Στις μεγάλες επιχειρησιακές δυνατότητες που θα έχουν πλέον τα νέα ρυμουλκά και ναυαγοσωστικά πλοία στη διαχείριση των ναυτικών συμβάντων στο Αιγαίο αναφέρεται σε συνέντευξή του στη «Ν» ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Πλοιοκτητών Ρυμουλκών, Παύλος Ξηραδάκης.
«Καλό είναι το ελληνικό κράτος να λαμβάνει γρηγορότερα τις αποφάσεις στα ζητήματα ασφαλείας και να μη νομοθετεί μόνο μετά από σοβαρά θαλάσσια ατυχήματα», δηλώνει ο κ. Ξηραδάκης, επισημαίνοντας ότι με τα δύο νέα προεδρικά διατάγματα -ορίζονται πλέον από το 2024 οι υποχρεωτικές απαιτήσεις ασφαλείας, οι ελκτικές δυνάμεις, οι προδιαγραφές σχεδίασης και κατασκευής των ρυμουλκών και ναυαγοσωστικών πλοίων- αλλάζει ριζικά η διαχείριση των ναυτικών συμβάντων και ατυχημάτων στον ελλαδικό χώρο.
Επισημαίνει ότι η έλευση των νέων πλοίων και ναυπηγικών επενδύσεων θα προαγάγει τον υγιή ανταγωνισμό, τη μεγαλύτερη ασφάλεια στα λιμάνια και το περιβάλλον, καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις ναυτιλιακών παραγόντων, στον ελλαδικό χώρο θα βρεθούν σύντομα περίπου 100 νέα πυροσβεστικά ρυμουλκά έτοιμα να ανταποκριθούν.
Παρά το γεγονός ότι είχαμε τεχνογνωσία και εμπειρία σε διεθνές επίπεδο, για να βγουν τα σχετικά προεδρικά διατάγματα ακολούθησε διαβούλευση χρόνων, δηλώνει ο κ. Ξηραδάκης, κάνοντας λόγο για «μικροσυμφέροντα» που ταλανίζουν τον κλάδο.
Ήδη, με αφορμή το Π.Δ. 65/2023 για τις νέες προδιαγραφές των ναυαγοσωστικών πλοίων, έχουν ενταχθεί στο ελληνικό νηολόγιο τρία σύγχρονα ρυμουλκά ελληνικών συμφερόντων, ενώ αναμένεται να προστεθούν ακόμη άλλα δύο στο κοντινό μέλλον.
Ένα από τα πιο πρόσφατα τέτοια ναυαγοσωστικά πλοία που ήταν στο λιμάνι του Πειραιά και κατέπλευσε πρόσφατα και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης για τη Διεθνή Έκθεση ήταν το «Αιγαίον Πέλαγος».
Το συγκεκριμένο ναυαγοσωστικό μπορεί να φιλοξενήσει 40 άτομα, έχει δυνατότητα παραλαβής 1.046 κυβικών μέτρων πετρελαιοειδών αποβλήτων και ελκτική δύναμη 130 τόνων. Διαθέτει πλήρωμα 14 ατόμων.
Σύμφωνα με τον κ. Ξηραδάκη, ο σημερινός στόλος της χώρας δεν θα ήταν σε θέση να ανταποκριθεί σε ένα σοβαρό ναυτικό ατύχημα.
Ο στόλος των ρυμουλκών ελληνικής ιδιοκτησίας απαριθμούσε έως σήμερα περίπου 150 ρυμουλκά, εκ των οποίων τα 110 ήταν σε ενεργό υπηρεσία, με μέσο όρο ηλικίας τα 33 χρόνια.
Ζητήματα ασφαλείας
Σε ερώτηση αν αυτή τη στιγμή εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα ασφαλείας στα πλοία, ο πρόεδρος της Ένωσης Ρυμουλκών αναφέρει: «Δεν έχει περάσει παρά ένα δίμηνο περίπου από τότε που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά στο πλοίο μεταφοράς οχημάτων “Fremantle Highway” έξω από τις ακτές της Ολλανδίας, αναδεικνύοντας δύο ζητήματα: το πρώτο, η εκδήλωση φωτιάς από μπαταρίες λιθίου που διαθέτουν τα σύγχρονα αυτοκίνητα που μεταφέρονται διεθνώς με πλοία, και, το δεύτερο, η σοβαρή πρόκληση για τις εθνικές Αρχές και τις εταιρείες επιθαλάσσιας αρωγής όσον αφορά την αντιμετώπισή της. Το πλοίο μετέφερε 2.857 οχήματα από τη Γερμανία στην Αίγυπτο.
Ναυτικά δυστυχήματα με πυρκαγιές είχαμε και στην Ελλάδα. Να θυμίσω γρήγορα το τραγικό ατύχημα στη Θεσσαλονίκη το 1998 με το ρυμουλκό “Άγ. Γεώργιος” που κόστισε τη ζωή σε πέντε ναυτικούς, αλλά και το περσινό με το “Euroferry Olympia” έξω από την Κέρκυρα, στο οποίο βρήκαν τραγικό θάνατο 11 άτομα.
Παρότι μάλλον άγνωστο στο ευρύ κοινό, η πυρκαγιά ήταν πέρυσι η δεύτερη αιτία απώλειας πλοίων παγκοσμίως, καθώς χάθηκαν οκτώ πλοία, ενώ αναφέρθηκαν περισσότερα από 200 ατυχήματα, ο μεγαλύτερος αριθμός την τελευταία δεκαετία».
Προσθέτει επίσης ότι «ειδικοί σε διάφορες χώρες του κόσμου ήδη έχουν αρχίσει μελέτες ως προς τα αίτια και τις συνθήκες υπό τις οποίες οι μπαταρίες των αυτοκινήτων ή άλλοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά ναυτικά ατυχήματα πυρκαγιών».
Σημειώνεται ότι πρόσφατα εκπρόσωπος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), με αφορμή τα αυξανόμενα συμβάντα πυρκαγιών σε φορτηγά πλοία, είπε ότι ο Οργανισμός σχεδιάζει το επόμενο έτος να θεσπίσει νέα πρότυπα ασφαλείας για τα πλοία που μεταφέρουν ηλεκτρικά οχήματα.
Ο ΙΜΟ, ο οποίος εδρεύει στο Λονδίνο, καθορίζει τους κανονισμούς για την ασφάλεια στη θάλασσα.
Οι κατευθυντήριες γραμμές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν προδιαγραφές σχετικά με το πόσο πλήρως μπορεί να φορτιστεί μια μπαταρία. Θα μπορούσαν επίσης να καταστούν υποχρεωτικά νέα χημικά για την κατάσβεση πυρκαγιών, ειδικές κουβέρτες πυρόσβεσης, πυροσβεστήρες που διεισδύουν σε μπαταρίες και μεγαλύτερα κενά μεταξύ των ηλεκτρικών οχημάτων.
Ασφαλιστικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι η πυρκαγιά στο «Fremantle Highway» εστίασε την προσοχή σε ένα πρόβλημα που υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό: την ανεπαρκή πυροπροστασία στα πλοία.
«Όλο και περισσότερος εξοπλισμός με μπαταρίες ιόντων λιθίου μεταφέρεται παγκοσμίως – ωστόσο τα συστήματα πυρόσβεσης στα φορτηγά πλοία συχνά είναι ξεπερασμένα και δεν συμβαδίζουν με τις νέες προκλήσεις πυροπροστασίας», έχουν αναφέρει στελέχη ασφαλιστικών υπηρεσιών.
Οι νέες δυνατότητες και η ανάγκη ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο
Στις σημαντικές επιχειρησιακές δυνατότητες που θα έχουν πλέον τα νέα πλοία υποστήριξης αναφέρεται ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Πλοιοκτητών Ρυμουλκών Ναυαγοσωστικών Αντιρρυπαντικών Πλοίων Υποστήριξης Υπεράκτιων Εγκαταστάσεων, Παύλος Ξηραδάκης.
Τονίζει ότι πλέον είναι ανώτερα τα συστήματα πυρόσβεσης που θα διαθέτουν, η ποσότητα ρίψης νερού αλλά και οι ελκτικές ικανότητες.
«Αν ένα πυροσβεστικό πλοιάριο κάνει ρίψη 600 κυβικών νερού στα 50 μέτρα, τα σημερινά ρυμουλκά μπορούν να εκτοξεύουν 2.400 κυβικά στα 120 μέτρα, ενώ η δυνατότητα έλξης αυξάνεται από τους 35 τόνους στους 80 τόνους», αναφέρει.
Υπογραμμίζει εξάλλου ότι, λόγω των νέων συστημάτων πρόωσης, τα νέα ρυμουλκά έχουν συστήματα με ελικοπηδάλια, δηλαδή περιστρεφόμενες προπέλες 360 μοιρών, κάτι που τους δίνει τη δυνατότητα να επιχειρούν με σταθερότητα σε ένα συμβάν στο θαλάσσιο πεδίο.
«Πρώτα τα Ελληνικά Πετρέλαια στον ελλαδικό χώρο, αντιλαμβανόμενα το ρίσκο που περιέχει γι’ αυτά η ανυπαρξία ρυμουλκών με πιστοποιημένη πυροσβεστική ικανότητα, προχώρησαν στο αυτονόητο, από το 2012 στη Θεσσαλονίκη και από το 2017 στην Αττική, θεσπίζοντας νέες προδιαγραφές στα ρυμουλκά που θα δραστηριοποιούνται στις εγκαταστάσεις τους, υποχρεώνοντας τους πλοιοκτήτες να φέρουν πυροσβεστικό εξοπλισμό μεγάλης ικανότητας», επισήμανε ο ίδιος.
Πρόσθεσε ότι από το 2018 που τέθηκαν σε ισχύ οι προδιαγραφές και στις εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ Νότου, η συνολική πυροσβεστική ικανότητα των ιδιωτικών ρυμουλκών που δραστηριοποιούνται εκεί υπερβαίνει κατά πολύ εκείνη του Πυροσβεστικού Σώματος.
Εργαλεία χρηματοδότησης
Ο στόλος των ρυμουλκών και ναυαγοσωστικών πλοίων για να μπορέσει να εκσυγχρονιστεί με «πράσινα» κριτήρια και νέες τεχνολογίες, σύμφωνα και με τους κανονισμούς του ΙΜΟ, θα πρέπει να ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο 4887/2022, τονίζει ο κ. Ξηραδάκης, υπογραμμίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα δώσει τη δυνατότητα στον στόλο να μπορεί να συμμετέχει σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσα από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας.
Τονίζει ότι στο άρθρο 129 παράγραφος 17 ο ισχύων νόμος αίρει τον ρητό αποκλεισμό της χρηματοδότησης επενδύσεων στη ναυπηγία και ορίζει ότι: Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μπορεί να προκηρυχθεί, κατ’ εξαίρεση, καθεστώς στον τομέα της ναυπηγίας, κατόπιν προηγούμενης έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ήδη, προσθέτει, υπάρχει και σχετική μελέτη της Ένωσης Ρυμουλκών που αποδεικνύει ότι ο νόμος που αφορά τις ναυπηγικές δραστηριότητες για πράσινη μετάβαση έχει τροποποιηθεί στην Ε.Ε. από το 2017.
Ο πρόεδρος των ρυμουλκών δηλώνει ότι οι ιδιοκτήτες των σκαφών θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα για τη χρηματοδότηση της ναυπήγησης νέων πλοίων που θα χρησιμοποιούν πιο φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα στα ελληνικά ναυπηγεία, καθώς και πλοίων που θα μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα στις τελευταίες τάσεις όσον αφορά το αυξανόμενο μέγεθος των κρουαζιερόπλοιων και των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Τι ζητεί από το υπουργείο
Ο κ. Ξηραδάκης αναφέρει ότι πρόσφατα εκδόθηκε η υπουργική απόφαση για τις εταιρείες αντιρρύπανσης που εκκρεμούσε από το 1998 και αναφέρεται σχετικά με τις τεχνικές απαιτήσεις που θα πρέπει να έχει μια εταιρεία προκειμένου να πιστοποιηθεί για να παρέχει υπηρεσίες αντιρρύπανσης.
Τονίζει ότι αυτό που εκκρεμεί είναι το θέμα της νομοθεσίας με τις υπεράκτιες δραστηριότητες, καθώς δεν έχει βγει ακόμα η κοινή υπουργική απόφαση μεταξύ των υπουργείων Ναυτιλίας και Ενέργειας όσον αφορά τα μέτρα ασφάλειας που θα προβλέπονται για τις υπεράκτιες δραστηριότητες, δηλαδή για τις εταιρείες που θα επιχειρήσουν γεωτρήσεις για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο στη χώρα μας.
Ο πρόεδρος των Ένωσης Ρυμουλκών αναφέρει εξάλλου ότι ο κλάδος θα πρέπει να ενταχθεί άμεσα στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του υπουργείου Ναυτιλίας και Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου να μπορεί να συμμετέχει άμεσα σε συμβάντα που λαμβάνουν χώρα στον θαλάσσιο χώρο, επισημαίνοντας ότι η γειτονική Τουρκία έχει εντάξει ήδη έναν σημαντικό αριθμό ναυαγοσωστικών πλοίων στο δυναμικό της για την έρευνα και διάσωση. Υπογραμμίζει επίσης ως αναγκαία τη δημιουργία ναυαγοσωστικών σταθμών σε διάφορα επικίνδυνα σημεία λόγω των επικρατουσών συνθήκων (καιρικές συνθήκες, θαλάσσια κυκλοφορία κ.ά.), κάτι που όπως δηλώνει υποστηρίζει και σχετική έρευνα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Μία από αυτές τις ζώνες, τονίζει ως παράδειγμα, είναι το στενό του Καφηρέα, που το χαρακτηρίζει ως «επικίνδυνο πέρασμα».
Δηλώνει ότι οι ακτές στο συγκεκριμένο σημείο βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση απ’ όπου περνάνε τα περισσότερα πλοία, ενώ οι κακές καιρικές συνθήκες ιδιαίτερα τη χειμερινή περίοδο στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή εγκυμονούν κινδύνους.
Υπογραμμίζει, εξάλλου, ένα ακόμα σημείο, αυτό στα διεθνή ύδατα ανοιχτά του Γυθείου, όπου κάθε μήνα πραγματοποιούνται περίπου 70 μεταγγίσεις πετρελαίου από τάνκερ σε τάνκερ (ship to ship transfer).
Όπως τονίζει ο κ. Ξηραδάκης, από τα ελληνικά χωρικά ύδατα διέρχονται κάθε χρόνο χιλιάδες πλοία γιγαντιαίων διαστάσεων και η συνδρομή των ρυμουλκών σε περίπτωση ατυχήματος είναι κομβικής σημασίας, αφού την εικοσαετία 2000-2020 σημειώθηκαν συνολικά 243 προσαράξεις στο Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος.
Συμπληρώνει, εξάλλου, ότι η πολιτεία θα πρέπει να αναλογιστεί και την πιθανή εμπλοκή των ναυαγοσωστικών πλοίων στις επιχειρήσεις διάσωσης των μεταναστών, λαμβάνοντας υπόψη τις εξαιρετικές επιχειρησιακές δυνατότητές τους σε σχέση με τα άλλα πλοία που επιχειρούν σήμερα.
