Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Η ευρωπαϊκή ναυτιλία απασχολεί άμεσα και έμμεσα πάνω από 2,1 εκατ. άτομα και συνεισφέρει στο ΑΕΠ της Ε.Ε. περί τα 140 δισ. ευρώ. Επίσης από τους 516.000 ναυτικούς που απασχολεί η ευρωπαϊκή ναυτιλία (αξιωματικούς και κατώτερο πλήρωμα) οι 207.000 είναι ευρωπαίοι πολίτες.
Τα παραπάνω μεγέθη αποτυπώνουν τη συμμετοχή του ναυτιλιακού κλάδου των χωρών μελών της Ε.Ε. και της Νορβηγίας στην ευρωπαϊκή οικονομία έτσι όπως παρουσιάστηκαν χθες από την ευρωπαϊκή ένωση των εφοπλιστικών φορέων των χωρών μελών της Ε.Ε., τη Εuropean Community Shipowners’ Associations (ECSA).
Πρόκειται για μία συνεισφορά σημαντική που κινδυνεύει όμως να μειωθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθώς σύμφωνα με σχετική μελέτη της Delloitte, η οποία θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 1η Μαρτίου, τουλάχιστον πέντε διεθνή ναυτιλιακά κέντρα ερίζουν και προσφέρουν φορολογικά και άλλα κίνητρα, για να προσελκύσουν τις ναυτιλιακές εταιρείες που έχουν έδρα την Ευρώπη.
Η εβδομάδα ναυτιλίας
Η ECSA δημοσίευσε τα νέα επικαιροποιημένα στοιχεία της μελέτης της Oxford Economics με την ευκαιρία της έναρξης χθες των εκδηλώσεων της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ναυτιλίας, η οποία πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες. Οι εκδηλώσεις θα κρατήσουν μέχρι την Παρασκευή 3 Μαρτίου και στόχο έχουν να δυναμώσουν το προφίλ του κλάδου στα κέντρα λήψης των αποφάσεων.
«Τα τελευταία στοιχεία της Oxford Economics υπογραμμίζουν ότι η ναυτιλία έχει σταθερή συμβολή στην ευρωπαϊκή ατζέντα της απασχόλησης και της ανάπτυξης» δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Ecsa Patrick Verhoeven. Σε σύγκριση με το 2013 τα στοιχεία δείχνουν μία ελαφρά αύξηση τόσο στην απασχόληση όσο και στην προστιθέμενη αξία του κλάδου στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Η έκθεση της Oxford Economics εκτιμά ότι περίπου τα τέσσερα πέμπτα της άμεσης απασχόλησης συντελούνται στη θάλασσα. Οι αξιωματικοί του εμπορικού ναυτικού της Ε.Ε. αντιπροσωπεύουν κατ’ εκτίμηση το 42% του συνόλου των θέσεων απασχόλησης στη θάλασσα και τα κατώτερα πληρώματα το 58%.
Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, περίπου το 40% των 516.000 ναυτικών που απασχολούνται στον κλάδο της ναυτιλίας της Ε.Ε. εκτιμάται ότι είναι υπήκοοι των χωρών-μελών της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Σε κίνδυνο η κυριαρχία
Ωστόσο, η κυριαρχία της Ευρώπης ως έδρας της μεγαλύτερης ναυτιλίας του κόσμου αμφισβητείται από νέα διεθνή ναυτιλιακά κέντρα που αναπτύσσονται.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη που εκπόνησε η Deloitte, «η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται σε κίνδυνο να χάσει έδαφος από άλλα κορυφαία κέντρα της ναυτιλίας», τα οποία θα μπορούσαν να πλήξουν την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε.
Η Delloitte περιγράφει πέντε κορυφαία διεθνή ναυτιλιακά κέντρα που αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία της Ε.Ε. στον ναυτιλιακό κλάδο και επιδιώκουν να καταστούν κέντρα της διεθνούς ναυτιλίας, τα οποία είναι: η Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ, το Ντουμπάι, η Σαγκάη και το Βανκούβερ.
Με εξαίρεση το τελευταίο τα άλλα τέσσερα βρίσκονται στην Ανατολή όπου και μεταφέρεται σταδιακά το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομίας και της ναυτιλίας.
Φορολογικά κίνητρα
Η έκθεση της Deloitte αναφέρεται ακόμη ότι η Ε.Ε., που ελέγχει το 40% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, θα πρέπει να εξετάσει την περαιτέρω ενίσχυση των φορολογικών κινήτρων για να παραμείνει ανταγωνιστική, καθώς τα πέντε προαναφερόμενα κέντρα παρέχουν μια σειρά ελκυστικών φοροαπαλλαγών αλλά και άλλων υπηρεσιών προκειμένου να προσελκύσουν ναυτιλιακές εταιρείες.
Όπως μάλιστα επισημαίνει το Tradewinds, που εξασφάλισε σημεία της μελέτης, και τα πέντε κέντρα γνωρίζουν σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια.
Ειδικότερα η χωρητικότητα που δηλώνει ως έδρα το Ντουμπάι και τη Σιγκαπούρη έχει αυξηθεί κατά 10% τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ αύξηση 10% παρουσίασε και το Βανκούβερ, ενώ το Χονγκ Κόνγκ γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη καθώς η χωρητικότητα των ναυτιλιακών εταιρειών που το δήλωσαν ως έδρα αυξήθηκε κατά 15% τον τελευταίο χρόνο.
Πέραν των φορολογικών κινήτρων η Delloitte επισημαίνει ότι η Ε.Ε. «διώχνει» τη ναυτιλία και με τις πρωτοβουλίες που παίρνει σε θεσμικό επίπεδο όπως είναι ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την ανακύκλωση (διάλυση) των πλοίων ή τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών των αερίων ρύπων του θερμοκηπίου από τα πλοία.
Πρόβλημα συνιστά και η χρηματοδότηση καθώς οι νέες αλλαγές που επιβάλλει η Σύμβαση της Βασιλείας 3 και 4 δυσκολεύει περαιτέρω τη χρηματοδότηση της ναυτιλίας από τις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Ανάδειξη του ρόλου
Η Ευρωπαϊκή Ναυτιλιακή Εβδομάδα είναι πάντως μία ευκαιρία για την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων μιας ισχυρής ευρωπαϊκής ναυτιλίας, η οποία ορισμένες φορές αμφισβητείται από «φιλοπεριβαλλοντικά» λόμπι, αλλά και κύκλους της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ε.Ε. Πάντως, η ευρωπαϊκή ναυτιλία φαίνεται να έχει στο πλευρό της την επίτροπο Μεταφορών Violeta Bulc, η οποία ανακήρυξε το 2017 «Έτος Ευρωπαϊκής Ναυτιλίας».
Τούτο οφείλεται στη σημασία και τη σπουδαιότητα που αποδίδει η επίτροπος Μεταφορών στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, έχοντας ως στόχο τη διαμόρφωση μια νέας και φιλόδοξης πολιτικής, που θα διαφυλάξει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας και θα ενισχύσει τον ηγετικό ρόλο της, τόνισε μιλώντας πρόσφατα στη γενική συνέλευση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών ο πρόεδρός της Θεόδωρος Βενιάμης. Εξίσου σημαντική θεωρείται η προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναδείξει την ευρωπαϊκή ναυτιλία, ως παγκόσμιο πρωταγωνιστή «Global player», στον τομέα των εξωτερικών εμπορικών σχέσεων. Τέλος, είναι θετικό ότι η επίτροπος Μεταφορών κα Bulc έχει συμπεριλάβει στις προτεραιότητές της την προώθηση του τομέα της ναυσιπλοΐας μικρών αποστάσεων (του Short Sea Shipping) μέσω της επίλυσης ανασταλτικών παραγόντων όπως είναι η γραφειοκρατία, οι πολύπλοκες τελωνειακές διαδικασίες και η πρόσβαση σε λιμενικές υποδοχές και υπηρεσίες.
