Μικρές είναι οι πιθανότητες τα κράτη μέλη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) να καταλήξουν σε συμφωνία για την υιοθέτηση ενός αγορακεντρικού μέτρου για το διοξείδιο του άνθρακα, στο πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής Περιβάλλοντος του ΙΜΟ που διεξάγονται αυτή την εβδομάδα στο Λονδίνο.
Την ίδια στιγμή, η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συμπεριλάβει τη ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων έχει προκαλέσει μεγάλες ανησυχίες, για την πιθανότητα άλλες μεγάλες οικονομίες του πλανήτη να υιοθετήσουν ανάλογα μέτρα, γεγονός που θα δημιουργήσει μεγάλα ζητήματα στο διεθνές εμπόριο. Ήδη η Κίνα, η οποία έχει καταθέσει δική της πρόταση στον ΙΜΟ που δεν περιλαμβάνει ξεχωριστό οικονομικό μέτρο, έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να υιοθετήσει το δικό της περιφερειακό μέτρο αν η Ε.Ε. δεν καταρτίσει κάποια στιγμή το EU ETS.
Τώρα, φωνές ανησυχίας έρχονται και από τις ΗΠΑ, για το ενδεχόμενο η αμερικανική κυβέρνηση να ακολουθήσει το παράδειγμα της Ε.Ε.
Οι διεθνείς φορείς της ναυτιλίας υποστηρίζουν ότι οι περιφερειακοί κανονισμοί δεν μπορούν να πετύχουν τον στόχο της πράσινης μετάβασης της ναυτιλίας, ενώ πολλοί είναι αυτοί που επισημαίνουν, τουλάχιστον πίσω από τις κλειστές πόρτες, ότι τα μέτρα αυτά έχουν καθαρά εισπρακτικό, και μόνο, χαρακτήρα.
Στο πλαίσιο της CMA που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, δικηγόροι επεσήμαναν ότι «οι ΗΠΑ θα ήταν συνετό να συνεχίσουν να βλέπουν αν προκύψει ένα παγκόσμιο σύστημα που θα δημιουργήσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού διεθνώς. Να περιμένουμε και να δούμε τι θα προκύψει, ακόμη και αν χρειαστούν αρκετά χρόνια».
Τονίστηκε επίσης ότι αν η ναυτιλία πρόκειται να ρυθμιστεί αποτελεσματικά, θα ήταν καλύτερα να γίνει σε παγκόσμια κλίμακα αντί να έχουμε διαφορετικά αποσπασματικά συστήματα εμπορίας εκπομπών. Υπογραμμίστηκε επίσης ότι οι επερχόμενες εκλογές για την προεδρία των ΗΠΑ θα είναι κρίσιμες για την επιλογή των προτεραιοτήτων των μελλοντικών κυβερνήσεων και θα μπορούσαν να επηρεάσουν οποιαδήποτε πρόοδο για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ).
«Η γενική ιδέα ήταν ότι μόλις ο ΙΜΟ παρουσιάσει το δικό του ΣΕΔΕ, τότε οι περιφέρειες θα προσαρμοστούν. Αλλά δεν ξέρω αν κάποιος από εμάς έχει εμπιστοσύνη σε αυτό», δήλωσαν εκπρόσωποι της ναυτιλιακής βιομηχανίας των ΗΠΑ και προσέθεσαν ότι: «Θα ανεβάσει το κόστος της ναυτιλίας. Νομίζω ότι αυτό είναι μια πολύ σημαντική ανησυχία, ειδικά όταν η βιομηχανία επενδύει ήδη σε μεγάλο βαθμό για να προσπαθήσει να προωθήσει την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές πιθανώς πιο αποτελεσματικά απ’ ό,τι θα κάνουν αυτοί οι οργανισμοί».
Η MPEC 81
Τα κράτη-μέλη του ΙΜΟ έχουν συμφωνήσει, από πέρσι τον Ιούλιο, να εγκρίνουν ένα οικονομικό και ένα τεχνικό μέτρο, με τη μορφή ενός παγκόσμιου προτύπου καυσίμων, μέχρι το φθινόπωρο του 2025. Αυτή την περίοδο δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές για το πρότυπο καυσίμων, το οποίο θα μειώσει την ένταση των αερίων του θερμοκηπίου των ναυτιλιακών καυσίμων με την πάροδο του χρόνου, αν και τα κράτη-μέλη πρέπει να συμφωνήσουν για τα επίπεδα μείωσης.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο σε ό,τι αφορά τα οικονομικά μέτρα. Αν και πρόσφατα ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, σε ενημερωτική συνάντηση που είχε με τους ναυτιλιακούς συντάκτες, τόνισε ότι η Ε.Ε. και ο ΙΜΟ έχουν έρθει πιο «κοντά» και ότι η Κομισιόν έχει αρχίσει να υιοθετεί τις ελληνικές θέσεις, και πρόσθεσε ότι σε επίπεδο ΙΜΟ αν και έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος εξακολουθούν και υπάρχουν διαφορετικά συμφέροντα, και θέσεις, όπως είναι η πρόταση της Κίνας.
Η τελευταία υποστηρίζει ότι το οικονομικό μέτρο θα προκύπτει από το τεχνικό μέτρο που θα υιοθετηθεί. Την πρόταση αυτή υποστηρίζουν επίσης χώρες όπως οι Αργεντινή, Βραζιλία, Νορβηγία, Νότια Αφρική, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ουρουγουάη.
Αντίθετα, την υιοθέτηση ενός levy υποστηρίζει η Ε.Ε. και στο πλευρό της έχει πλέον χώρες του Ειρηνικού, την Ιαπωνία, τον Καναδά και τη Νότια Κορέα.
Αλλά και εδώ δεν υπάρχει μια κοινή πρόταση. Είναι οι προτάσεις της Ιαπωνίας, των νησιών του Ειρηνικού, καθώς και δύο ξεχωριστές προτάσεις που έχουν κατατεθεί από το ICS και τον οργανισμό της ναυτιλίας εμπορευματοκιβωτίων World Shipping Council.
Διαφορετικές προσεγγίσεις
Μια βασική διαφορά μεταξύ των προσεγγίσεων των προτάσεων αυτών είναι η εξεύρεση χρηματοδότησης. Το ολοκληρωμένο μέτρο θα συγκεντρώνει κεφάλαια μόνο με την απαίτηση από τα πλοία να τηρούν το πρότυπο για τα καύσιμα που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ενώ άλλα σχέδια θα δημιουργούσαν ένα ξεχωριστό ταμείο για τον σκοπό αυτό.
Για παράδειγμα, η πρόταση υπό την ηγεσία του ICS θα δημιουργούσε ένα δεύτερο ταμείο για τη διοχέτευση των εσόδων στις αναπτυσσόμενες χώρες για επενδύσεις στην παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων και στον δεξαμενισμό.
Δεδομένου ότι ορισμένα από τα σχέδια θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν δεκάδες δισεκατομμύρια αν υιοθετηθούν, τα κράτη πρέπει επίσης να επεξεργαστούν τον τρόπο διανομής τους.
Τα νησιά του Ειρηνικού και ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως στη Λατινική Αμερική, έχουν καλέσει τον ΙΜΟ να διοχετεύσει κεφάλαια από τα μεσοπρόθεσμα μέτρα του στις οικονομίες τους, καθώς αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή.
