Δυσχερείς συνθήκες επικρατούν στην εγχώρια ακτοπλοΐα, καθώς δεν έχει δοθεί κάποια λύση στα αλυσιδωτά προβλήματα που αντιμετωπίζει διαχρονικά, με τις ευθύνες να εμπίπτουν τόσο στο πολιτειακό, όσο και στο εταιρικό πεδίο.
«Ο κλάδος λειτουργεί σε οριακές συνθήκες», λέει χαρακτηριστικά στη «Ν» ο Ιωάννης Θεοτοκάς, καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά. «Το κέντρο του προβλήματος μπορεί να εστιαστεί στην οικονομική κρίση και τις περιβαλλοντικές προκλήσεις, αλλά δεν παύει να είναι ολοφάνερο ότι οι εταιρείες είναι ανέτοιμες να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις», λέει από την πλευρά της η Μαρία Λεκάκου, καθηγήτρια, κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών της Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Αφορμή για τη συζήτηση αποτέλεσε το τραγικό περιστατικό του θανάτου του Αντώνη Καρυώτη στο λιμάνι του Πειραιά και το -τουλάχιστον- ατυχές μπλέξιμο των αγκυρών τριών πλοίων στο λιμάνι της Ραφήνας, με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό επιβατών για αρκετές ώρες επί του πλοίου και την από τύχη αποφυγή χειρότερων εξελίξεων.
Στην ανάγκη για μεγαλύτερη εκπαίδευση των πληρωμάτων, την αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών, την ορθότερη δρομολόγηση των πλοίων στις γραμμές, αλλά και στην εμπέδωση της κουλτούρας ασφάλειας και στους επιβάτες της ακτοπλοΐας εστιάζει ο κ. Θεοτοκάς.
Το κομμάτι της εκπαίδευσης του προσωπικού υπογραμμίζει και η κυρία Λεκάκου, αναδεικνύοντας, παράλληλα, την προβληματική δομή του ακτοπλοϊκού κλάδου, στον οποίο παρατηρούνται, όπως λέει, συνθήκες ολιγοπωλίου. Συνέπεια αυτού είναι τόσο ο έλεγχος στις τιμές των εισιτηρίων, όσο και η διαχείριση της δρομολόγησης των γραμμών να διενεργούνται μεμονωμένα και ανεπαρκώς.
Μιλώντας συγκεκριμένα για το περιστατικό με το «Blue Horizon», η καθηγήτρια αναφέρει ότι το γεγονός πως μια εταιρεία-ηγέτιδα της ακτοπλοΐας δεν είχε καταρτίσει σχέδιο διαχείρισης ενός τέτοιου συμβάντος αναδεικνύει με χαρακτηριστικό τρόπο την ανετοιμότητα αντιμετώπισης κρίσιμων περιστατικών. «Η στρατηγική διαχείρισης θα πρέπει να διδάσκεται στα πανεπιστήμια ως παράδειγμα αποφυγής», προσθέτει.
Αναφορικά με το συμβάν στη Ραφήνα, ο κ. Θεοτοκάς σημειώνει ότι καταδεικνύει τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει ο έντονος ανταγωνισμός για την ελκυστικότερη δρομολόγηση των πλοίων.
Όπως λέει, οι Κυκλάδες είναι η χρυσοτόκος όρνιθα για τις εταιρείες, επομένως ανταγωνίζονται ποια θα φύγει την καλύτερη ώρα -καμία δεν θέλει να αναχωρήσει μετά τις 8- προκειμένου να φτάσει και νωρίτερα απ’ όλους στο λιμάνι άφιξης.
Οι αιτήσεις δρομολόγησης των εταιρειών προβλέπουν σχεδόν τις περισσότερες φορές αναχώρηση την ίδια ώρα, και αυτό έχει ως συνέπεια να γίνεται ο ορισμός των ωρών αναχώρησης από το Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΣΑΣ), με βάση τις προδιαγραφές που ορίζουν οι λιμενικές αρχές. Στην πράξη, αυτό οδηγεί σε αναχωρήσεις με διαφορές 10λεπτου, 15λεπτου και 20λεπτου, εξηγεί ο καθηγητής, επισημαίνοντας ότι αυτή η κατάσταση εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους, όπως έδειξε το περιστατικό του Σαββάτου στη Ραφήνα, όπου, ευτυχώς, καταγράφηκαν μόνο καθυστερήσεις και πολύωρη ταλαιπωρία για τους επιβάτες.
Διαδραστική πλατφόρμα
Αμφότεροι οι καθηγητές στέκονται στην ανάγκη, τέλος, να ενισχυθεί ο ρόλος των πολιτών-επιβατών στην ανάδειξη των παθογενειών που διατρέχουν τον ακτοπλοϊκό κλάδο.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, μεγάλα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας συμπράττουν για τη δημιουργία μιας διαδραστικής πλατφόρμας που θα παρέχει τη δυνατότητα στους χρήστες των υπηρεσιών της ακτοπλοΐας να δίνουν ανατροφοδότηση για τις τιμές των εισιτηρίων, τις προσφερόμενες υπηρεσίες και τη συμπεριφορά του προσωπικού.
Η πλατφόρμα προχωρά στο πλαίσιο του προγράμματος ENIRISST+, εταίροι του οποίου είναι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Όπως εξηγεί η κυρία Λεκάκου, η πλατφόρμα «τρέχει» με τη λογική της «επιστήμης των πολιτών», συγκεντρώνοντας δεδομένα με έξυπνο τρόπο, ενώ αναπτύχθηκαν συνεργασίες με την Επιτροπή Ανταγωνισμού και τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής.
