«Χρυσή» ευκαιρία αναδύεται για την ελληνική οικονομία από την επανεκκίνηση των δύο μεγάλων ναυπηγείων της χώρας και τη συνεργασία τους με το ναυτιλιακό και το παραναυτιλιακό cluster.
Υπό την καθοδήγηση του κορυφαίου πλοιοκτήτη Γιώργου Προκοπίου, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά εισέρχονται δυναμικά στο κομμάτι των νέων και ειδικών κατασκευών, ενώ τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, μετά και την πρόσφατη επικύρωση του σχεδίου εξυγίανσης και τη μεταβίβασή τους στον όμιλο Onex, αναμένεται να εστιάσουν σε επισκευές, αλλά και πλωτά ναυπηγήματα, όπως οι εξέδρες πετρελαίου και οι πλατφόρμες υπεράκτιας ενέργειας.
Αμφότερα φυσικά τα ναυπηγεία θα επιδιώξουν συμβόλαια και με την αμυντική βιομηχανία, έχοντας ήδη δημιουργήσει συμμαχίες με κολοσσούς του ευρωπαϊκού ναυπηγικού κλάδου.
«Όραμα και στόχος είναι η ανάπτυξη γύρω από την μπλε οικονομία και γενικότερα η ανάκτηση του ναυτιλιακού συναλλάγματος 18,5 δισ. ευρώ που μπορούν να φέρουν τα ναυπηγεία πίσω στην Ελλάδα από τις γείτονες χώρες της ΝΑ Μεσογείου», έχει πει στη «Ν» ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Βασίλης Κορκίδης.
Ο ανταγωνισμός
Αυτά τα «χαμένα» έσοδα αναδείχθηκαν στην πρόσφατη έρευνα που εκπόνησε το ΙΟΒΕ για τη συνεισφορά της ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία. Τα στοιχεία καταδεικνύουν πως τα ελληνικά ναυπηγεία πρέπει να κινηθούν γρήγορα για να καλύψουν το έδαφος έναντι του ανταγωνισμού στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, η προστιθέμενη αξία στον κλάδο κατασκευής πλοίων και σκαφών υποχώρησε σε 45,3 εκατ. το 2020 από 277 εκατ. το 2009.
Συρρίκνωση, αλλά μικρότερης έντασης, καταγράφηκε και σε όρους απασχόλησης, καθώς 2,2 χιλ. άτομα απασχολήθηκαν στην κατασκευή πλοίων στην Ελλάδα το 2020 από 4,3 χιλ. το 2009.
Στον αντίποδα, στο σύνολο της Ε.Ε. η προστιθέμενη αξία της ναυπήγησης πλοίων και σκαφών την ίδια περίοδο κατέγραψε υποχώρηση μικρότερης έντασης, αρχικά, από 8,7 δισ. το 2008 σε 6,2 δισ. το 2015, και ισχυρή ανάκαμψη στη συνέχεια, σε 9,7 δισ. το 2019, υποχωρώντας με την πανδημία σε 8,6 δισ. το 2020.
Αντίστοιχα, στην απασχόληση καταγράφηκε αύξηση στο σύνολο της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, με τον αριθμό εργαζομένων στη συγκεκριμένη δραστηριότητα να αυξάνεται σε 169 χιλ. το 2020 από 139 χιλ. το 2014.
Το αποτέλεσμα είναι η εγχώρια ναυπήγηση πλοίων και σκαφών να καταλαμβάνει πλέον ιδιαίτερα χαμηλές θέσεις στην κατάταξη ευρωπαϊκών χωρών με διαθέσιμα στοιχεία, εάν λάβουμε υπόψη και τα μεγέθη της εγχώριας ναυτιλίας. Ειδικότερα, η Ελλάδα βρίσκεται στη 17η θέση σε όρους προστιθέμενης αξίας και στη 15η θέση σε όρους απασχόλησης στην κατασκευή πλοίων και σκαφών ανάμεσα σε 31 ευρωπαϊκές χώρες.
Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται μεγάλες οικονομίες με ισχυρό τομέα μεταποίησης, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία, ενώ υψηλές θέσεις καταλαμβάνουν και σχετικά μικρότερες οικονομίες όπως η Νορβηγία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Ρουμανία.
Οι κατασκευαστές
Από την επανεκκίνηση των ελληνικών ναυπηγείων αναμένεται να επωφεληθούν και οι Έλληνες Κατασκευαστές Ναυτιλιακού Εξοπλισμού, οι οποίοι εκπροσωπούνται από τη Hemexpo.
«Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας αναμένεται να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στον εξοπλισμό των πλοίων για πιο βιώσιμες λειτουργίες. Αυτή η συγκυρία δημιουργεί νέες ευκαιρίες για παραγωγούς εξοπλισμού όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη για να συνεργαστούν με κορυφαίους “παίκτες” της διεθνούς ναυτιλίας», επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς. Ιδιαίτερα τώρα που η συζήτηση γύρω από την απανθρακοποίηση και την ψηφιοποίηση των ναυτιλιακών υπηρεσιών είναι πιο έντονη από ποτέ.
Σημειώνεται ότι η αξία παραγωγής του ευρωπαϊκού κλάδου κατασκευής και προμήθειας ναυτιλιακού εξοπλισμού προσεγγίζει τα 70 δισ. ευρώ, καταλαμβάνοντας μερίδιο 50% στη διεθνή αγορά.
Ειδική έρευνα του ΙΟΒΕ σε 20 έλη της Hemexpo ανέδειξε ότι η κατασκευή ναυτιλιακού εξοπλισμού στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων που έλαβαν μέρος στην έρευνα πλησίασε τα 259 εκατ. το 2018 από 177 εκατ. το 2013 (46% συνολική αύξηση). Από τον κύκλο εργασιών του 2018 εκτιμάται ότι περίπου 140 εκατ. αντιστοιχούν σε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία.
Η απασχόληση στις συγκεκριμένες εταιρείες ανήλθε το 2018 σε 1,8 χιλ. άτομα, από 1,1 χιλ. το 2013.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις που έχει η λειτουργία τους, αλλά και το γεγονός ότι μέρος της δραστηριότητας των εταιρειών αφορά την κατασκευή εξοπλισμού για άλλους τομείς της οικονομίας, η συνεισφορά από την κατασκευή ναυτιλιακού εξοπλισμού εκτιμάται σε 232 εκατ. σε όρους ΑΕΠ και σε 2,6 χιλ. θέσεις πλήρους απασχόλησης, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ.
Άνθηση επισκευών
Αντίθετα με τη ναυπήγηση, στην επισκευή πλοίων και σκαφών καταγράφεται σημαντική ανάκαμψη, με τα εγχώρια μεγέθη να ξεπερνούν τα επίπεδα που καταγράφονταν πριν από την έναρξη της κρίσης. Η έρευνα του ΙΟΒΕ ανέδειξε ότι η προστιθέμενη αξία στις επισκευές ξεπέρασε τα 171 εκατ. το 2020, από 119 εκατ. το 2013 και 164 εκατ. το 2008.
Αντίστοιχα η απασχόληση στην επισκευή πλοίων παρέμεινε στα 6,9 χιλ. άτομα το 2020, σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με το 2009 (5,9 χιλ. άτομα) και αρκετά υψηλότερα σε σύγκριση με το 2011 (3,7 χιλ. άτομα), όταν η συγκεκριμένη δραστηριότητα κατέγραψε το χαμηλότερο επίπεδο απασχόλησης της τελευταίας δεκαετίας.
Στις κατατάξεις των ευρωπαϊκών χωρών, με βάση τα μεγέθη της επισκευής πλοίων, η θέση της Ελλάδας είναι σαφώς υψηλότερη συγκριτικά με τη ναυπήγηση, με περιθώρια για περαιτέρω ανάπτυξη. Ειδικότερα, με βάση την προστιθέμενη αξία, η Ελλάδα βρίσκεται στη 10η θέση ανάμεσα σε 30 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ με βάση την απασχόληση η χώρα καταλαμβάνει την 5η θέση ανάμεσα σε 31 χώρες με διαθέσιμα στοιχεία.
