Στα 3,3 δισ. δολάρια αναμένεται μέσα στο 2024 να φτάσει το κόστος της εφαρμογής του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων της Ε.Ε. στη ναυτιλία.
Με βάση τις πρόσφατες εμπορικές συνήθειες και τις τιμές των Δικαιωμάτων στην Ευρώπη (φέτος κατά μέσο όρο στα 90 δολ. ο τόνος CO2), οι Clarksons εκτιμούν ότι τα δικαιώματα του ΣΕΔΕ της Ε.Ε. το επόμενο έτος θα ανέλθουν στα 3,3 δισ. δολάρια, ενώ θα έχουν αυξηθεί στα 8,2 δισ. δολάρια το 2026.
Όπως επισημαίνεται από τους αναλυτές των Clarksons, τα ποσά αυτά ακούγονται μεγάλα. Ωστόσο φέρνουν σε αντιπαραβολή το κόστος των ναυτιλιακών καυσίμων για τη ναυτιλιακή βιομηχανία μέσα στο 2023, το οποίο ανέρχεται σε 166 δισ. δολάρια.
Φέτος το κόστος των νέων παραγγελιών πλοίων φτάνει τα 115 δισ. δολάρια, ενώ τα κέρδη της ναυτιλίας θα διαμορφωθούν μόνο για τα φορτηγά πλοία στα 300 δισ. δολάρια, την ώρα που τα OPEX θα φτάσουν τα 125 δισ. δολάρια.
Παρ’ όλα αυτά ο «λογαριασμός» ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, αν υπολογιστεί ότι το κόστος ανά τόνο CO2 το 2019 ήταν στα 25 δολάρια, συνδυαστικά με τις προσπάθειες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, ο οποίος κινείται προς ένα παγκόσμιο πλαίσιο τιμολόγησης. Στο πλαίσιο αυτό οι Clarksons εκτιμούν ότι τα οικονομικά κίνητρα θα κλιμακωθούν.
Πηγές της ναυτιλιακής αγοράς επισημαίνουν στη «Ν» ότι τα τελευταία χρόνια το κόστος των δικαιωμάτων ανά τόνο CΟ2 δεν έχει πέσει κάτω από τα 60 δολάρια.
Από πλευράς τομέων, σε ό,τι αφορά το ΣΕΔΕ, τα containerships αναμένεται να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο των δικαιωμάτων (27% και 2,2 δισ. δολάρια στην πλήρη εισαγωγή), ακολουθούμενα από τους τομείς των επιβατηγών πλοίων/κρουαζιέρας (συνδυαστικά 21%, στο 1,7 δισ. δολάρια), των δεξαμενόπλοιων (18%, 1,5 δισ. δολάρια) και του χύδην ξηρού φορτίου (13%, 1 δισ. δολάρια).
Ο παγκόσμιος στόλος των επιβατηγών – οχηματαγωγών πλοίων και της κρουαζιέρας δαπανά περισσότερο από το 40% των ημερών των πλόων του σε δρομολόγια από/προς/μεταξύ και εντός λιμένων της Ε.Ε. εμπορευματοκιβώτια 16%, δεξαμενόπλοια 15%, χύδην φορτηγά 11%).
Οι επιμέρους επιπτώσεις των δρομολογίων ποικίλλουν, αλλά θα αρχίσουν το 2024 στα 200.000 δολάρια για ένα ταξίδι 2 εκατ. bbl/VLCC από το Ρας Τανούρα (Περσικός Κόλπος) στο Ρότερνταμ (4% του σημερινού κόστους μεταφοράς, το οποίο θα αυξηθεί σε 500.000 δολάρια, και 10% του κόστους το 2026).
Risk assessment
Το ΣΕΔΕ της Ε.Ε. δημιουργεί επίσης μια σειρά από διοικητικούς «πονοκεφάλους» και αποφάσεις κινδύνου/συναλλαγών για τους πλοιοκτήτες και τους ναυλωτές.
Σε αντίθεση με τον αναμενόμενο μηχανισμό για τις χρονοναυλώσεις και ενώ οι προσεγγίσεις ποικίλλουν, για τα «spot» ταξίδια χύδην/δεξαμενόπλοιων, φαίνεται ότι τα EUAs θα περιλαμβάνονται γενικά στα ναυλοσύμφωνα, όπως και άλλα κόστη ταξιδιού (π.χ. καύσιμα και λιμενικά τέλη).
Οι Clarksons αναμένουν επίσης ότι το ΣΕΔΕ θα υποστηρίξει ορισμένες από τις βασικές τάσεις (π.χ. πιο αποδοτικά σε καύσιμα/εκπομπές πλοία στις συναλλαγές της Ε.Ε.) και πιθανές αλλαγές στα πρότυπα συναλλαγών (π.χ. επισκέψεις σε υπηρεσίες τακτικών γραμμών και δρομολογήσεις backhaul).
Η πορεία
Σύμφωνα με τους Clarksons, υπήρξαν αρκετές εξελίξεις «ορόσημο» για τις εκπομπές ρύπων φέτος (βραχυπρόθεσμα μέτρα του ΙΜΟ EEXI / CII, δέσμευση του ΙΜΟ για «καθαρό μηδέν»), καθώς οι ρυθμιστικές αρχές προσπαθούν να προωθήσουν τις πράσινες επενδύσεις σε ολόκληρη τη ναυτιλιακή βιομηχανία.
Με την επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της Ε.Ε. (ETS) στη ναυτιλία τον επόμενο μήνα, αυτή η τελευταία εξέλιξη θέτει για πρώτη φορά μια τιμή στον άνθρακα.
Από τον επόμενο μήνα τα δικαιώματα εκπομπής της Ε.Ε. (EUA) θα ισχύουν σε όλες τις γραμμές που σχετίζονται με την Ε.Ε. (για το 50% των εκπομπών στα ταξίδια μεταξύ λιμένων της Ε.Ε. και λιμένων εκτός Ε.Ε., και το 100% των εκπομπών στα ταξίδια εντός Ε.Ε. και κατά τη διάρκεια παραμονής σε λιμένα της Ε.Ε.).
Η εφαρμογή θα γίνει σταδιακά και ενώ οι πλοιοκτήτες θα είναι υπεύθυνοι για την παράδοση των δικαιωμάτων (ετησίως το επόμενο έτος), η Ε.Ε. έχει δηλώσει ότι θα πρέπει να υπάρξει επιστροφή του κόστους από τους ναυλωτές, σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».
