Η προθυμία εκ μέρους των πλοιοκτητών, οι υποδομές υποστήριξης σε διεθνές επίπεδο και η αναγνώριση από τον ΙΜΟ θεωρούνται βασικές προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της αξιοποίησης των συστημάτων CCS από τη ναυτιλία.
Αυτό τόνισαν παραγωγοί της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, οι οποίοι συμμετείχαν σε διαδικτυακή συνάντηση που διοργάνωσε η Njord, εταιρεία παροχής συμβουλών και τεχνικών λύσεων στη ναυτιλιακή βιομηχανία για τη μείωση των εκπομπών από τα πλοία. Το πάνελ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην εγκατάσταση συστημάτων CCS στα πλοία, αλλά και στην ευρύτερη εφοδιαστική αλυσίδα και τα μετέπειτα στάδια.
«Το CCS παρουσιάζει ομοιότητες με την εισαγωγή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αρχικά, όσοι ήθελαν να αγοράσουν αυτοκίνητα, δεν το έκαναν διότι δεν υπήρχαν σταθμοί φόρτισης και αντίστοιχα οι ηλεκτροπαραγωγοί δεν προχωρούσαν στη δημιουργία σταθμών, λόγω της έλλειψης αυτοκινήτων». Αυτό τόνισε ο Sören Scheid, Περιφερειακός Διευθυντής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της Ecochlor, συμπληρώνοντας ότι σε επίπεδο ναυτιλίας, είμαστε πολύ κοντά στο να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια υποδομών και πλοίων.
Η εγκατάσταση συστημάτων δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα είναι η φθηνότερη λύση – κυρίως για τα υφιστάμενα πλοία, τα οποία δε θα κάνουν για παράδειγμα μετασκευές για μηχανές διπλού καυσίμου – ώστε να επιτευχθούν οι «πράσινοι» στόχοι, σημείωσε από την πλευρά της η Alisha Fredriksson, συν-ιδρύτρια και CEO της Seabound. Χρειάζεται, βέβαια, πρόσθεσε η ίδια οι πλοιοκτήτες να «λερώσουν τα χέρια» τους στην τεχνολογία άμεσα. «Όσοι επενδύουν στην τεχνολογία σήμερα θα είναι έτοιμοι μελλοντικά» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ενδεικτικά projects με ελληνικό «άρωμα»
Δεν είναι πάντως λίγοι οι πλοιοκτήτες που κάνουν το βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Η Yvette van der Sommen, Παγκόσμια Εμπορική Διευθύντρια της Value Maritime ανέφερε πως η εταιρεία της έχει προχωρήσει στην ενσωμάτωση 21 συστημάτων CCS σε πλοία. Το CO2 που δεσμεύεται, εγχύεται σε θερμοκήπια στο Ρότερνταμ. Μάλιστα, η εταιρεία υλοποιεί συνεργασία για την κατασκευή δύο μεγάλων δεξαμενών αποθήκευσης αμίνης στο ολλανδικό λιμάνι για την παραλαβή και αξιοποίηση του δεσμευμένου CO2 και τώρα εστιάζει με τη βοήθεια του μετόχου Shell στη δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου υποστήριξης των logistics της τεχνολογίας. Η δέσμευση του CO2 στα projects της Value Maritime κινείται κατά μέσο όρο μεταξύ 20-40%, ενώ θεωρητικά έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει το 90%.
Η Ecochlor, επίσης, θα θέσει σε λειτουργία ένα bulk carrier με CCS τον Ιανουάριο, ενώ ένα δεύτερο ελληνόκτητο πλοίο ίδιας κατηγορίας θα λάβει το σύστημα το Δεκέμβριο του 2024. Θεωρητικά η δέσμευση του CO2 μπορεί να φτάσει το 90-95%, αλλά στα τωρινά projects ανέρχεται περίπου σε 25-30%. «Ισορροπείται καλά το βάρος του καυσίμου που καίγεται με το βάρος του δεσμευμένου CO2 και δεν υπάρχει απώλεια φορτίου, στη διάρκεια του ταξιδιού» εξήγησε ο κ. Scheid.
Η Seabound, τέλος, ολοκληρώνει το πρώτο δοκιμαστικό project ενσωμάτωσης CCS σε ένα containership της Lomar Shipping, συμφερόντων Γιώργου Λογοθέτη, με χρηματοδότηση από τη βρετανική κυβέρνηση. Σε αυτό το project μπορεί να δεσμευτεί το 78% του CO2, ενώ η εταιρεία σχεδιάζει και μεγαλύτερο σύστημα με θεωρητικά αποτελέσματα δέσμευσης έως 95%.
Οι ανάγκες εν πλω
Ένα από τα ερωτήματα γύρω από τα συστήματα CCS που εγκαθίστανται στα πλοία είναι τι απαιτείται σε χωρητικότητα, αλλά και ενέργεια. Ο κ. Scheid υπογράμμισε ότι η συνολική πρόσθετη ζήτηση ισχύος για την τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης της υγροποίησης διαμορφώνεται περίπου στο 4,5-6% της κατανάλωσης καυσίμου. «Είναι διαχειρίσιμο» τόνισε ο ίδιος, συμπληρώνοντας ότι σε ένα capesize bulker, για παράδειγμα, χρειάζονται 750 κυβικά μέτρα αποθηκευτικής ικανότητας για το CO2 σε ένα ταξίδι 15 ημερών.
Η κα Fredriksson σημείωσε ότι σε ένα capesize που μεταφέρει σιδηρομετάλλευμα από την Αυστραλία προς την Κίνα σε ένα ταξίδι 10 ημερών, για να δεσμευτεί το 50% του άνθρακα, χρειάζεται 0,5% χωρητικότητα φορτίου για την αποθήκευση του CO2 εν πλω. «Είναι σίγουρα εφικτό, αλλά πρέπει να δοθεί το κίνητρο στον πλοιοκτήτη να ελευθερώσει αυτήν τη χωρητικότητα» είπε.
Η κα Sommen υπογράμμισε ότι σε δικό τους project, σε ένα πλοίο παρόμοιων προδιαγραφών με ένα handysize bulker που είχε ως στόχο δέσμευση 40% σε 10ήμερο ταξίδι στον Ατλαντικό με καύση 20-25 τόνων ανά ημέρα, χρειάστηκε μία δεξαμενή 770 κυβικών μέτρων.
Παράλληλα, όπως ειπώθηκε, εάν το πλοίο έχει ήδη εγκατεστημένα συστήματα scrubbers είναι πιο εύκολο να χρηματοδοτηθεί η ενσωμάτωση τεχνολογίας CCS εν πλω, διότι έτσι προκύπτει και άμεσο οικονομικό όφελος από τις χαμηλότερες τιμές των καυσίμων.
Το ρυθμιστικό πλαίσιο
Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εστιάσει μέσω της νομοθεσίας NetZero Industry Act στην προώθηση της τεχνολογίας CCS. Την ίδια ώρα, η COP 28 έδωσε σήμα για την επιτάχυνση των τεχνολογιών χαμηλών και μηδενικών εκπομπών, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης, αποθήκευσης και αξιοποίησης του άνθρακα σε κλάδους, οι οποίοι είναι δύσκολο να απαλλαγούν από αυτόν (hard to abate).
Παρότι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) δεν έχει αναγνωρίσει ακόμη την τεχνολογία, αυτό είναι θέμα χρόνου, όπως τόνισαν οι ομιλητές. Οι προτάσεις βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων της Επιτροπής Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (ΜEPC) εδώ και κάποιους μήνες, αλλά καθυστερούν να προχωρήσουν, λόγω της βαρύτητας που δόθηκε από τον Οργανισμό στην αναθεωρημένη στρατηγική και τα νέα ορόσημα για τη μείωση των εκπομπών. Τώρα, κι ενώ αυτή έχει καθοριστεί, το momentum είναι εκεί για να προωθηθεί και η δέσμευση άνθρακα, επεσήμαναν οι ίδιοι.
