Αντιμέτωπη με πολυάριθμους κανονισμούς και οδηγίες της Ε.Ε. που αφορούν το περιβάλλον και οι οποίες προβλέπουν και πολύ αυστηρά πρόστιμα, έρχεται τα επόμενα χρόνια η ναυτιλιακή βιομηχανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν φωνές της βιομηχανίας που αναφέρουν ότι η ναυτιλία χρειάζεται παγκόσμιους κανόνες, η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει σφιχτά χρονοδιαγράμματα προκειμένου να υλοποιήσει τον δικό της σχεδιασμό, ανεξάρτητα μέχρι στιγμής από τις πρωτοβουλίες που λαμβάνει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός.
Τον βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματος, ο οποίος αυξάνεται με αριθμητική πρόοδο, χρόνο με τον χρόνο, περιγράφει σε ανάλυσή της η Affinity Research.
«Fit For 55»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη δέσμη προτάσεων «Fit For 55» τον Ιούλιο του 2021. Στόχος της δέσμης είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ε.Ε. κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Η Ε.Ε. έχει καταλήξει σε κανονισμούς για τα αέρια του θερμοκηπίου για όλα τα πλοία που προσεγγίζουν τα λιμάνια της Ένωσης. Πρόκειται για τέσσερις ιδιαίτερα σημαντικές προτάσεις:
1. Οδηγία για το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας.
2. FuelEU Maritime Regulation.
3. Κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων.
4. Οδηγία για τη φορολόγηση της ενέργειας.
Όλες οι εκπομπές που παράγονται από πλοία που εκτελούν ταξίδια μεταξύ λιμένων της Ε.Ε., καθώς και οι εκπομπές που παράγονται στον ελλιμενισμό, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων.
Πρέπει να αγοραστούν και να παραδοθούν για το ήμισυ των εκπομπών που παράγονται σε ταξίδια που φθάνουν σε λιμένα της Ε.Ε. από χώρα εκτός Ε.Ε. και για το ήμισυ των εκπομπών που παράγονται σε ταξίδια που αναχωρούν από λιμένα της Ε.Ε. αλλά τερματίζουν σε λιμένα εκτός Ε.Ε. Οι ναυτιλιακές εταιρείες θα είναι υπεύθυνες για το 40% των εφαρμοστέων εκπομπών τους το 2024, το ποσοστό θα αυξηθεί σε 70% το 2025 και τελικά σε 100% το 2026.
Ενώ το οξείδιο του αζώτου, η αιθάλη και το μεθάνιο δεν παρακολουθούνται σήμερα από το σύστημα παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης (MRV), θα παρακολουθούνται από το 2024, ώστε να καλύπτονται επίσης από το ΣΕΔΕ από το 2026.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του πλοίου με τις απαιτήσεις της Ε.Ε. για την MRV για δύο συνεχόμενες περιόδους, μπορεί να αποβληθεί και να του απαγορευτεί η εμπορική δραστηριότητα στην Ε.Ε.
Η μη παράδοση επαρκών πιστωτικών μονάδων συνεπάγεται πρόστιμο υπέρβασης εκπομπών ύψους περίπου 100 ευρώ ανά τόνο CO2, επιπλέον των μη καταβληθέντων εκπομπών, οι οποίες μετακυλίονται ένα έτος προς τα εμπρός.
Η Affinity Research προσθέτει επίσης ότι εάν μια ναυτιλιακή εταιρεία δεν συμμορφώνεται για δύο συνεχόμενα έτη, μπορεί να εκδοθεί εντολή αποπομπής, που θα τηρηθεί από όλα τα κράτη-μέλη.
Η Ε.Ε. έχει εισαγάγει ενεργειακούς φόρους για να υποστηρίξει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα ενδοενωσιακά πορθμεία, αλιευτικά και φορτηγά πλοία.
Η οδηγία για τη φορολόγηση της ενέργειας προτείνει ελάχιστο φόρο 0,90 ευρώ ανά gigajoule στα καύσιμα για τα ενδοευρωπαϊκά θαλάσσια ταξίδια από την 1η Ιανουαρίου 2023 και 0,60 ευρώ ανά gigajoule για το ΥΦΑ.
Η αμμωνία και τα προηγμένα βιοκαύσιμα που χρησιμοποιούνται στη ναυτιλία απαλλάσσονται, ώστε να προωθηθούν τα βιώσιμα εναλλακτικά καύσιμα. Αυτή η φορολογική οδηγία χρειάζεται έγκριση από όλες τις χώρες για να τεθεί σε ισχύ.
FuelEU Maritime
Από την 1η Ιανουαρίου 2025 θα τεθούν σε ισχύ οι νέοι κανονισμοί της Ε.Ε. για το fuelEU Maritime, αφού εγκρίθηκαν επίσημα ως νόμος από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούλιο.
Στα πλοία που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε./ΕΟΧ θα μετράται η μέση ετήσια ένταση των αερίων του θερμοκηπίου (GHG), της ενέργειας που χρησιμοποιείται επί του πλοίου ως εκπομπές GHG ανά μονάδα ενέργειας (gCO2e/MJ), η οποία θα πρέπει να είναι κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο.
Επιπλέον, εκτός από τις εκπομπές που προέρχονται άμεσα από την καύση καυσίμων επί του πλοίου, θα συνυπολογίζονται στην εξίσωση και οι εκπομπές από την παραγωγή του καυσίμου.
Ως «βασικό» επίπεδο, η τιμή αναφοράς είναι 91,16 gCO2e/MJ και από το 2025 το επίπεδο θα είναι 2% κάτω από αυτό, δηλαδή 89,3 gCO2e/MJ.
Από το 2030 η μείωση θα είναι 6% από τη βάση, 14,5% από το 2035, 31% από το 2040, 62% από το 2045 και από το 2050 θα είναι 80%.
Οι κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με τους κανονισμούς θα είναι αυστηρές, σύμφωνα με την Affinity. Τα πλοία που παράγουν ένταση αερίων του θερμοκηπίου πέραν του μέγιστου επιπέδου θα πληρώνουν πρόστιμο που αντιστοιχεί στο έλλειμμα συμμόρφωσης, το οποίο θα μετράται ως η διαφορά μεταξύ της απαιτούμενης και της πραγματικής έντασης αερίων του θερμοκηπίου, η οποία στη συνέχεια θα πολλαπλασιάζεται με τη χρήση ενέργειας.
Το έλλειμμα συμμόρφωσης υπολογίζεται σε ενέργεια με βάση την πραγματική ένταση των αερίων του θερμοκηπίου του πλοίου, εφαρμόζοντας πρόστιμο 2.400 ευρώ ανά τόνο ισοδύναμης ενέργειας VLFSO, ή περίπου 58,50 ευρώ ανά GJ μη συμμορφούμενης χρήσης ενέργειας.
