Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την εισαγωγή της ναυτιλίας στο σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι από κανονιστικής άποψης είναι όλα έτοιμα για την 1η Ιανουαρίου 2024, οι προετοιμασίες στα κράτη-μέλη και οι διαπραγματεύσεις για αλλαγές της τελευταίας στιγμής συνεχίζονται.
Η ένταξη της ναυτιλίας στο ETS που εγκρίθηκε τον περασμένο Απρίλιο προβλέπει ότι τα πλοία που ταξιδεύουν στην Ευρώπη θα καταβάλουν δικαιώματα που θα καλύπτουν το 40% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) το 2024, ποσοστό που θα αυξηθεί στο 70% το 2025 και στο 100% από το 2026.
Το EU ETS ισχύει για φορτηγά και επιβατηγά πλοία άνω των 5.000 gt από το 2024 και υπεράκτια πλοία άνω των 5.000 gt από το 2027.
Αρχικά θα καλύψει τις εκπομπές CO2 και από το 2026 και μετά θα συμπεριλάβει εκπομπές μεθανίου και οξειδίων του αζώτου. Θα αφορά επίσης όλες τις εκπομπές σε ταξίδια και λιμένες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και το 50% των εκπομπών στα ταξίδια προς ή από την Ευρώπη προς τρίτες χώρες.
Η πρόβλεψη αυτή, ωστόσο, μεταξύ άλλων, μειώνει και την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμένων, έναντι των λιμανιών γειτονικών χωρών εκτός Ε.Ε. που δεν υπόκεινται στις ρυθμίσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, επτά κράτη της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, ζητούν την επανεξέταση συγκεκριμένων προβλέψεων του κανονισμού, που έχουν να κάνουν με την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμένων, έναντι των όμορων εκτός Ε.Ε., που η ναυτιλία τους δεν επιβαρύνεται με δικαιώματα.
Προωθείται ένας νέος ορισμός της «ναυτιλιακής εταιρείας» εν όψει της έναρξης ισχύος της διαδικασίας. Στην ουσία, αναφέρουν ναυτιλιακοί κύκλοι στη «Ν», ζητούνται περισσότερες πληροφορίες που φτάνουν μέχρι και την πλοιοκτησία.
Ειδικότερα όπως αναφέρεται σε κείμενο της Επιτροπής, υπάρχει θετική γνωμοδότηση από την Επιτροπή Κλιματικής Αλλαγής της Ε.Ε. για το σχέδιο εκτελεστικής πράξης σχετικά με τους κανόνες που αφορούν τη διοίκηση των ναυτιλιακών εταιρειών από τις διαχειριστικές αρχές, το οποίο πρότεινε η Επιτροπή και το οποίο υπόκειται σε δημόσια διαβούλευση από τον Σεπτέμβριο του 2023.
Η εν λόγω πράξη καλύπτει πτυχές που σχετίζονται με τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται από την εταιρεία που είναι υπεύθυνη για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις του ETS και τους κανόνες για τις ναυτιλιακές εταιρείες στις αρχές των κρατών-μελών.
Ο κατάλογος καταλογισμού των ναυτιλιακών εταιρειών στα κράτη-μέλη θα δημοσιευθεί από την Επιτροπή έως την 1η Φεβρουαρίου 2024.
Επιπλέον, τρία άλλα κομμάτια του παζλ εγκρίθηκαν τελευταία από την Επιτροπή. Τρεις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις καθορίζουν λεπτομερείς κανόνες για την παρακολούθηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, για την υποβολή συγκεντρωτικών δεδομένων εκπομπών σε επίπεδο εταιρείας και για τις δραστηριότητες επαλήθευσης και διαπίστευσης.
Σημειώνεται, πάντως, όπως αναφέρουν κύκλοι της ναυτιλιακής βιομηχανίας, ότι υπάρχουν αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε. που δεν έχουν πλήρως έτοιμο το σύστημα για την αγορά δικαιωμάτων από τις ναυτιλιακές εταιρείες.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, τα κράτη-μέλη έχουν αναφέρει ότι θα έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες μέχρι το τέλος Μαρτίου 2024, πριν δηλαδή υπάρξει δυνατότητα αγοράς των δικαιωμάτων.
Ποιοι αγοράζουν
H BIMCO έχει αναπτύξει μια νέα ρήτρα για τις χρονοναυλώσεις, η οποία σχετίζεται με τα συστήματα εμπορίας εκπομπών των πλοίων, όπως το ETS.
Στόχος της ρήτρας «Emission Trading Scheme Allowances (ETSA) Clause for Time Charter Parties 2022» είναι η κατανομή, μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών, των ευθυνών και των υποχρεώσεων σε ό,τι αφορά την απόκτηση και τη μεταφορά δικαιωμάτων GHG εκπομπών υπό σχήματα όπως το ETS.
Σε πρώτη φάση, η BIMCO έχει εισαγάγει τη ρήτρα στη βάση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Συνεπώς, ο ναυλωτής ο οποίος διαχειρίζεται το πλοίο και πληρώνει για τα καύσιμα του πλοίου, σύμφωνα με το συμβόλαιο χρονοναύλωσης, είναι υπεύθυνος για την παροχή και την πληρωμή των allowances.
Από την πλευρά του, ο πλοιοκτήτης πρέπει να ελέγχει τις εκπομπές του πλοίου και να παρέχει τα κατάλληλα δεδομένα στον ναυλωτή.
Ο ναυλωτής μεταφέρει τα allowances στον πλοιοκτήτη κάθε μήνα, ενώ, σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν επιτευχθεί, ο πλοιοκτήτης έχει το δικαίωμα να αναστείλει τις υποχρεώσεις υπό το ναυλοσύμφωνο.
Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έχει πληροφορηθεί η «Ν», η BIMCO βρίσκεται σε διαδικασία σύνταξης μιας ακόμη ρήτρας για το ETS, που όμως αυτή τη φορά θα αφορά τα «voyage».
