλότερα ποσοστά από ό,τι οι ξένοι συνάδελφοί τους τις δικές τους εθνικές σημαίες.
Έτσι το 87,43% του στόλου της Ιαπωνίας είναι νηολογημένο σε άλλες σημαίες, ενώ και το 90,1% του γερμανικού εμπορικού στόλου αποφεύγει τη γερμανική σημαία. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία του 2017, μεταξύ των δέκα πρώτων νηολογίων, τα επτά είναι τα επονομαζόμενα «ανοικτά» νηολόγια, ενώ μόλις τρία είναι «εθνικά», μεταξύ των οποίων το ελληνικό, το κινεζικό και το ιαπωνικό.
Παραμένουμε πρώτοι σε μεταφορική ικανότητα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το Committee, ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος με πλοία άνω των 1.000 gt, την 6η Μαρτίου 2019 αποτελείται από 4.017 πλοία όλων των κατηγοριών, μεταφορικής ικανότητας 339.549.357 DWT και 198.164.080 gt. Συγκρινόμενος με έναν χρόνο πριν ο στόλος εμφανίζει μείωση κατά 131 πλοία, 2.376.000 DWT και 1.121.933 GT. Στα στοιχεία περιλαμβάνονται και 156 πλοία διαφόρων κατηγοριών υπό παραγγελία, 17.219.847 DWT και 11.811.076 GT. Παραμένει βέβαια στην πρώτη θέση παγκοσμίως με όρους dwt (15,9% του παγκόσμιου στόλου).
Η μεγαλύτερη μείωση σε αριθμό πλοίων και μεταφορική ικανότητα παρατηρείται πρωτίστως στην κατηγορία των bulkers (μειώθηκαν κατά 55, στα 1.859 πλοία από 1.894 πέρυσι με ανάλογη μείωση σε dwt και gt), στα πλοία μεταφοράς χημικών και products (μειώθηκαν κατά 26, στα 523 πλοία από 549 πλοία) και στα pure container (μειώθηκαν κατά 20, στα 343 πλοία από 363 πλοία το 2018).
Στα δεξαμενόπλοια η αρνητική μεταβολή είναι οριακή (μείον τρία πλοία, στα 798 πλοία το 2019 από 801 πλοία το 2018), ενώ λίγο μεγαλύτερη είναι η μείωση του αριθμού των πλοίων σε άλλες κατηγορίες, όπως αυτή της μεταφοράς υγραερίου.
Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι με όρους dwt και gt η μείωση του στόλου είναι μικρότερη, καθώς αυξάνει συνεχώς το μέσο μέγεθος του ελληνόκτητου πλοίου.
Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει και το μερίδιο του ελληνόκτητου στον παγκόσμιο στόλο ανά κατηγορία πλοίων. Ειδικότερα στα δεξαμενόπλοια παρατηρείται άνοδος μεριδίου σε αριθμό πλοίων και dwt στο 26,9% από 26,4% και στο 26,2% από 25,9% το 2018 αντιστοίχως.
Επίσης βελτίωση του μεριδίου με όρους dwt καταγράφεται στα πλοία μεταφοράς αερίων (12% από 11,1%).
Στις άλλες κατηγορίες καταγράφεται ελαφριά πτώση, όμως να υπογραμμιστεί ότι ο ελληνόκτητος στόλος είναι πρώτος στα δεξαμενόπλοια και στα bulkers.
Η μέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου αυξήθηκε ελαφρά σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, αλλά εξακολουθεί να είναι 2,5 έτη κάτω από τη μέση ηλικία του παγκόσμιου. Η μέση ηλικία του ελληνόκτητου ελληνικού στόλου διαμορφώνεται σήμερα στα 11,2 χρόνια έναντι 13,7 για τον παγκόσμιο. Η δε μέση ηλικία του υπό ελληνική σημαία στόλου σημείωσε ελαφρά άνοδο στα 13,4 έτη από 12,2 το 2018.
Τέλος, ο ελληνόκτητος στόλος είναι ταξινομημένος σε 21 νηογνώμονες, με το Lloyd’s Register να συγκεντρώνει τα περισσότερα πλοία (809) και τον ABS να ακολουθεί (781), με τον δεύτερο όμως να προηγείται με όρους dwt και gt.
Τρία μεγάλα αντικίνητρα
Αρμόδιοι παράγοντες της Ακτής Μιαούλης επισημαίνουν ότι το ελληνικό νηολόγιο δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικό κυρίως για τα πλοία μεγάλης χωρητικότητας, καθώς χαρακτηρίζεται από αυξημένα κόστη και μεγάλη γραφειοκρατία σε σύγκριση με άλλα ανταγωνιστικά νηολόγια.
Επίσης ως ένα βαθμό ρόλο παίζει για την αποφυγή του ελληνικού νηολογίου και η έλλειψη ικανού αριθμού αξιωματικών. Οι Έλληνες εφοπλιστές πολλές φορές έχουν επισημάνει την έλλειψη που παρατηρείται σε ικανούς Έλληνες αξιωματικούς για τη στελέχωση των πλοίων με αποτέλεσμα να τα εγγράφουν σε ξένες σημαίες. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που το πλοίο είναι στην ελληνική σημαία θα πρέπει να υλοποιεί μία πολιτική στελέχωσης που απαιτεί στην πράξη την ύπαρξη ενός μεγαλύτερου αριθμού αξιωματικών από όσους προβλέπει η σύνθεσή του γιατί πρέπει να καλυφθούν και οι ανάγκες αναπλήρωσης του προσωπικού (άδειες κ.λπ.), αλλά και της ανανέωσης.
Σε κάθε περίπτωση είναι ανάγκη να ληφθούν μέτρα εκσυγχρονισμού της σχετικής νομοθεσίας για να το καταστήσει πιο ελκυστικό.
Πάντως και ο υπουργός Ναυτιλίας Φώτης Κουβέλης δήλωσε πρόσφατα ότι στρατηγική προτεραιότητα για το ΥΝΑΝΠ είναι η προσέλκυση πλοίων στο εθνικό νηολόγιο, καθώς επίσης και ναυτιλιακών επιχειρήσεων στη χώρα.
Από την άλλη πλευρά, πρέπει να σημειωθεί ότι και ορισμένα από τα «ανοικτά» νηολόγια, όπως αυτά που κυριαρχούν και στον ελληνόκτητο στόλο, προσφέρουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες στους πλοιοκτήτες.
