Σε περίοδο εξελίξεων σε όλα τα μέτωπα έχει εισέλθει η ελληνική ακτοπλοΐα, με τα «φώτα να είναι στραμμένα» κυρίως στη συγχώνευση του ομίλου Attica και της ΑΝΕΚ.
Μετά την ανακοίνωση της εξαγοράς της ANEK από την Attica, τον περασμένο Σεπτέμβριο, σειρά έχει πάρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, την απόφαση της οποίας αναμένει και ο ανταγωνισμός, όπως έχει δηλώσει για παράδειγμα ο ισχυρός άντρας του ναπολιτάνικου ομίλου Grimaldi (θυγατρική του οποίου είναι οι Μινωικές), Εμανουέλε Γκριμάλντι.
Υπάρχει όμως σε εξέλιξη και η διαδικασία ανταλλαγής χρέους της MIG (μεγαλομέτοχος της οποίας είναι η Τράπεζα Πειραιώς) με την εταιρεία Strix στην οποία έχει μεταβιβαστεί ένα μεγάλο μέρος των χρεών.
Όπως επισημαίνει στη «Ν» ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων XRTC, Γιώργος Ξηραδάκης, σήμερα αναμένεται η γενική συνέλευση της MIG η οποία θα πρέπει να δώσει την έγκριση για τη συμφωνία ανταλλαγής χρέους με τη Strix.
«Τονίζεται», συμπληρώνει ο κ. Ξηραδάκης, «ότι πλέον στη γενική συνέλευση θα πάρει μέρος και ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος της MIG, η εταιρεία Ratio Holdings, συμφερόντων οικογένειας Μάριου Ηλιόπουλου, η οποία με το 5,48% έχει δικαίωμα παρέμβασης».
«Η απόκτηση ποσοστού 5,48% της MIG από την εταιρεία Ratio Holdings που ελέγχεται από την οικογένεια του Μάριου Ηλιόπουλου είναι μια κίνηση που μπορεί να επιφέρει ανακατατάξεις στην ακτοπλοϊκή αγορά. Πλέον, καθίσταται ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος της MIG μετά την Τράπεζα Πειραιώς» σημειώνει ο κ. Ξηραδάκης και προσθέτει: «Ο κ. Ηλιόπουλος είναι ο ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης ιδιωτικής ακτοπλοϊκής εταιρείας στη χώρα μας, της Jet Ferries, της εταιρείας με τον μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων. Η εταιρεία καλύπτει πάνω από 250 συνδέσεις λιμανιών από τον Πειραιά, τη Ραφήνα και την Κρήτη για τα νησιά των Κυκλάδων».
Το ιστορικό
Όπως αναφέρει στη «Ν» ο κ. Ξηραδάκης: «Η εξαγορά της ΑΝΕΚ από την Attica Συμμετοχών, που ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο, ήταν μια αναμενόμενη εξέλιξη αφού, κάτω από τις εξελίξεις των προηγούμενων ετών, αποτελούσε τον μόνο δρόμο για τη διάσωση της ΑΝΕΚ και την επίλυση ενός μακροχρόνιου προβλήματος για τους πιστωτές της. Η Attica κατέβαλε το ποσό των 80 εκατ. ευρώ προς πλήρη και ολοσχερή εξόφληση του δανεισμού της ΑΝΕΚ προς τους πιστωτές της ύψους 236 εκατ. ευρώ, ενώ οι τελευταίοι υποχρεώνονται στη διαγραφή του υπόλοιπου ποσού. Αυτό που προκαλεί προβληματισμό για το μέλλον είναι η μετοχική σύνθεση της μεγαλύτερης ακτοπλοϊκής εταιρείας της χώρας. Οι μεγάλοι μέτοχοι της Attica είναι η Τράπεζα Πειραιώς με 11,84% και η MIG με 79,38%, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό διαπραγματεύεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Πρέπει να τονίσουμε ότι η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει επίσης το 31,2% της MIG», και προσθέτει:
«Εντός του 2021 η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε σε σύναψη μακροχρόνιας συμφωνίας με θυγατρικές εταιρείες του ομίλου Blantyre Capital Ltd για τη διαχείριση εταιρειών της, οι οποίες αποτελούν μη κύριες συμμετοχές και για αρχική περίοδο διάρκειας 10 ετών. Η συναλλαγή αυτή επιτρέπει στην Τράπεζα Πειραιώς να βελτιστοποιήσει την αξία των μη κύριων συμμετοχών της, θέτοντάς τες υπό την εξειδικευμένη επαγγελματική διαχείριση του ομίλου εταιρειών της Blantyre Capital.
Το υπό διαχείριση χαρτοφυλάκιο με αρχική περίμετρο 195 εκατ. ευρώ περιλαμβάνει ορισμένες συμμετοχές σε θυγατρικές που δεν σχετίζονται με τον χρηματοπιστωτικό τομέα γενικότερα. Το χαρτοφυλάκιο εισφέρθηκε σε είδος στην εταιρεία Strix Holdings LP με αντάλλαγμα την κατοχή ποσοστού μειοψηφίας. Επίσης η τράπεζα ίδρυσε μια εταιρεία διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, με την επωνυμία Strix Asset Management Ltd, η οποία παρέχει εξειδικευμένη επαγγελματική διαχείριση των συμμετοχών που κατείχε η τράπεζα».
Επισημαίνεται ότι τη 16η Δεκεμβρίου 2021 η τράπεζα πούλησε στην Blantyre Capital το 75% της συμμετοχής της στην Strix Asset Management και έχασε τον έλεγχο επί των θυγατρικών που εισφέρθηκαν σε είδος στην Strix Holding LP.
«Από αυτή την ημέρα, ο όμιλος ασκεί ουσιώδη επιρροή στη Strix Holdings LP και στη Strix Asset Management Ltd. Σύμφωνα με το ετήσιο δελτίο της τράπεζας, ο όμιλος έχει το 100% της Strix Holdings L.P., ασκεί ουσιώδη επιρροή αλλά δεν ελέγχει την εταιρεία Strix Holdings. Η εταιρεία αποτελεί σημαντική συγγενή εταιρεία για τον όμιλο» υπογραμμίζει στη «Ν» ο επικεφαλής της XRTC, ενώ προσθέτει:
«Τον Ιούλιο του 2022 η Τράπεζα Πειραιώς μεταβίβασε στη Strix Holdings L.P. το 11,84% της Attica. Η μεταβίβαση πραγματοποιήθηκε ως αποτέλεσμα της εισφοράς σε είδος στο κεφάλαιο της Strix Holdings από την Τράπεζα Πειραιώς σύμφωνα με τη Συμφωνία Μεταβίβασης Μετοχών. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει επίσης μεταβιβάσει στη Strix Holdings L.P. δύο μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια, ανεξόφλητου υπολοίπου 445 εκατ. ευρώ».
Επίσης, στις 13 Δεκεμβρίου 2022 η MIG ανακοίνωσε μια συμφωνία ανταλλαγής χρέους της (που το κατέχει η Strix) με μετοχές της εταιρείας Attica (που τις κατέχει η MIG). Η συμφωνία υπόκειται στην έγκριση της γενικής συνέλευσης της MIG που θα πραγματοποιηθεί στις 6 Φεβρουαρίου. Σε περίπτωση ολοκλήρωσης της συμφωνίας η Strix θα προβεί σε ακύρωση των ομολογιών της MIG με αποτέλεσμα την πλήρη εξόφληση του δανεισμού της MIG.
Η Strix Holdings αρχικά ιδρύθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς, με την τράπεζα να εισφέρει 24 θυγατρικές (ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, εταιρείες ακινήτων, Αιολικών πάρκων, Θριάσιο, κ.λπ.), αλλά στη συνέχεια η πλειοψηφία των μετοχών και κατ’ επέκταση των θυγατρικών της Τράπεζας Πειραιώς πέρασε μέσω διαφόρων νομικών οντοτήτων στην «Blantyre Capital (Cayman) LTD». Στο μετοχικό κεφάλαιο της Blantyre συμμετέχει ο κ. Mubashir Mukadam με ποσοστό 7,9%.
«Οι ως άνω συναλλαγές υποθέτουμε ότι αποτελούν έναν τρόπο προκειμένου να διαχειριστεί η Τράπεζα Πειραιώς με τον βέλτιστο τρόπο τη συμμετοχή της στην Attica», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ξηραδάκης.
Η οικονομική ανάλυση
Σύμφωνα με την ανάλυση της XRTC, οι εταιρείες της Attica και της ΑΝΕΚ έχουν δημοσιεύσει τα αποτελέσματα του πρώτου 6μήνου του 2022. Το μεταφορικό έργο των εταιρειών φαίνεται στο πρώτο εξάμηνο ότι επανήλθε στα προ Covid-19 επίπεδα.
Η αύξηση του μεταφορικού έργου επέφερε και την αύξηση του κύκλου εργασιών (65% για την Attica και 27% για την ΑΝΕΚ). Η τελευταία όμως αντισταθμίστηκε από τη σημαντική αύξηση στις τιμές των καυσίμων (αύξηση κατά 99% στη μέση τιμή των ναυτιλιακών καυσίμων που καταναλώθηκαν το α’ εξάμηνο του 2022 σε σχέση με το α’ εξάμηνο 2021), με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση του λειτουργικού κόστους.
Σημειώνεται ότι το αποτέλεσμα του α’ εξαμήνου της Attica επηρεάστηκε θετικά από το κέρδος που προέκυψε από πράξεις αντιστάθμισης μέρους του κινδύνου μεταβολής των τιμών καυσίμων που ο όμιλος διενεργεί στο πλαίσιο της εγκεκριμένης, από το διοικητικό συμβούλιο, πολιτικής.
Σημειώνεται ότι λόγω των υψηλών λειτουργικών ζημιών του α’ εξαμήνου συνεχίστηκε η επιδείνωση της κεφαλαιακής επάρκειας της ΑΝΕΚ, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει επηρεαστεί με σημαντικού ύψους έκτακτες και μη επαναλαμβανόμενες ζημιές και προβλέψεις. Ως εκ τούτου, τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας στις 30.06.2022 είναι αρνητικά κατά 73,2 εκατ. ευρώ.
Ο όμιλος Grimaldi
Την ίδια στιγμή, οι Μινωικές Γραμμές, που είναι θυγατρική του ομίλου Grimaldi, ανακοίνωσαν τη συνεργασία με τη Fast Ferries σε ένα συνδυαστικό πρόγραμμα δρομολογίων, που περιλαμβάνει καθημερινές αναχωρήσεις από Πειραιά και Ηράκλειο Κρήτης προς/από Μύκονο – Πάρο – Σαντορίνη. Επιπλέον, σε τακτική βάση προσφέρονται δρομολόγια προς τη Σύρο, την Ίο και τη Νάξο.
Για τον σκοπό αυτό, τα ταχύπλοα πλοία, HSC Santorini Palace και HSC Thunder, θα εκτελούν συνδυαστικά δρομολόγια από Πειραιά και Ηράκλειο αντίστοιχα, παρέχοντας τη δυνατότητα για τακτική, γρήγορη και ασφαλή σύνδεση των νησιών των Κυκλάδων με τον Πειραιά και το Ηράκλειο, αλλά και μεταξύ τους.
Παράλληλα το ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε ως προτιμώμενο πλειοδότη, για την παραχώρηση του 67% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας για 40 χρόνια, την κοινοπραξία με επικεφαλής τον όμιλο Grimaldi, που αποτελείται από τις θυγατρικές του Grimaldi Euromed και Minoan Lines Shipping (που μαζί αντιπροσωπεύουν το 90% της κοινοπραξίας) και την Επενδυτική Κατασκευαστική Εμπορική και Βιομηχανική Α.Ε. Το τίμημα της παραχώρησης ξεπερνά τα 84,2 εκατ. ευρώ, ποσό εξαιρετικά μεγάλο δεδομένου ότι ο τζίρος του λιμανιού δεν ξεπερνάει το 1,5 εκατ. ευρώ. Η παραχώρηση που αφορά το λιμάνι της Ηγουμενίτσας (ιδιοκτησίας του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας) περιλαμβάνει το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων της λιμενικής περιοχής Ηγουμενίτσας, των αλιευτικών καταφυγίων Σαγιάδας και Πλαταριάς και του καταφυγίου σκαφών αναψυχής Συβότων.
Ο φάκελος του διαγωνισμού θα υποβληθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο, τα δε κείμενα της συναλλαγής θα υπογραφούν μετά την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ο όμιλος εργάζεται επίσης σε ένα πρόγραμμα εξαγορών που περιλαμβάνει τερματικούς σταθμούς λιμένων και logistics. Το 2022, η ιταλική ναυτιλιακή εταιρεία απέκτησε το 33% της Euroterminal της Αμβέρσας, η οποία ανήκει πλέον εξ ολοκλήρου στον όμιλο Grimaldi. Ο τερματικός σταθμός διαθέτει τον μεγαλύτερο πολυώροφο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων στο Βέλγιο, με συνολική επιφάνεια 172.000 τ.μ. σε 7 επίπεδα και χώρο για 9.700 οχήματα.
Το μεγάλο ναυπηγικό πρόγραμμα του ομίλου για την κατασκευή πλοίων νέας τεχνολογίας, φιλικών προς το περιβάλλον, αναμένεται να αλλάξει το περιβάλλον της ακτοπλοϊκής αγοράς της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης και της Αδριατικής, όταν τα πλοία παραδοθούν.
Ανανέωση στόλου
Πέραν όμως της Attica, η οποία μετά την ολοκλήρωση της απορρόφησης της ΑΝΕΚ θα έχει έναν στόλο που θα αριθμεί 39 πλοία, υπάρχουν 25 μικρότερες εταιρείες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες. Οι περισσότερες από τις εταιρείες αυτές επισκευάζουν ή και σε κάποιες περιπτώσεις χτίζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα, γεγονός που χρήζει ιδιαίτερης ευαρέσκειας και στήριξης από το κράτος αλλά και όλους τους δημόσιους φορείς. Η στήριξη αυτή προϋποθέτει την ανάπτυξη νέου εταιρικού προφίλ αυτών των εταιρειών, την υλοποίηση των προϋποθέσεων που θέτουν οι χρηματοδότες στα νέα μοντέλα χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των ESG. Η συμμόρφωση αυτή είναι ο μόνος τρόπος για να προσεγγίσουν επενδυτικές και εμπορικές τράπεζες προκειμένου να αντλήσουν κεφάλαια.
Η δανειακή χρηματοδότηση σε συνδυασμό με τη χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ και του προγράμματος «Νέαρχος», η οποία θα δοθεί με τη μορφή υποστήριξης των επιχειρηματικών πλάνων στις εταιρίες, υπογραμμίζει ο κ. Ξηραδάκης, θα αποτελέσουν ικανές συνθήκες για τον νέο κύκλο ανάπτυξης της αγοράς που απαιτείται για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου. Η αντίστοιχη κίνηση της αγοράς είχε γίνει στα τέλη του περασμένου αιώνα, όταν οι τότε εταιρείες λαϊκής βάσης εισήρθαν στο ΧΑΑ και υλοποιήθηκαν επενδύσεις σχεδόν 3 δισ. ευρώ σε δεκάδες νεότευκτα πλοία, από τα οποία πλέον υπάρχουν ελάχιστα.
Ποια πλοία άλλαξαν χέρια
Οι αγοραπωλησίες που πραγματοποιήθηκαν το 2022 στην ελληνική ακτοπλοΐα είναι οι εξής:
– Η εταιρεία Aegean Sea Lines, συμφερόντων του Λεωνίδα Δημητριάδη – Ευγενίδη, αγόρασε το «Rosella», το οποίο μετονομάζεται σε «Αnemos» και θα δρομολογηθεί στις Δυτικές Κυκλάδες.
– Η Seajets, συμφερόντων του Μάριου Ηλιόπουλου, αγόρασε το «Speedrunner ΙΙΙ» από την Aegean Speed Lines και το «Color Viking» από την Color Lines.
– H Golden Star Ferries, των αδελφών Γιώργου και Δημήτρη Στεφάνου, αγόρασε το «Silver Queen» από την K-Line. Το πλοίο θα μετονομαστεί σε «Andros Queen» και θα δρομολογηθεί στις Δυτικές Κυκλάδες.
«Πράσινη» αβεβαιότητα
Σύμφωνα με όσα αναφέρει στη «Ν» ο επικεφαλής της XRTC, «οι ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν μπει σε τροχιά αναζήτησης νέων πλοίων με σκοπό την εξυπηρέτηση των αναγκών των θαλάσσιων μεταφορών και την υλοποίηση των επιχειρηματικών τους σχεδίων. Το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν βέβαια, πέραν της χρηματοδότησης, είναι αυτό της εξεύρεσης “πράσινου” πλοίου, αφού τεχνολογικά δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάσταση των πετρελαιομηχανών από μηχανές που θα λειτουργούν από ανανεώσιμες πηγές, όπως ο ηλεκτρισμός, τα βιοκαύσιμα, η αμμωνία, το υδρογόνο, η μεθανόλη κ.ά. Συνεπώς, ακόμα και οι νέες αγορές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως κινήσεις ανανέωσης. Η ανανέωση του στόλου θα γίνει όταν θα αρχίσει το νέο κατασκευαστικό πρόγραμμα των εταιρειών».
