Άμεσα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας και σημαίας είναι η διαθεσιμότητα νέων ναυτικών με εκπαίδευση και προσόντα ικανά να ανταποκριθούν στις μελλοντικές προκλήσεις της ναυτιλίας. Προκειμένου η ελληνική πολιτεία, και το υπουργείο Ναυτιλίας συγκεκριμένα, να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις προκλήσεις των καιρών μας και να ενισχύσει την εκπαίδευση των μελλοντικών αξιωματικών γέφυρας και μηχανής, προχώρησε τα τελευταία περίπου τέσσερα χρόνια σε μια σειρά δράσεων. Όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης, μεταξύ άλλων: «Πραγματοποιήθηκαν σημαντικές δράσεις αναβάθμισης κτιρίων και τεχνολογικού εξοπλισμού αλλά και ψηφιοποίησης της ναυτικής εκπαίδευσης στις 11 Ακαδημίες και στα 5 Κέντρα Επιμόρφωσης. Με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020 υλοποιήθηκαν δράσεις κατάρτισης και εκπαίδευσης ναυτικών και εξοπλισμού των σχολών συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων άνω των 12 εκατ. ευρώ αφορούν τεχνικό/εκπαιδευτικό εξοπλισμό».
«Παράλληλα», προσθέτει ο υπουργός, «ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ναυτικής εκπαίδευσης μέσα από έντεκα στοχευμένες παρεμβάσεις αναβαθμίζει οργανωτικά τη δημόσια ναυτική εκπαίδευση και καλύπτει κενά ετών στη σχέση σπουδαστή-εκπαιδευτικού-διοίκησης-πλοιοκτητών».
Ωστόσο, ίσως η πιο καίριας σημασίας κίνηση του υπουργείου είναι η χρηματοδότηση και του δεύτερου εκπαιδευτικού μπάρκου των σπουδαστών. Και αυτό γιατί δεν είναι λίγοι οι υποψήφιοι αξιωματικοί του ελληνικού εμπορικού ναυτικού που αντιμετώπιζαν προβλήματα στην ανεύρεση πλοίου για την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Ιδιαίτερα δε οι γυναίκες. «Εξασφαλίσαμε, τέλος, χρηματοδότηση ύψους 6,5 εκατ. ευρώ για το δεύτερο εκπαιδευτικό ταξίδι, δίδοντας κίνητρο στις εταιρείες να προσλάβουν δόκιμους, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα του κλάδου. Με αυτόν τον τρόπο υποστηρίζονται έμπρακτα οι σπουδαστές των ΑΕΝ αφού αυξάνονται οι προσφερόμενες θέσεις», σημειώνει στη «Ν» ο κ. Πλακιωτάκης.
Μόλις πριν από λίγες μέρες ψηφίστηκε στη Βουλή ο νέος νόμος με τον οποίο εκσυγχρονίζεται ο Κώδικας Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου. Κατά την ομιλία σας τονίσατε ότι έπειτα από 65 χρόνια η Ελλάδα αποκτά ένα νέο, σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για τη δραστηριότητα της ναυτιλίας. Θα μπορούσατε να μας δώσετε τα βασικά στοιχεία αυτού του νέου πλαισίου;
«Σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας γιατί μου δίνετε την ευκαιρία να ευχαριστήσω δημόσια τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή, η οποία υπό την προεδρία της καθηγήτριας της Νομικής κ. Λίας Αθανασίου κατάφερε εν μέσω πανδημίας να ασχοληθεί με ένα ίσως από τα πλέον σημαντικά ζητήματα που απασχόλησε το υπουργείο μας σε αυτή την τετραετία.
Αν χρειαζόταν να συνοψίσω σε μία φράση τη σημασία του νέου Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, θα έλεγα ότι δημιουργούμε ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της ναυτιλίας και όλων των ιδιωτικών εννόμων σχέσεων που αφορούν τη λειτουργία του πλοίου.
Ένα νομικό πλαίσιο όχι μόνο αντάξιο της διεθνούς δυναμικής της ναυτιλίας μας, αλλά ισότιμο και ίσως και ακόμη πιο πρωτοποριακό από όσα αντίστοιχα νομικά πλαίσια συναντά κανείς σε παγκόσμιο επίπεδο στον 21ο αιώνα. Μεταξύ άλλων, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την έλξη του ελληνικού νομοθετικού πλαισίου και του ελληνικού νηολογίου».
Σχετικά τώρα με την ανταγωνιστικότητα του εθνικού νηολογίου, πώς εξελίσσονται τα πράγματα;
«Πάγια και θεμελιώδης επιδίωξη του ΥΝΑΝΠ ήταν, είναι και θα είναι πάντα η ενίσχυση της παγκόσμιας ισχύος της ελληνικής ναυτιλίας μας.
Ήδη από τις αρχές του 2021 προωθήσαμε μέτρα για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας του νηολογίου μας. Σήμερα, δύο χρόνια μετά την εφαρμογή των μέτρων, μπορούμε να μιλάμε για μία επιτυχημένη παρέμβαση.
Το 2021 οι αιτήσεις για υπαγωγή νέων ποντοπόρων πλοίων αυξήθηκαν κατά 60,8% έναντι του 2020. Τη διετία 2021-2022 παρατηρείται μια σταθερή άνοδος των εγγραφών ποντοπόρων πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο, που αντιστοιχεί σε αύξηση 23,8% για το έτος 2021 και 42,8% για το έτος 2022, σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος του έτους 2020.
Ακολουθώντας τις υψηλές πτήσεις της ελληνόκτητης ναυτιλίας, η ελληνική πλοιοδιαχείριση έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 5.114 πλοίων.
Παράλληλα, σε συνεργασία με το υπ. Οικονομικών, προωθήθηκαν μέτρα προσαρμογής του ελληνικού καθεστώτος ενισχύσεων στη ναυτιλία με τους κανόνες της Ε.Ε. περί ανταγωνισμού, και σύναψη, τον Νοέμβριο 2022, νέου συνυποσχετικού της ελληνικής κυβέρνησης με τη ναυτιλιακή κοινότητα, που αναμένεται να αποφέρει έσοδα 60 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Τέλος, στο πλαίσιο της ευρύτερης ψηφιοποίησης διαδικασιών και δεδομένων του ΥΝΑΝΠ στον ναυτιλιακό τομέα και με σκοπό την προσέλκυση πλοίων στο εθνικό νηολόγιο και τη διευκόλυνση των συναλλασσομένων, προωθούνται σε συνεργασία με την ΚτΠ ΑΕ διαγωνισμοί περίπου 10 εκατ. ευρώ για ψηφιοποίηση των αρχείων της ναυτιλίας, των μητρώων εταιρειών, των νηολογίων και των μητρώων ναυτικών, ενώ ακολουθεί νέος διαγωνισμός 10 εκατ. ευρώ για την ψηφιοποίηση και άλλων κρίσιμων ναυτιλιακών μητρώων».
Έχουμε και το εξίσου μείζον θέμα της ναυτικής εκπαίδευσης. Τι δράσεις έχετε αναλάβει σε αυτόν τον τομέα;
«Νομίζω ότι η ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας και της ελληνικής σημαίας συνδέεται άρρηκτα με τη διαθεσιμότητα νέων ναυτικών με εκπαίδευση και προσόντα ικανά να ανταποκριθούν στις μελλοντικές προκλήσεις της ναυτιλίας.
Για τον σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκαν σημαντικές δράσεις αναβάθμισης κτιρίων και τεχνολογικού εξοπλισμού, αλλά και ψηφιοποίησης της ναυτικής εκπαίδευσης στις 11 Ακαδημίες και στα 5 Κέντρα Επιμόρφωσης. Με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020 υλοποιήθηκαν δράσεις κατάρτισης και εκπαίδευσης ναυτικών και εξοπλισμού των σχολών συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων άνω των 12 εκατ. ευρώ αφορούν τεχνικό/εκπαιδευτικό εξοπλισμό.
Παράλληλα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ναυτικής εκπαίδευσης μέσα από έντεκα στοχευμένες παρεμβάσεις αναβαθμίζει οργανωτικά τη δημόσια ναυτική εκπαίδευση και καλύπτει κενά ετών στη σχέση σπουδαστή-εκπαιδευτικού-διοίκησης-πλοιοκτητών.
Ήδη δημιουργήθηκε το Μητρώο Εκπαιδευτών Ναυτικής Εκπαίδευσης και ψηφιοποιήθηκε η διαδικασία προσλήψεων των καθηγητών, ώστε να μη δαπανάται χρόνος σε εσωστρεφείς γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Επίσης, ολοκληρώθηκε από την Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ασπροπύργου το έργο της πιλοτικής ψηφιοποίησης και ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης των αρχείων σπουδών και πλέον το διοικητικό προσωπικό της Ακαδημίας θα χρησιμοποιεί ειδικά παραμετροποιημένη πλατφόρμα ηλεκτρονικής αποθήκευσης και ευρετηρίασης εγγράφων για τη διαχείριση των ψηφιοποιημένων αρχείων πέντε χιλιάδων αποφοίτων.
Εξασφαλίσαμε, τέλος, χρηματοδότηση ύψους 6,5 εκατ. ευρώ για το δεύτερο εκπαιδευτικό ταξίδι, δίδοντας κίνητρο στις εταιρείες να προσλάβουν δόκιμους, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα του κλάδου. Με αυτόν τον τρόπο υποστηρίζονται έμπρακτα οι σπουδαστές των ΑΕΝ αφού αυξάνονται οι προσφερόμενες θέσεις.
Επιπρόσθετα, με τον τρόπο αυτό υποστηρίζονται έμπρακτα οι γυναίκες σπουδάστριες των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού με την παροχή επιπλέον κινήτρων για τη ναυτολόγησή τους στα πλοία και την ισότιμη μεταχείρισή τους».
«Ολιστική προσέγγιση στο μείζον θέμα της ανάπτυξης των νησιών»
Κύριε Πλακιωτάκη, ένα σοβαρό νομοθέτημα της υπουργίας σας αφορά την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στον νησιωτικό χώρο. Με τον Ν.4770/21 δημιουργείται για πρώτη φορά μια εθνική στρατηγική για τα νησιά μας. Επιγραμματικά τι προβλέπει αυτός ο νόμος;
«Ο Ν.4770/2021 αποτελεί το θεσμικό όχημα για να διαμορφώσουμε μια ειδική και διαφοροποιημένη περιφερειακή πολιτική, που συνδέεται με την ανάπτυξη των νησιών. Σε αυτό το πλαίσιο προβλέπεται η συνεργασία μας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε τρία επίπεδα:
Στη χρηματοδότηση έργων δημοσίου χαρακτήρα του προγράμματος “Νέαρχος”, μέσω σύναψης δανειακής σύμβασης 200 εκατ. ευρώ.
Στην υπογραφή συμφωνίας συνεργασίας με το Invest-EU Hub της ΕΙΒ, το οποίο θα αφορά την παροχή τεχνικής υποστήριξης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη δημιουργία μιας πλήρους ψηφιοποιημένης και απλουστευμένης διαδικασίας προετοιμασίας, υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων χρηματοδότησης από δικαιούχους φορείς.
Στην υποβολή από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής επίσημου φακέλου / αίτησης προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για δημιουργία μόνιμου μηχανισμού ωρίμανσης έργων ενεργειακής εξοικονόμησης από τον Μηχανισμό ELENA – European Local Energy Assistance.
Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά για τους νησιώτες μας;
Σημαίνουν ότι για πρώτη φορά υπάρχει μια ολοκληρωμένη ολιστική προσέγγιση στο μείζον θέμα της ανάπτυξης των νησιών μας. Στα νησιά μας, κ. Τσιμπλάκη, ζει το 15% του πληθυσμού της χώρας και η διασφάλιση της ομαλής και απρόσκοπτης ανάπτυξης αυτού του πληθυσμού δεν εναπόκειται στην καλή θέληση μιας κυβέρνησης ή ενός υπουργού, αλλά συνιστά συνταγματική επιταγή και η αλήθεια είναι μία: πως μέχρι την ψήφιση του ν. 4770 δεν υπήρχε καμιά ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική στην Ελλάδα, ένα κράτος που αν το χαρακτηρίζει κάτι, αυτό είναι η πολυνησία του. Μια πολυνησία, που, προσέξτε, μας ορίζει ως έθνος και δεν μιλώ μόνο για τη σύνδεση των νησιών με την ενδοχώρα, αλλά και για την ικανότητα των νησιών να διαθέτουν ισχυρές τοπικές οικονομίες που συνιστούν την έννοια του εθνικού χώρου. Το γεγονός πως πολλά ευρωπαϊκά κράτη με έντονο νησιωτικό χαρακτήρα, αλλά και ο ίδιος ο ΟΟΣΑ σπεύδουν εδώ για να δουν τι έχουμε φτιάξει είναι ένα στοιχείο που ως κυβέρνηση μας ικανοποιεί απόλυτα».
Επίσης κ. υπουργέ, στο πλαίσιο της νησιωτικότητας έχετε διασφαλίσει μια χρηματοδότηση ύψους 600 εκατ. στο πρόγραμμα «Μεταφορές 2021-2027». Τι θα συμβεί με αυτά τα κεφάλαια;
«Το ΥΝΑΝΠ στα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ για τις υποδομές είναι συναρμόδιο με το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, ώστε, για πρώτη φορά, να εφαρμόζεται η λιμενική πολιτική μέσω της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής στον νησιωτικό χώρο.
Στο πρόγραμμα “Μεταφορές 2021-2027”, προϋπολογισμού 2,1 δισ. ευρώ, το υπουργείο μας εξασφάλισε 600 εκατ. ευρώ για τις ακόλουθες δράσεις:
1. Ανάπτυξη νησιωτικών λιμενικών υποδομών, προϋπολογισμού 180 εκατ. ευρώ.
2. Ενίσχυση ακτοπλοϊκών συνδέσεων δημόσιας υπηρεσίας με τη χρήση “πράσινων” πλοίων χαμηλών εκπομπών αερίων ρύπων, ώστε να επιτευχθούν κατάλληλες διανησιωτικές θαλάσσιες συνδέσεις μεταξύ λιμένων / νησιωτικών προορισμών σε ικανό αριθμό νησιών, τα οποία λόγω της γεωγραφικής τους θέσης παρουσιάζουν χαμηλό δείκτη προσβασιμότητας, ενδεικτικού προϋπολογισμού 320 εκατ. ευρώ.
3. Συστήματα ναυσιπλοΐας, δράση που υποστηρίζει επενδύσεις εγκατάστασης ή βελτίωσης συστημάτων διαχείρισης της θαλάσσιας κυκλοφορίας και συστημάτων / μέσων έρευνας και διάσωσης, αλλά και παρεμβάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των λιμενικών υποδομών στον τομέα της ασφάλειας, ενδεικτικού προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ».
Εκτός από τα νησιά μας κ. υπουργέ, υπάρχουν και τα λιμάνια μας. Είστε ικανοποιημένος από τις επιλογές σας στον τομέα αυτό;
«Βασική πολιτική της κυβέρνησης στον λιμενικό τομέα αποτελούσε ευθύς εξαρχής η αξιοποίηση των ελληνικών λιμανιών, με απώτερο σκοπό και στόχο την εξασφάλιση ισχυρής αναπτυξιακής προοπτικής και την αποκόμιση σημαντικών οφελών για την τοπική κοινωνία και οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής υλοποίησε και συνεχίζει να υλοποιεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσεων για την αξιοποίηση και ανάδειξη του πολλαπλού ρόλου κρίσιμων λιμένων της χώρας και κυρίως των λιμένων του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών που ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ».
Η χρηματοδότηση των «άγονων γραμμών» εντάχθηκε στο ΠΔΕ. Τι αναμένετε από μια τέτοια κίνηση;
«Στόχος αυτής της “ακτοπλοϊκής” μεταρρύθμισης είναι η διασφάλιση της συνοχής του νησιωτικού χώρου, με εξορθολογισμό του συστήματος διαχείρισης άγονων γραμμών αλλά και αναβάθμιση της διαχείρισης του δικτύου θαλάσσιων συγκοινωνιών με νέα μέσα και τεχνολογίες. Με τον ν. 4625/2019 η χρηματοδότηση των άγονων γραμμών εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του υπουργείου, αυξάνοντας το ύψος των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων από 90,1 σε 130 εκατ. ευρώ για το έτος 2020 και σε 138 εκατ. ευρώ για κάθε ένα από τα έτη 2021, 2022 και 2023, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν δεκαέξι νέες δρομολογιακές γραμμές, να προστεθούν προορισμοί σε ήδη υπάρχουσες, να αυξηθεί ο αριθμός των δρομολογίων αυτών και να υπογραφούν περισσότερες πολυετείς συμβάσεις».
