Συνέντευξη στον Γιώργο Λιάνη
Β΄ ΜΕΡΟΣ
«Ο κόσμος ο δικός μας είναι πια ένας κόσμος άρρωστος και ναρκωμένος. Όπου οι αισθήσεις εξατμίζονται και χάνουν τη δύναμή τους στο χάος των εντυπώσεων»
Γιώργος Σεφέρης
Προχθές, με την πρόνοια του Σίμου Παληού βρέθηκα όλως αιφνιδίως στο υπερώο του πανέμορφου κτηρίου του, όπου υπήρχαν και αρκετοί άλλοι φίλοι του, που μερικούς τους ήξερα κιόλας. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που μπορούν ένα ολόκληρο μεσημέρι να μιλούν ενεργά για τα προβλήματα του τόπου μας. Στο τραπέζι το πιο επώνυμο πρόσωπο ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αλλά ήταν εκεί και Χιώτες, που στη συνέχεια κατάλαβα ότι όλοι τους είχαν ένα ιστορικό συναίσθημα για την Ελλάδα.
Σε μια εποχή ξεραΐλας και κιτρινίλας του τόπου μας, πώς να το κάνουμε, ο Ευάγγελος Βενιζέλος παραμένει ένα πρόσωπο που δίνει απαντήσεις στα πιο δύσκολα ερωτήματα. Και στο επίκεντρο της συζητήσεως ήταν η τύχη του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Σίμος Παληός, μετά από μια περιπετειώδη δεκαετία, είναι πρόεδρός του από το 2015.
Η αρχική ιδέα ανήκε στον Γρηγόρη Σκαλκέα -ιατροφιλόσοφο και ακαδημαϊκό, άτομο με πολλά προσόντα-, που την ξεκίνησε γύρω στο 2000. Ωστόσο, πολλά εμπόδια που στη συνέχεια ανέκυψαν δεν επέτρεψαν την ομαλή εξέλιξη αυτού του νέου ιδρύματος. Με δυο λόγια, ο ανθός των μεγαλύτερων Ελλήνων επιστημόνων και ερευνητών, που κατέχουν υψηλές θέσεις στις φαρμακευτικές εταιρείες της Αμερικής, να μετέχει του Ιδρύματος και να έχει ένα διαρκές «δούναι και λαβείν» με το μέλλον της Ελλάδος.
«Ο Θεός μου έδωσε τη χαρά να έχω σχέση με ορισμένους ανθρώπους. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ο Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας, ο Αντωναράκης, ο Γιώργος Χρούσος, ο Γιώργος Παυλάκης, ο Μενέλαος Πάγκαλος, η Αγγελική Κοτσιαντή, ο Στέλιος Παπαδόπουλος, ο Γιώργος Γιαννακόπουλος και άλλοι, οι οποίοι είναι όλοι επιστήμονες υψηλού επιπέδου. Αυτοί οι άνθρωποι αγαπούν την Ελλάδα. Το ίδρυμα αυτό, το 2000 το χρηματοδότησε ο Κώστας Λαλιώτης και ο Χρήστος Πάχτας και δώσανε λεφτά με το τσουβάλι στον συγχωρεμένο Γρηγόρη Σκαλκέα για να το κάνει. Και έφτιαξε το ιατροβιολογικό κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών, το οποίο απαρτίζεται από 400 ερευνητές υψηλού επιπέδου. Από τότε μέχρι σήμερα δεν κάναμε τίποτα άλλο, παρά προσπάθειες να το διαλύσουμε. Εμένα με έβαλε εκεί για να το στήσω στα πόδια του το 2003. Τότε του είπα ότι εγώ δεν έχω τη δυνατότητα να το κάνω. Και μου είπε: “Μάζεψε μερικούς εφοπλιστές για να σου δώσουν τη δύναμη να το κάνεις”. Μάζεψα μερικούς εφοπλιστές και κάναμε μια ομάδα “Σύλλογος Φίλων του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών”, στην οποία βάλαμε πρόεδρο τον Καπετάν-Τσάκο. Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να φέρουμε έναν άνθρωπο από το μεγαλύτερο παρόμοιο ίδρυμα του κόσμου. Συνδεθήκαμε με τη μεγαλύτερη τράπεζα του κόσμου, την JP Morgan -αυτή είναι τράπεζα, οι άλλες είναι περίπτερα- και μας έστειλε έναν αρμόδιο και μας είπε τι πρέπει να κάνουμε “με το νι και με το σίγμα”. Από τότε όχι μόνο δε φτιάξαμε αυτά που μας είπε να φτιάξουμε, αλλά το διαλύσαμε με τα μικροσυμφέροντα. Την αρχική ομάδα σοφών που είχε το ίδρυμα και την αποτελούσαν ο Γιώργος Παυλάκης, ο Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας, ο Τσιχλής, ο Γιώργος Χρούσος, ο Σπανογιαννόπουλος και ο Αντωναράκης, την έδιωξε ο Γρηγόρης. Και έτσι κλήθηκα το 2015 να αναλάβω εγώ πρόεδρος».
Το πρόβλημα αυτό απασχόλησε τη συνάντηση όπου βρέθηκα και μετά από δίωρη συζήτηση ο Βενιζέλος κατέληξε λέγοντας πως ο γόρδιος δεσμός μπορεί να λυθεί με άλλον τρόπο: «Να ζητήσετε το μείζον, να δημιουργηθεί έδρα ναυτιλίας στην Ακαδημία Αθηνών!».
Νομίζω πως η τωρινή Ακαδημία δεν έχει την ξηρότητα και την εσωστρέφεια που είχαν οι παλιοί ακαδημαϊκοί, τους οποίους ο αείμνηστος Σκαρίμπας τους αποκαλούσε “τα κουκουβαγιόπουλα”. Πιστεύω πως μια Ακαδημία σύγχρονη πρέπει κυρίως να τολμά και να ανοίγει τα πανιά της σε καινούργιες ιδέες. Ειδικά, όταν φορείς αυτών των ιδεών είναι Έλληνες προερχόμενοι από το ζωντανότερο κομμάτι του Ελληνισμού, που είναι η ομογένειά μας. Για του λόγου το αληθές παραθέτω τα ονόματα των ανθρώπων που θα συμμετέχουν στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών:
- Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας, καθηγητής Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ
- Στέλιος Παπαδόπουλος, πρόεδρος Δ.Σ. της Biogen
- Άλμπερτ Μπουρλά, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer
- Λεωνίδας Πλατανιάς, καθηγητής Ογκολογίας στο Northwestern University
- Γιώργος Γιαννακόπουλος, συνιδρυτής και πρόεδρος της Regeneron
- Μενέλαος Πάγκαλος, εκτελεστικός αντιπρόεδρος, επικεφαλής Έρευνας & Ανάπτυξης της AstraZeneca
- Νικ Γαλακάτος, ανώτερος διευθύνων σύμβουλος της Life Sciences, Blackstone
- Γιώργος Σκάγκος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Vir Biotechnology
- Μισέλ Βουνάτσος, διευθύνων σύμβουλος της Biogen
- Σίμος Συμεωνίδης, πρόεδρος TheraWave Bio
- Βαγγέλης Βεργέτης, εκτελεστικός διευθυντής της Intelligencia.
Είναι άστρα ελληνικά, που στέλνουν φως στα μεγάλα ερευνητικά ιδρύματα και σαρώνουν τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Ο Σίμος Παληός καταλήγει: «Στόχος μας είναι να σωθεί ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής αξιοσύνης από κορυφαία πνεύματα που με τις έρευνές τους έχουν εντυπωσιάσει όλο τον κόσμο και έχουν σώσει ένα μεγάλο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού».
Η Στρογγυλή Τράπεζα στο υπερώο των γραφείων του Σίμου Παληού στρώθηκε σε δουλειά. Ο Λέανδρος Ρακιντζής ανέλαβε να γράψει και ο Βενιζέλος ανέλαβε να φέρει το θέμα όπου δει, λέγοντας με αυτοσαρκασμό: «Ο λόγος μου περνάει ακόμα και στους εξαίρετους ακαδημαϊκούς μας, και στους υπουργούς, και ενίοτε και στους πρωθυπουργούς», είπε με ελαφρά δόση αυτοσαρκασμού.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία καλά κρατεί. Μη μου πείτε πως δεν είναι ένας Παγκόσμιος Πόλεμος
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να δώσει μια ευκαιρία στην Ευρώπη και την Αμερική να έρθουν πιο κοντά στην Κίνα. Η Κίνα σήμερα είναι ένας οργανισμός που παράγει έργο και τροφοδοτεί με τα προϊόντα της και τη Δύση, και την Αμερική, και την Ευρώπη. Σήμερα η Αμερική και η Ευρώπη παίρνουν το 55% από ό,τι παράγει η Κίνα. Η Ρωσία παίρνει μόνο το 1,4%. Η οικονομία της Ρωσίας δεν είναι μεγαλύτερη από την οικονομία της Ισπανίας. Αυτά είναι τα μεγέθη. Ως εκ τούτου θα πρέπει να το σκεφτεί πολύ η Κίνα για να μην έρθει κοντά στην Αμερική και στην Ευρώπη. Διότι θα χάσει την πελατεία αυτών που παράγει. Είχα την τύχη να είμαι ο πρόεδρος του China Classification Society και επειδή έχτισα και πολλά βαπόρια στην Κίνα, είμαι πολύ κοντά με τους Κινέζους. Είναι ειρηνόφιλος λαός. Η φιλοσοφία του είναι: με τη σκληρή δουλειά να αποκτήσουν ερείσματα και να καταστούν η πρώτη οικονομική δύναμη στον κόσμο».
Η ανάλυση που κάνετε είναι σωστή, αλλά πριν από λίγο καιρό άκουσα Κινέζους ηγέτες να λένε: «Εμείς με τη Ρωσία είμαστε μια ενωμένη γροθιά». Πιστεύετε ότι θα αλλάξουν;
«Ε, δεν γίνεται. Και πού θα πάνε αυτά που παράγουν και με αυτά θέλουν να γίνουν σωστοί σήμερα; Η Κίνα έχει 1,6 δισ. πληθυσμό και στην πραγματικότητα μόνο τα 200 εκατομμύρια συμμετέχουν στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Τα παράλια. Η ενδοχώρα είναι σε άθλια κατάσταση. Μην ξεχνάτε ότι η Κίνα έχει 85.000 μικροεπαναστάσεις κάθε χρόνο. Αν γίνουν 86, σκέφτονται ότι πρέπει να αλλάξουν στρατηγική. Αν είναι 84, δεν τους ενδιαφέρει».
Το τελευταίο ταξίδι του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αμερική ήταν όντως μια καλή στιγμή για την Ελλάδα. Εσείς πώς το κρίνετε;
«Θα κρίνω ότι είναι καλό ανεξάρτητα από τα χειροκροτήματα, που ήταν πολλά, όταν γίνουν αυτά που άκουσα. Δεν είμαστε σίγουροι για αυτό. Ας περιμένουμε».
Δεν βρίσκετε ότι είναι προκλητικό η Δύση να μιλάει για ειρήνη και όλες οι ενισχύσεις που στέλνει στην Ουκρανία, δηλαδή κάποια δισεκατομμύρια δολάρια, είναι πολεμικό υλικό;
Όλες οι χώρες μιλάνε για όπλα μόνο. «Δυστυχώς τα όπλα έχουν δύο όψεις. Η μία όψη είναι τη στιγμή εκείνη να φέρεις ένα αποτέλεσμα και να νικήσεις, και η άλλη όψη είναι να τον φτάσεις τον άλλον σε τέτοιο σημείο ώστε να μην ξανακάνει αυτό που πάει να κάνει. Αυτό που πάει να κάνει η Δύση, και η Αμερική, και η Ευρώπη, είναι να φτάσει τον Ρώσο να μην έχει τη δυνατότητα να εξάγει πολέμους. Γιατί αυτός ήταν πόλεμος, δεν ήταν εισβολή. Και κατέστρεψε πρώτα τη Μαριούπολη, την ισοπέδωσε. Είναι ένας ανήθικος πόλεμος. Έβλεπα μια λεζάντα σε ένα σκίτσο του Χατζόπουλου, που είχε τα λάφυρα του Πούτιν. Η Μαριούπολη, το Κίεβο και άλλες πόλεις φορτωμένες πάνω στα φορτηγά».
Πώς κρίνετε τις αντιδράσεις της Ρωσίας για την πιθανή ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ;
«Ο Πούτιν έχει αρχίσει να σκέφτεται: “Μήπως έχω άδικο;”. Γιατί το σκέφτεται; Διότι βρήκε μια μεγάλη αντίσταση από την άλλη πλευρά». Πιστεύετε ότι σκέφτεται αυτό το πράγμα; «Φαίνεται πως δεν το υπολόγισε σωστά».
Πιστεύετε ότι το σκέφτεται όμως;
«Νομίζω ναι, διότι έχει κάνει εκ των υστέρων ορισμένες δηλώσεις που αλλάζουν κάπως τα πράγματα. Ας πούμε λέει να μπούνε η Φιλανδία και η Σουηδία στο ΝΑΤΟ, αλλά να μην υπάρχουν βάσεις του ΝΑΤΟ εκεί. Είναι στο “ναι μεν, αλλά”. Αυτό είναι μεγάλη υποχώρηση».
Τα Ελληνοτουρκικά, μετά και τις τελευταίες εμπρηστικές δηλώσεις του Ερντογάν, πώς τα βλέπετε σε σχέση με τη ναυτιλία;
«Μην ξεχνάτε ότι όλα τα νησιά της Ελλάδος, Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος, βλέπουν προς την Τουρκία, δεν βλέπουν προς την Αθήνα. Διότι τότε όλο το εμπόριο γινόταν με την Τουρκία. Εγώ νομίζω ότι θα έπρεπε να τα είχαμε βρει με τους Τούρκους. Καλύτερα είναι να έχω δικό μου ένα 10% από κάτι, παρά να έχω 100% από το τίποτα. Και τώρα έχω το 100% από το τίποτα. Δεν είναι πιο σωστό να τα βρούμε χωρίς βεβαίως εθνικές παραχωρήσεις στο Αιγαίο; Αυτή τη στιγμή ξοδεύουμε περισσότερα λεφτά στο να γίνουμε ισχυροί παρά να τρώμε».
Παραγγείλαμε εμείς F35 και οι Τούρκοι παρήγγειλαν μια μοίρα F16. Παραγγέλνουμε εμείς φρεγάτες και οι Τούρκοι ακολουθούν με υποβρύχια. Αυτό το πράγμα θα συνεχιστεί έτσι;
«Και αυτοί δυστυχώς έχουν καλό οικόπεδο. Τα Στενά τα κοντρολάρει αυτός. Ο Τούρκος».
Πώς θέλετε να κλείσουμε;
«Λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι το ωραιότερο μέρος του κόσμου. Πρέπει να την κάνουμε να είναι μια χώρα που να εμπνέει εμπιστοσύνη και να φέρουμε επενδύσεις στην Ελλάδα, διότι έχουμε και τον κόσμο τον έξυπνο ο οποίος μένει ανενεργός. Αυτό που βλέπουμε κάθε πρωί στα καφενεία με τη νεολαία, να κάθονται να πίνουν τον καφέ τους για 5 ώρες αντί να τον πίνουν όπως οι Ιταλοί όρθιοι και γρήγορα, είναι η διαφορά μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας. Είναι ντροπή. Πρέπει να δώσουμε στον νέο δουλειά. Αλλά αξιοπρεπή δουλειά, όχι 600 ευρώ. Για να μπορεί να ζήσει την οικογένειά του».
Την ωραία και εύστοχη προτροπή σας που διαβάσαμε στη «Ναυτεμπορική» την προηγούμενη Δευτέρα, «Δώσε στην πατρίδα σου ό,τι έχεις» θα την ακολουθήσουν και οι διάδοχοί σας;
«Νομίζω ναι. Οι κόρες μου, Σεμίρα και Αλίκη, και οι δύο είναι άξιες και έχουν καλές σπουδές. Ακολουθούν σωστά τα βήματα. Εμφορούνται από το ίδιο πάθος για την πατρίδα»
