Τρεις συν μία αρχές για την επίτευξη συμφωνίας σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για την τιμολόγηση του άνθρακα υποστηρίζει ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Χρήστος Στυλιανίδης.
Ειδικότερα, σε συνέντευξή του στη «Ν», ανήμερα της διεξαγωγής του 8ου Ναυτιλιακού Συνεδρίου, ο υπουργός επισημαίνει ότι χρειαζόμαστε ίσους όρους ανταγωνισμού. Το σύστημα τιμολόγησης του άνθρακα στη ναυτιλία με παγκόσμια ισχύ, να είναι απλό, να στηρίζεται στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και να καταβάλλεται κατά τον εφοδιασμό των πλοίων.
Παράλληλα ο υπουργός, ο οποίος δίνει ιδιαίτερη σημασία στο μεγάλο ζήτημα των ναυτικών, προαναγγέλλει μέσω της σημερινής συνέντευξης ότι θα ανακηρύξει και το 2025 έτος ναυτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
Ένα από τα πλέον επιτακτικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική και παγκόσμια ναυτιλία είναι η πράσινη μετάβαση και το κανονιστικό πλαίσιο. Παρά τις αποφάσεις που έλαβε πέρσι το καλοκαίρι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός, υπάρχουν ακόμα ανοικτά ζητήματα, όπως είναι η καθιέρωση ενός παγκόσμιου συστήματος τιμολόγησης του άνθρακα. Θεωρείτε ότι θα επιτευχθεί, μέχρι το 2027, η απαραίτητη συναίνεση ώστε να υιοθετηθεί ένα παγκόσμιας ισχύος αποτελεσματικό μέτρο;
«Πρέπει όλοι να στηρίξουμε το έργο του ΙΜΟ – εν προκειμένω τη Στρατηγική 2023 του ΙΜΟ για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος διασφάλισης ίσων όρων ανταγωνισμού, μέσω παγκόσμιων μέτρων.
Είναι θετικό ότι, κατά την εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων εφαρμογής της Στρατηγικής, διαφαίνεται συμφωνία ως προς την αναγκαιότητα συνδυασμού ενός τεχνικού μέτρου (με τη μορφή ενός global fuel standard) με ένα αγορακεντρικό μέτρο, ανάλογου με αυτό που ονομάζεται σύστημα τιμολόγησης του άνθρακα.
Θεωρώ ότι είναι εφικτή η υιοθέτηση ενός παγκόσμιου συστήματος τιμολόγησης του άνθρακα που θα τεθεί σε εφαρμογή στις αρχές του 2027. Βέβαια, για να γίνει αυτό, σύμφωνα με τις διαδικασίες του Οργανισμού, θα πρέπει οι σχετικές διαπραγματεύσεις να καρποφορήσουν νωρίτερα, εάν είναι δυνατόν πριν από το τέλος 2025. Για να φτάσουμε εκεί, οι τεχνικές συζητήσεις θα ξεκινήσουν ήδη από το ερχόμενο φθινόπωρο.
Όπως κάθε δύσκολη διαπραγμάτευση, έτσι και αυτή που αφορά το παγκόσμιο σύστημα τιμολόγησης του άνθρακα, απαιτεί διαπραγματευτική ευελιξία. Διαφορετικά υπονομεύεται ο ίδιος ο ρόλος του ΙΜΟ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν διάφορες προτάσεις στο τραπέζι και θα πρέπει όλοι οι ενδιαφερόμενοι να επιδείξουν θετικό πνεύμα για να επιτευχθούν οι αναγκαίες συγκλίσεις».
Μου είπατε ότι είμαστε υπέρ των ίσων όρων ανταγωνισμού. Υπάρχουν όμως κάποιες συγκεκριμένες θέσεις που υποστηρίζει η Ελλάδα;
«Καταρχήν, πρέπει να σας πω ότι όλα αυτά τα διεθνή μέτρα, όπως το συγκεκριμένο για την τιμολόγηση του άνθρακα, πρέπει να είναι απλά, για να μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά. Τα πολύπλοκα εφαρμόζονται δύσκολα και κυρίως αφήνουν περιθώρια καταστρατήγησης.
Το δεύτερο σημείο, στο οποίο επιμένουμε, είναι να σέβεται τη θεμελιώδη αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”. Το τρίτο σημείο αφορά τα κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν. Εμείς υποστηρίζουμε ότι μεγάλο μέρος πρέπει να διοχετευθεί στη μεγάλη προσπάθεια απεξάρτησης της ναυτιλίας από τα ανθρακούχα καύσιμα, για την παραγωγή και επιδότηση των καθαρών καυσίμων.
Αυτά είναι οι βασικές αρχές. Την ίδια στιγμή η χώρα μας εδώ και πάρα πολλά χρόνια θεωρεί ότι το μέτρο που πληροί τα κριτήρια πρέπει να εισπράττεται, εάν είναι εφικτό, κατά τον εφοδιασμό του πλοίου με καύσιμα. Με τον τρόπο αυτό ελέγχεις και την εισροή κεφαλαίων προς το fund που θα διαχειριστεί τα κεφάλαια.
Τώρα υπάρχουν και άλλες παραλλαγές σχεδίων που έχουν προταθεί από διάφορες χώρες. Είμαστε έτοιμοι να αξιολογήσουμε όλες τις προτάσεις, αρκεί να πληρούνται οι βασικές αρχές που έχουμε θέσει.
Εδώ επέτρεψέ μου να τονίσω κάτι άλλο. Μια άλλη εξαιρετικά σημαντική παράμετρο της νέας Στρατηγικής του 2023 του ΙΜΟ. Αφορά τον στόχο χρήσης τεχνολογιών μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ή και πηγών ενέργειας που θα αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 5%, καταβάλλοντας προσπάθειες για το 10%, της συνολικής ενέργειας που χρησιμοποιείται από τη διεθνή ναυτιλία έως το 2030. Αυτό το υποστηρίξαμε σθεναρά ως Ελλάδα, για να αποτελέσει εφαλτήριο διαθεσιμότητας καθαρών καυσίμων για τη ναυτιλία».
Αφού μιλάμε για τον ΙΜΟ, να ρωτήσω πόσο εύκολο ήταν να διατηρήσουμε την πρωτιά, αναλογιζόμενος το γενικότερο ασταθές περιβάλλον σε διεθνές επίπεδο;
«Ο πρωταγωνιστικός μας ρόλος στο πλαίσιο του ΙΜΟ, αλλά και ο ρόλος μας στην Ευρώπη είναι αυτός που δημιούργησε τις συνθήκες έτσι ώστε να παραμείνουμε στην πρώτη θέση.
Η ελληνική πρωτιά στις εκλογές του ΙΜΟ αποτελεί μια σημαντική επιτυχία τόσο από τη ναυτιλιακή όσο και από τη διπλωματική σκοπιά. Στον σκοπό αυτό συστρατεύτηκαν αρμονικά τα υπουργεία Ναυτιλίας και Εξωτερικών και με ορθή κατανομή δυνάμεων, κατάλληλη προβολή της υποψηφιότητάς μας, χωρίς μεγαλοστομίες και μεγαλειώδεις εκδηλώσεις, αλλά και με πλήθος κατ’ ιδίαν συναντήσεων τις ημέρες προ των εκλογών, καταφέραμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Παρά το γεγονός ότι οι τελευταίες εκλογές έγιναν μέσα σε ένα ρευστό και δύσκολο περιβάλλον λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και της ομαδοποίησης κάποιων χωρών, η Ελλάδα στηρίχθηκε στην παγκόσμια πρωτοκαθεδρία της ναυτιλίας της, ιδίως όμως στο γεγονός ότι αποτελεί έναν από τους πιο αξιόπιστους εταίρους στον ΙΜΟ, με ακλόνητη πίστη στον παγκόσμιο ρυθμιστικό ρόλο του Οργανισμού και στην προώθηση ρεαλιστικών λύσεων για την παγκόσμια ναυτιλία. Με τον τρόπο αυτό καταφέραμε να κεφαλαιοποιήσουμε την εμπιστοσύνη του συνόλου σχεδόν των κρατών μελών».
Με αφορμή τη ναυτοσύνη που αναφέρατε. Υπάρχουν νεότερα όσον αφορά το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη ναυτική εκπαίδευση που σχεδιάζετε;
«Είναι γνωστό σε όλους ότι τα επόμενα χρόνια η παγκόσμια ναυτιλία θα χρειαστεί 90.000 αξιωματικούς, ενώ θα χρειαστεί να καταρτιστούν στις νέες τεχνολογίες περίπου 800.000 ναυτικοί παγκοσμίως. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε ανακηρύξει το 2024 ως έτος ναυτικής εκπαίδευσης, το οποίο θα επεκτείνουμε και το 2025.
Ακριβώς διότι πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο ζήτημα. Θεωρώ ότι για να φτάσουμε σε στιβαρές αποφάσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, χρειαζόμαστε ικανό χρόνο για να γίνουν σίγουρα και σταθερά βήματα. Η συζήτηση και ο διάλογος είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη και γίνονται σε ένα εποικοδομητικό κλίμα από όλους τους συμμετέχοντες. Ξεκίνησαν στη βάση συγκεκριμένων προτάσεων, οι οποίες θεωρώ ότι θα εμπλουτιστούν, καθώς το θέμα αυτό είναι πολύπλευρο.
Επίσης, χρειαζόμαστε υποδομές. Άρα χρειάζεται χρηματοδότηση. Αλλά το κυριότερο θέμα είναι πώς θα κάνουμε ελκυστικό το ναυτικό επάγγελμα. Όχι μόνο σε επίπεδο μισθοδοσίας αλλά και σε επίπεδο κύρους. Να πείσουμε ότι το ναυτικό επάγγελμα έχει “ειδικό βάρος” στην κοινωνία. Έχει αξία. Να καταστεί το ναυτικό επάγγελμα και πάλι επάγγελμα κύρους και ο Έλληνας ναυτικός να είναι και στη θάλασσα αλλά να βρίσκεται και πολύ καιρό στη στεριά για να μπορεί να “ζει” την οικογένειά του.
Δεν είναι εύκολο εγχείρημα αλλά θα το προσπαθήσουμε με τη συνεργασία όλων των ενδιαφερομένων.
Θέλω να είμαι ξεκάθαρος: Όταν θα έρθει η ώρα που θα πάρουμε τις τελικές αποφάσεις, δεν θα είναι στη λογική του ελάχιστου κοινού παρονομαστή».
