Χρονιά-σταθμός για μια σειρά από μεγαλεπήβολα έργα στη χώρα μας μπορεί να χαρακτηριστεί το 2023. Τα περισσότερα από αυτά έχουν ως κοινό παρονομαστή το θαλάσσιο μέτωπο.
Από το τεράστιο project του Ελληνικού που ξεκίνησε, στο πρώτο FSRU της GasLog που έφτασε στην Αλεξανδρούπολη και ανοίγει τον δρόμο για την έναρξη της επιχειρησιακής λειτουργίας του LNG Αλεξανδρούπολης της Gastrade ως την επαναλειτουργία των δύο μεγάλων ναυπηγείων της χώρας.
Στον κόλπο της Ελευσίνας, εδώ και δεκαετίες υπάρχουν οι υποδομές των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, που έχουν χαρακτηριστεί ως τα μεγαλύτερα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και αυτών της Ελευσίνας.
Από το 2008 και μετά, για διαφορετικούς λόγους και αιτίες, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την αποδόμηση των δύο τεράστιων αυτών μονάδων. Την τελευταία δεκαετία ουσιαστικά οι δύο αυτές μονάδες βαριάς βιομηχανίας ήταν χωρίς έργο.
Η εικόνα άλλαξε φέτος, με τον εφοπλιστή Γιώργο Προκοπίου -ο μοναδικός που έχει τιμηθεί δύο φορές με το βραβείο προσωπικότητας της χρονιάς από τα Greek Shipping Lloyd’s List Awards- να αναλαμβάνει να αναβιώσει τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, και την ONEX του Πάνου Ξενοκώστα αντίστοιχα αυτά της Ελευσινας.
Σε μια χώρα που το συγκριτικό της πλεονέκτημα είναι η στρατηγική της θέση στον χάρτη, κάτι που της δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί ως hub είτε ενεργειακό είτε μεταφορικό, η περίπτωση των δύο ναυπηγικών μονάδων είναι ξεχωριστή. Πρόκειται για δύο πραγματικά βαριές βιομηχανίες που μπορούν να δώσουν τεράστια ώθηση στην ελληνική οικονομία σχεδόν άμεσα.
Όπως έχει δηλώσει πρόσφατα ο κ. Ξενοκώστας τα επόμενα χρόνια η επίδραση των ναυπηγείων Ελευσίνας και Σύρου (που ανήκουν στον όμιλο ONEX) στην ελληνική οικονομία μπορεί να φτάσει το 1% του ΑΕΠ.
Κατασκευές και επισκευές
Η Ευρώπη σταδιακά τα τελευταία 20 με 30 χρόνια έχασε τη «ναυμαχία» κατασκευής εμπορικών πλοίων από τις μεγάλες ναυπηγικές χώρες της Ασίας. Κύριες αιτίες το υψηλό κόστος στην Ευρώπη, αλλά και οι επιδοτήσεις που δίνουν οι ασιατικές χώρες. Τα ευρωπαϊκά και φυσικά τα ελληνικά ναυπηγεία μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να κατασκευάσουν εξειδικευμένα πλοία, όπως υποστήριξης, αλλά και πράσινα ακτοπλοϊκά πλοία.
Ήδη ο όμιλος Onex με τον όμιλο Attica έχουν υπογράψει συμφωνία που προβλέπει τη συνεργασία τους σε βάθος δεκαετίας ύψους μέχρι ενός δισ. ευρώ. Οι δύο πλευρές, μάλιστα, με τις τελευταίες πληροφορίες συζητούν και για την κατασκευή του πρώτου πράσινου ακτοπλοϊκού πλοίου για τις Κυκλάδες. Συζητήσεις που αναμένεται να οριστικοποιηθούν μέσα στο 2024.
Ξεχωριστός τομέας είναι και αυτός των πολυτελών θαλαμηγών. Ένας τομέας για τον οποίο ο κ. Προκοπίου έχει μεγάλα σχέδια όσον αφορά τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Ήδη στον περιορισμένο χώρο της επισκευαστικής βάσης της μαρίνας Λαυρίου, συμφερόντων ομίλου Προκοπίου, έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή μεγάλων σκαφών άνω των 40 μέτρων, ενώ αυτή την περίοδο κατασκευάζεται ιστιοφόρο 40 μέτρων, το οποίο θα λάβει μέρος στους ιστιοπλοϊκούς αγώνες America’s cup, τη διασημότερη ρεγκάτα στον κόσμο.
Όσον αφορά τις επισκευές και τα retrofit εμπορικών πλοίων, παλαιότερη έρευνα ναυπηγοεπισκευαστικών επιχειρήσεων στη χώρα μας έχει υπολογίσει ότι ένα εμπορικό πλοίο μπορεί να προσφέρει έσοδα συνήθως από 100.000 δολάρια μέχρι και 500.000 δολάρια από επισκευές.
Ενέργεια και πράσινη μετάβαση
Ωστόσο, τα δύο ναυπηγεία μπορούν να προσφέρουν στον τόπο πολύ περισσότερα, μέσα από ένα πολυδιάστατο έργο. Να συμβάλουν παραγωγικά στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας μας.
Για παράδειγμα, ο κ. Προκοπίου έχει αναφέρει ότι σχεδιάζει να κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από υγροποιημένο φυσικό αέριο, με σύστημα δέσμευσης άνθρακα και παραγωγής πράσινης μεθανόλης. Η πράσινη μεθανόλη, ένα καύσιμο δηλαδή που είναι πράσινο σε όλο τον κύκλο ζωής του, θεωρείται σήμερα ότι θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση του πλανήτη.
Σχέδια για την πράσινη μετάβαση έχει και ο όμιλος Onex, που αφορούν την κατασκευή πλωτών ανεμογεννητριών, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Ένα έργο, που μπορεί να προσφέρει στον ελληνικό κατασκευαστικό κλάδο, ακόμα και 25 δισ. ευρώ σε βάθος 20 ετών, όπως ανέφερε πρόσφατα ο κ. Ξενοκώστας.
Συνδυαστικά τα έργα αυτά, μπορούν να ενισχύσουν επίσης τη θέση της χώρας μας ως hub πράσινης ενέργειας για τα Βαλκάνια, αλλά και την κεντρική Ευρώπη.
Ο αμυντικός τομέας
Ένας από τους πιο σημαντικούς ίσως άξονες λειτουργίας των μεγάλων ναυπηγικών μονάδων της χώρας είναι και ο αμυντικός τομέας, η κατασκευή πλοίων για την υποστήριξη τόσο της άμυνας της χώρας όσο και για πιθανές εξαγωγές.
Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα κατασκευής κορβετών μπήκε στον «πάγο» με απόφαση της κυβέρνησης, οι δύο όμιλοι έχουν υπογράψει συμφωνίες με μεγάλες ξένες εταιρείες που ειδικεύονται στο αμυντικό υλικό.
Η εταιρεία Nafs, που διαχειρίζεται τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά για λογαριασμό του κ. Προκοπίου, έχει προχωρήσει σε συμφωνία με τον γαλλικό όμιλο Naval, ο οποίος έχει αναλάβει και την κατασκευή των τριών φρεγατών για λογαριασμό του Πολεμικού Ναυτικού της Ελλάδας.
Επίσης και ο όμιλος ONEX έχει υπογράψει ανάλογη συμφωνία με τον ιταλικό ναυπηγικό όμιλο Fincantieri. Οι Ιταλοί, που είναι γνωστοί παγκοσμίως ως οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές κρουαζιερόπλοιων, εξειδικεύονται και στην κατασκευή πολεμικών πλοίων.
Και οι δύο συμφωνίες περιλαμβάνουν προβλέψεις και για εξαγωγές πολεμικού υλικού σε τρίτες χώρες.
Εκτός από το προφανές κέρδος σε οικονομικό επίπεδο, εφόσον υλοποιηθούν τα σχέδια για ανάπτυξη του αμυντικού τομέα, η Ελλάδα θα επιστρέψει δυναμικά και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
