Η ναυτιλία είναι εκτεθειμένη σε σκληρό παγκόσμιο ανταγωνισμό, επομένως είναι ζωτικής σημασίας η ΕΕ να αναγνωρίσει, μέσω των πολιτικών που υιοθετεί, τον στρατηγικό ρόλο του κλάδου, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητά της έναντι άλλων ναυτιλιακών δυνάμεων.
Tις επισημάνσεις αυτές έκανε ο πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, Χαράλαμπος Σημαντώνης, μιλώντας στο Παρίσι στο συνέδριο με τίτλο «Thalassa: Από το Αρχιπέλαγος στους Ωκεανούς», που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του γαλλοελληνικού διαλόγου.
Ο κ. Σημαντώνης αναφέρθηκε και στον καίριο ρόλο των ναυτικών, ειδικά για τη χώρα μας, και επισήμανε: «Δύναμη όμως για την ελληνική ναυτιλία, πέραν όλων των παραπάνω, είναι κυρίως οι άνθρωποί της και η τεχνογνωσία που έχουν αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια. Την ίδια στιγμή, όμως, αυτή είναι και η αδυναμία της, αφού όλες οι μελέτες και οι προσωπικές εμπειρίες διαπιστώνουν τεράστιο έλλειμμα ανθρωπίνου δυναμικού στον κλάδο και η ζήτηση υπερκαλύπτει την προσφορά σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ναυτιλία. Για αυτό η απόφαση του υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής να θέσει ως προτεραιότητα την αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης είναι εξαιρετικά σημαντική και μας βρίσκει όλους στην ναυτιλία σύμφωνους και θα μπορούσε να είναι και αυτό μια πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Σημαντώνης ανέφερε:
– Η χάραξη πολιτικής της ΕΕ οφείλει να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου και να προτείνει ρεαλιστικές λύσεις, χωρίς αποκλεισμούς και επιβολή περιφερειακών μέτρων, το οποία αυξάνουν το κόστος λειτουργίας του ευρωπαϊκού στόλου, καθιστώντας τον μη ανταγωνιστικό.
– Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη προσαρμογής στις συνθήκες της πράσινης οικονομίας και την επιλογή & διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων.
– Η επαναδραστηριοποίηση σύγχρονων ευρωπαϊκών ναυπηγείων και σε εμπορικά πλοία πλην των κρουαζιερόπλοιων και των επιβατηγών, θα μπορούσε να προωθήσει την ευρωπαϊκή πράσινη ναυτιλία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στο ΑΕΠ της. Είναι ενδεικτικό πως μέσα στο 2020 τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία είδαν τις παραγγελίες τους να πέφτουν κατά 64% σε ό,τι αφορά τη χωρητικότητα και κατά 72% σε ό,τι αφορά την αξία, συγκριτικά με το 2019.
– Τα ναυπηγεία στην Ευρώπη δεν μπορούν να συναγωνιστούν στο κόστος τις ασιατικές μονάδες, οι οποίες όμως πολλές φορές έχουν επιδοτηθεί από τα κράτη τους, κάτι που στην Ευρώπη απαγορεύεται, ακόμα και σήμερα, ρητά, με κάποιες εξαιρέσεις για τις πράσινες τεχνολογίες.
– Οι συνέργειες μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η χρήση ευρωπαϊκών ναυπηγείων, η συνεργασία σε επίπεδο τεχνογνωσίας και καινοτομίας είναι το κλειδί για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ναυτιλίας και τη διαμόρφωση συνθηκών υγειούς ανταγωνισμού. Μεταξύ της Ελλάδας και της Γαλλίας η συνεργασία έχει λειτουργήσει πολυεπίπεδα σε διάφορους τομείς (αμυντικοί εξοπλισμοί, ενέργεια, βιομηχανία), με την ίδια επιτυχία θα μπορούσε να λειτουργήσει και στον κλάδο της ναυτιλίας.
Ο ρόλος της ναυτιλίας
Σύμφωνα με τον κ. Σημαντώνη, τα μεταφερόμενα δια θαλάσσης εμπορεύματα είναι πάνω από 70% του συνόλου των εμπορευμάτων που διακινούνται στην ευρωπαϊκή αγορά.
Τα τελευταία χρόνια η ναυτιλία, μετά το ξέσπασμα δύο πολέμων, απετέλεσε τον βασικό πυλώνα του παγκόσμιου εμπορίου, αποτρέποντας μία διαφαινόμενη επισιτιστική κρίση και κρατώντας την Ευρώπη ενεργειακά ζωντανή.
Με βάση τα στοιχεία που δίνει η ΕΕ, το 2021 μόνο το 20% της ενεργειακή τροφοδότησης γινόταν με πλοία. Το 2023 το ποσοστό αυτό σκαρφάλωσε σε 42%.
Ο ρόλος της Ερυθράς θάλασσας είναι κομβικός για το παγκόσμιο εμπόριο, αφού το 12% των διακινούμενων αγαθών όλου του κόσμου περνάει από εκεί. Σύμφωνα με την πλατφόρμα Port Watch του ΔΝΤ, τους τελευταίους 2 μήνες οι ροές κυκλοφορίας σε αριθμό διέλευσης πλοίων έχουν μειωθεί κατά 42% και ο όγκος μεταφορών κατά 37% συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.
Στην κατάσταση αυτή προστίθεται και το ήδη υπάρχον πρόβλημα επιβράδυνσης διέλευσης πλοίων από τη διώρυγα του Παναμά, λόγω ξηρασίας.
Επιπλέον, το κόστος ασφάλισης των πλοίων που διέρχονται από την περιοχή έχει εκτοξευθεί.
Το εξωτερικό εμπόριο
Επίσης τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως το εξωτερικό εμπόριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στηρίζεται στη ναυτιλία σε ποσοστό πάνω από 72% (Γαλλία 40% των εξαγωγών και 52% των εισαγωγών στο θαλάσσιο εμπόριο), ενώ το 60% του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνόκτητος. Ταυτόχρονα, περίπου το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται μέσω θαλάσσης. Τα μεγέθη είναι συντριπτικά, εάν αναλογιστεί κανείς πως, σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ναυτιλίας σε παγκόσμια κλίμακα ευθύνεται για λιγότερο από το 3% των παγκόσμιων εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, λαμβάνοντας υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές της επιδράσεις, η ναυτιλία συνεισφέρει συνολικά στην ευρωπαϊκή οικονομία 149 δισ. ευρώ ή περίπου 1,1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.
