Ο μηχανισμός feebate και το παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων βάζουν δύσκολα στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό. Τη δύσκολη εξίσωση του καταλληλότερου μέτρου για την προώθηση της πράσινης ναυτιλίας εντός χρονοδιαγραμμάτων καλείται να λύσει η ναυτιλιακή βιομηχανία τους επόμενους μήνες.
Τον ερχόμενο Μάρτιο, υπό την καθοδήγηση του νέου γ.γ. του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού Arsenio Antonio Domingez Velasco, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα από την 1η Ιανουαρίου 2024, θα ξεκινήσει η σοβαρή συζήτηση για την υιοθέτηση ενός αγορακεντρικού μέτρου στη ναυτιλία, με στόχο να μειωθεί το χάσμα κόστους ανάμεσα στα συμβατικά και τα νέα πράσινα καύσιμα.
Στο προσκήνιο βρίσκεται ο μηχανισμός επιβάρυνσης και ανταμοιβής, καθώς και η ανάπτυξη ενός παγκόσμιου προτύπου καυσίμων, που αφορά τη μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση των καυσίμων θαλάσσιων μεταφορών με εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Δεν αποκλείεται, όμως, εφόσον αμβλυνθούν οι διαφορές, να υιοθετηθούν τελικά και τα δύο μέτρα.
Όπως μάλιστα αναφέρεται σε έγγραφο του ΙΜΟ, ο μηχανισμός αυτός θα μπορούσε να συνδυαστεί με το πρότυπο καυσίμων για τα αέρια θερμοκηπίου (GHG Fuel Standard – GFS) κατά τρόπο συμπληρωματικό, ώστε να διασφαλιστεί η σταδιακή εισαγωγή καυσίμων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Ειδικότερα τα τρία μεγαλύτερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η ναυτιλία στους κόλπους του ΙΜΟ είναι, πρώτον, οι «διαφορές» ανάμεσα στην ίδια τη βιομηχανία, αφού άλλη είναι η λειτουργία της tramp ναυτιλίας και άλλη της liner ναυτιλίας.
Δεύτερον, είναι τα συμφέροντα των εταιρειών με μεγάλους στόλους απέναντι στα συμφέροντα εταιρειών με μικρότερους στόλους και, τρίτον, οι διαφωνίες των αναπτυσσόμενων χωρών, που θεωρούν ότι η επιβολή τέλους στις θαλάσσιες μεταφορές θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών τους.
Σύμφωνα με κείμενο του ΙΜΟ, η μέση ποσοστιαία αύξηση του κόστους των θαλάσσιων μεταφορών λόγω της υποχρεωτικής συνεισφοράς, σύμφωνα με τα διάφορα σενάρια ποσοστού συνεισφοράς (τα οποία κυμαίνονται από 25 δολάρια ο τόνος CO2 έως 200 δολάρια ο τόνος CO2), εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 3,8% και 30,5%. Το επίπεδο αύξησης του κόστους των θαλάσσιων μεταφορών φαίνεται να βρίσκεται εντός της κανονικής μεταβλητότητας των ναύλων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, σε σύγκριση με τη μεταβολή των ναύλων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα προς τη Νότια Αμερική από το 2010 έως το 2020, σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε μπορεί να προσομοιώσει τις ροές φορτίων στο παγκόσμιο δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών, το οποίο περιλαμβάνει 5.550 δρομολόγια για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων και 646 δρομολόγια για τη μεταφορά χύδην φορτίων.
Πρόκειται ουσιαστικά για την πρόταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου (ICS), που προβλέπει την επιβάρυνση ανά τόνο CO2 – levy και ανταμοιβή.
Τα έσοδα από τον συγκεκριμένο μηχανισμό αναμένεται ότι θα μειώσουν το χάσμα τιμών μεταξύ των συμβατικών λύσεων και των λύσεων μηδενικών εκπομπών, γεγονός που θα διασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για
τους πρωτοπόρους που ανταγωνίζονται τα συμβατικά πλοία, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις αρνητικές επιπτώσεις στο εμπόριο.
Προτείνεται ο μηχανισμός ανταμοιβής να τερματιστεί το 2040, έως ότου μειωθεί το χάσμα τιμών. Μέρος των εσόδων θα χρησιμοποιείται για τη στήριξη έργων στον τομέα της ναυτιλίας στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Πρότυπο καυσίμων
Όσον αφορά το παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων, o μηχανισμός αυτός θα επιτρέπει σε ένα πλοίο ή πλοία που «υπερκαλύπτουν» τις προϋποθέσεις που θέτει και τα οποία τα εκμεταλλεύεται η ίδια ή διαφορετικές εταιρείες και είναι νηολογημένα σε ένα ή περισσότερα κράτη σημαίας να μοιράζονται την «περίσσεια» των απαιτούμενων με ένα άλλο πλοίο ή πλοία του ίδιου pool που ενδέχεται να μην είναι σε θέση να συμμορφωθούν πλήρως με την απαίτηση.
Μάλιστα, σύμφωνα με τελευταία πρόταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, το ίδιο θα μπορεί να γίνεται με πλοία του στόλου διαφορετικών εταιρειών, μέσω ιδιωτικών εμπορικών συμφωνιών, οι οποίες είναι συνήθεις για την ασφάλιση P&I των πλοίων.
Όπως εξηγείται, με τον τρόπο αυτό τα πλοία θα μπορούν να συνεχίσουν να εμπορεύονται σε περίπτωση που δεν διατίθενται από τους παραγωγούς ενέργειας επαρκείς ποσότητες καυσίμων με την απαιτούμενη ένταση.
Αίτημα επανεξέτασης για τα δικαιώματα
Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο Ε.Ε. έχουμε εξελίξεις σε ό,τι αφορά το σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων που θα ισχύσει για τη ναυτιλία από την 1η Ιανουαρίου 2024.
Σύμφωνα με πληροφορίες επτά κράτη της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ζητούν την επανεξέταση συγκεκριμένων προβλέψεων του κανονισμού, που έχουν να κάνουν με την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμένων, έναντι των όμορων εκτός Ε.Ε. που η ναυτιλία τους δεν επιβαρύνεται με δικαιώματα.
