Για τον κίνδυνο εκτροπής πλοίων και φορτίου από τα λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω της εφαρμογής του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) στη ναυτιλία από 01/01/2024 σε πλοία άνω των 5.000 GT, κάνει λόγο η Ευρωπαϊκή Ένωση Ρυμουλκών (ΕΤΑ).
Επισημαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες των ρυμουλκών υποστηρίζουν από τη μια την εφαρμογή του συστήματος εμπορίας ρύπων, όμως από την άλλη πλευρά εκφράζουν φόβους ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει πολλές ναυτιλιακές εταιρείες, για να αποφύγουν το κόστος του ΣΕΔΕ, να αλλάξουν τη σειρά των λιμενικών προσεγγίσεων, έτσι ώστε το μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού να γίνεται μεταξύ δύο λιμανιών εκτός Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (EOX).
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί ο κύκλος εργασιών των ρυμουλκών στην Ε.Ε. και να χαθεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμένων στη διακίνηση.
Ενδείξεις
Επίσης, τονίζουν ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι λαμβάνει ήδη χώρα εκτροπή της θαλάσσιας κυκλοφορίας, όχι μόνο στο Tanger Med και το East Port Said, αλλά και σε άλλα λιμάνια που γειτνιάζουν με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.
Η European Tugowners Association (ETA), σε κοινό δελτίο Τύπου με την Ευρωπαϊκή Ένωση Λιμένων (ESPO) και την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Ιδιωτικών Λιμενικών Επιχειρήσεων (FEPORT) στα τέλη του περασμένου έτους, είχε προειδοποιήσει εξάλλου για τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει η εφαρμογή του ΣΕΔΕ σε συγκεκριμένα λιμάνια που βρίσκονται κοντά σε τρίτα κράτη που δεν καλύπτονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία του συστήματος εμπορίας ρύπων.
Σημειώνεται ότι το ΣΕΔΕ καλύπτει το 100% των εκπομπών από ταξίδια εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού\ Χώρου (Ε.Ε. συν Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν), το 100% των εκπομπών κατά τον ελλιμενισμό πλοίων σε ευρωπαϊκά λιμάνια και το 50% των εκπομπών από πλοία που αναχωρούν από λιμένες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ΕΟΧ προς τρίτες χώρες.
Ναυτιλιακές εταιρείες που θα θελήσουν να αποφύγουν το κόστος που προκύπτει από το ΣΕΔΕ θα αναδιαμορφώσουν τα δρομολόγιά τους, αλλάζοντας τη σειρά των λιμενικών προσεγγίσεων, έτσι ώστε το μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού να γίνεται μεταξύ δύο λιμανιών εκτός ΕΟΧ.
Η Επιτροπή της Ε.Ε. αντιμετωπίζει το ζήτημα αυτό με τη ρήτρα μεταφόρτωσης του ΣΕΔΕ, που εισήχθη στη νομοθεσία για να περιοριστούν οι κίνδυνοι διαρροής άνθρακα.
Η ρήτρα αυτή επιτρέπει στις αρχές της Ε.Ε. να μη λαμβάνουν υπόψη τη στάση στον προσδιορισμένο τερματικό σταθμό ως επίσκεψη σε λιμένα για τους σκοπούς της οδηγίας του ΣΕΔΕ, εάν ο τερματικός σταθμός βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 300 ναυτικών μιλίων από λιμάνι του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ΕΟΧ και εάν το μερίδιο των μεταφορτωμένων εμπορευματοκιβωτίων υπερβαίνει το 65% της συνολικής κίνησής του.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Ρυμουλκών ΕΤΑ υποστηρίζει τη συμπερίληψη των λιμένων Tanger Med και East Port Said στον κατάλογο των γειτονικών λιμένων μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων, καθώς πληρούν τους όρους της ρήτρας, καθώς σε αντίθετη περίπτωση οι εν λόγω λιμένες θα μπορούσαν να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, με αρνητικό αντίκτυπο στους ευρωπαϊκούς τερματικούς σταθμούς.
Η λιμενική αρχή της Βαλένθια έχει ήδη ζητήσει από την Ε.Ε. να προσθέσει τα λιμάνια αυτά στον κατάλογο των λιμένων που πρέπει να παρακολουθούνται για την αποφυγή διαρροής διοξειδίου του άνθρακα και την επιβολή περιβαλλοντικών φόρων στα πλοία που σταματούν εκεί.
Ο στόχος της Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο τη σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 5% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και με στόχο τον καθαρό μηδενισμό των εκπομπών έως το 2050.
Μέχρι το 2026 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανεξετάσει κατά πόσο τα πλοία γενικού φορτίου και τα υπεράκτια πλοία μεταξύ 400 και 5.000 GT θα συμπεριληφθούν επίσης στο ΣΕΔΕ.
