Εντός των επόμενων ημερών θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για την παράταση της υποστηριζόμενης από τον ΟΗΕ πρωτοβουλίας για τη μεταφορά σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια, που λήγει στις 18 Μαρτίου.
Την ίδια ώρα ο μέσος χρόνος παραμονής των εμπορικών πλοίων στον θαλάσσιο «διάδρομο» εξακολουθεί να φτάνει τον έναν μήνα τουλάχιστον, λόγω καθυστερήσεων στις επιθεωρήσεις, ενώ τουλάχιστον 140 πλοία στις 15 Φεβρουαρίου ήταν σε αναμονή, από τα 100 πλοία στις αρχές του έτους, προκειμένου να διασχίσουν το στρατηγικό στενό του Βοσπόρου.
5-6 εβδομάδες
Σύμφωνα με την ουκρανική ένωση σιτηρών, τα πλοία χρειάζονται επί του παρόντος περίπου πέντε έως έξι εβδομάδες για να βγουν από τη Μαύρη Θάλασσα. Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν αναφέρει ότι στις νέες διαπραγματεύσεις θα επιδιωχθεί η τρέχουσα συμφωνία να ανανεώνεται όχι κάθε τρεις μήνες που είναι σήμερα, αλλά μία φορά τον χρόνο, ενώ θα ζητηθεί να συμπεριληφθούν και άλλα ουκρανικά λιμάνια, συμπεριλαμβανομένου του Μικολάιβ που αντιπροσώπευε το 35% των εξαγωγών τροφίμων της Ουκρανίας πριν από την εισβολή.
Επίσης, από το συγκεκριμένο λιμάνι θα ζητηθεί η μεταφορά και άλλων εμπορευμάτων όπως ο χάλυβας. Από την έναρξη της συμφωνίας, η Ουκρανία εξήγαγε περίπου 3 εκατομμύρια τόνους γεωργικών προϊόντων τον μήνα, ενώ σύμφωνα με τον Yuriy Vaskov, αναπληρωτή υπουργό Αποκατάστασης της Ουκρανίας, ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά εάν η Ρωσία συμφωνήσει να επιτρέψει τις αποστολές από το λιμάνι του Μικολάιβ.
Αύξηση επιθεωρητών
Η Ουκρανία αναμένεται επίσης να ζητήσει αύξηση του αριθμού των ομάδων επιθεώρησης στα τουρκικά ύδατα, προκειμένου να εξαλειφθεί η «ουρά» των πλοίων που έχει αυξηθεί σημαντικά αυτόν τον μήνα, εμποδίζοντας τον όγκο των εξαγωγών. Θα ζητηθεί εξάλλου η ελάχιστη αύξηση της χωρητικότητας των πλοίων που μεταφέρουν σιτηρά από τα 15.000 dwt στα 25.000 dwt. Η ουκρανική πλευρά έχει καλέσει τον ΟΗΕ και την Τουρκία, ως εγγυητές της πρωτοβουλίας, να απαιτήσουν από τη Ρωσική Ομοσπονδία να σταματήσει αμέσως τις καθυστερήσεις στις επιθεωρήσεις των πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα, χρησιμοποιώντας τα τρόφιμα ως «όπλο». Από την πλευρά της η Ρωσία αρνείται τις κατηγορίες, λέγοντας ότι τηρεί όλες της τις υποχρεώσεις βάσει της συμφωνίας.
Σύμφωνα με την BIMCO οι εξαγωγές χύδην ξηρού φορτίου της Ουκρανίας έχουν μειωθεί κατά 77,8% κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του πολέμου με τη Ρωσία. Περίπου 3 εκατομμύρια τόνοι δημητριακών και ελαιούχων σπόρων μεταφέρθηκαν από την Ουκρανία τον Ιανουάριο του 2023, σύμφωνα με τον ανιχνευτή πλοίων της Πρωτοβουλίας του ΟΗΕ για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, σε σύγκριση με τους 3,7 εκατ. τόνους που μεταφέρθηκαν τον Δεκέμβριο του 2022. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 1,5 εκατομμύριο τόνοι είχε αποσταλεί μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου του 2023, από τα 2,8 εκατομμύρια τόνους που είχαν προγραμματιστεί. Στελέχη της αγοράς εξαγωγών επισημαίνουν ότι οι τιμές του σιταριού έχουν αυξηθεί κατά περίπου 10% τον τελευταίο μήνα, πλησιάζοντας τα 8 δολάρια το μπούσελ (μονάδα μέτρησης όγκου).
Ένταση
Πάντως, εν όψει των διαπραγματεύσεων της πρωτοβουλίας για τη μεταφορά σιτηρών, ένταση κυριαρχεί μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας με αφορμή την πρώτη επέτειο της εισβολής. Εξάλλου η Μόσχα από τη δική της πλευρά για να παρατείνει τη συμφωνία έχει ζητήσει άρση των κυρώσεων που επηρεάζουν και τις δικές της εξαγωγές αγροτικών προϊόντων. Η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι σε περίπτωση που η πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας δεν παραταθεί τον επόμενο μήνα, θα δημιουργήσει ένα νέο ασφαλιστικό ταμείο ύψους 500 εκατ. δολαρίων για να διασφαλίσει τη συνέχιση των εξαγωγών σιτηρών. Ο Ουκρανός αναπληρωτής πρωθυπουργός Oleskandr Kubrakov δήλωσε στη Lloyd’s List την Παρασκευή ότι σκοπεύει να αποκαλύψει λεπτομέρειες για το νέο ταμείο και τις διαδικασίες «που ικανοποιούν πλοιοκτήτες και ναυλωτές» εντός των επόμενων εβδομάδων. Η Πρωτοβουλία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα που συνήφθη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και της Τουρκίας τον Ιούλιο του 2022 επιτρέπει την εξαγωγή σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια της Οδησσού, του Τσορνομόρσκ και του Γιούζνι. Τα πλοία που κατευθύνονται προς και από τα ουκρανικά λιμάνια επιθεωρούνται από ομάδες που αποτελούνται από Ρώσους, Τούρκους, Ουκρανούς και του ΟΗΕ.
