Skip to main content

Project ισχυροποίησης των ΗΠΑ στη διεθνή ναυτιλιακή βιομηχανία

Από την έντυπη έκδοση

Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]

Την πιθανότητα να αλλάξουν τις ισορροπίες στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία, με την ίδρυση ανοικτού νηολογίου στα Virgin Islands στην Καραϊβική, εξετάζουν οι ΗΠΑ.

Σε μια εποχή που οι ισορροπίες σε όλο τον πλανήτη είναι σε τεντωμένο σχοινί, ενώ η στρατηγική σημασία της ναυτιλίας για την παγκόσμια οικονομία, εν μέσω πανδημίας, έχει αναδειχθεί περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν, οι Αμερικανοί προωθούν την ιδέα ανάπτυξης ενός project για ισχυρή «σημαία», που θα τους επιτρέψει να έχουν λόγο στο γίγνεσθαι της ευρύτερης ναυτιλιακής βιομηχανίας.

Η πρόταση αυτή έχει κατατεθεί από το Northeast Maritime Institute Center for Ocean Policy and Economics (COPE) που εδρεύει στη Μασαχουσέτη, και στην οποία υπογραμμίζεται η ανάγκη για διευρυμένο ρόλο των ΗΠΑ στη διεθνή ναυτιλία.

Σημειώνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τώρα υποστηρίζουν τα τρία κορυφαία νηολόγια του κόσμου, και πιο συγκεκριμένα αυτά του Παναμά, της Λιβερίας και των Marshal Islands.

Ωστόσο, το COPE στο «Σχέδιο Αναζωογόνησης για το Θαλάσσιο Εμπόριο, το Εμπόριο και τον Στρατηγικό Ανταγωνισμό των ΗΠΑ» προτείνει τη δημιουργία ενός υπεύθυνου διεθνούς νηολογίου πλοίων με έδρα τις Παρθένους Νήσους των ΗΠΑ.

Ισχύς και εποπτεία

Σύμφωνα με το σκεπτικό, το νηολόγιο αυτό θα επέτρεπε σε έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό πλοίων να έχουν την αμερικανική σημαία στην πλώρη τους, επιτρέποντας παράλληλα την εποπτεία των ΗΠΑ και τις φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές να αποτελέσουν παράδειγμα, σύμφωνα με την πρόταση, και για τα υπόλοιπα νηολόγια.

«Ίσως η δημιουργία ενός νηολογίου να μπορεί να επεκτείνει την οικονομική μας εμβέλεια, να μεταρρυθμίσει τον αδιαφανή κόσμο των νηολογίων και να σεβαστεί τον νόμο Jones Act που διεξάγεται επί του παρόντος μόνο υπό τη σημαία των ΗΠΑ».

Μάλιστα, το πρώτο σημείο από τα οφέλη που θα έχει μια τέτοια κίνηση, σύμφωνα με την πρόταση, είναι ο ανταγωνισμός των ΗΠΑ απέναντι στον νέο δρόμο του μεταξιού που αναπτύσσει η Κίνα (Maritime Silk Road). Μια κίνηση που στην Ουάσιγκτον δεν είδαν ποτέ θετικά.

Στο στόχαστρο των αναλυτών μπαίνουν και οι μεγάλοι ναυτιλιακοί όμιλοι liners, σημειώνοντας ότι οι οκτώ μεγαλύτεροι όμιλοι διεξάγουν το 83% του παγκόσμιου εμπορίου που μεταφέρεται με containers, και κανένας από αυτούς δεν είναι αμερικανικός.

Επισημαίνεται ότι οι Liners έχουν μπει στον μεγεθυντικό φακό των Αρχών των ΗΠΑ, εξαιτίας των τεράστιων χρεώσεων στα containers, όμως μέχρι τώρα δεν έχουν καταφέρει να αποδείξουν ότι ευθύνονται οι πολιτικές των εταιρειών, αλλά η συμφόρηση στα λιμάνια.

Πάντως οι Αρχές της χώρας προτείνουν να αλλάξει η νομοθεσία προκειμένου να γίνει πιο ενδελεχής έλεγχος των πρακτικών που ακολουθούν οι εταιρείες.

Τα «στραβά μάτια»

Στην αναφορά που κάνουν οι μελετητές τονίζουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις που νηολόγια έχουν κάνει τα «στραβά μάτια», αντίθετα με τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ. «Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα είναι ξεκάθαρα ορατά στη δυσλειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας που σημειώθηκε τον τελευταίο χρόνο και σε άλλες απείθαρχες συμπεριφορές κρατικών παραγόντων που αντίκεινται σε μια διαφανή και βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη στην ανοιχτή θάλασσα», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Μάλιστα, το σχέδιο αναμένεται να παρουσιαστεί την 1η Φεβρουαρίου 2022 στο National Press Club στην Ουάσιγκτον.

Παραμένουν οι εντάσεις

Στο γεωπολιτικό παγκόσμιο παιχνίδι, αν και στο προσκήνιο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ βρίσκεται η Ουκρανία και οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για το μέλλον της χώρας, η ένταση με την Κίνα δεν λέει να κοπάσει.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, οι δασμοί που επιβάλλονται στα κινεζικά προϊόντα δεν θα αρθούν. Και αυτό, σύμφωνα με την πλευρά των ΗΠΑ, γιατί το Πεκίνο δεν τηρεί τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει στο πλαίσιο διμερούς συμφωνίας για το εμπόριο που είχαν οι δύο χώρες.

«Θα ήθελα να μπορώ να σας πω ότι τηρούν τις δεσμεύσεις τους, ότι έχουν ήδη πάει παραπέρα από τις δεσμεύσεις τους, κι ότι είμαστε σε θέση να άρουμε μέρος των δασμών. Αλλά δεν βρισκόμαστε ακόμη εκεί», ανέφερε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.

Τα κορυφαία νηολόγια

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία των Lloyd’s List, το μεγαλύτερο νηολόγιο στον κόσμο σήμερα είναι αυτό του Παναμά, και ακολουθούν η Λιβερία και τα Marshall Islands. Στην τέταρτη θέση είναι το Χονγκ Κονγκ και μετά η Σιγκαπούρη. Ακολουθεί η Μάλτα, η Κίνα, οι Μπαχάμες, η Ελλάδα στην ένατη θέση, και τη δεκάδα κλείνει η Ιαπωνία.

Στη μέτρηση που γίνεται με βάση πλοία χωρητικότητας άνω των 500 gt, ο υπό ελληνική σημαία στόλος διαθέτει 841 πλοία που μπορούν να μεταφέρουν 52,2 εκατ. τόνους φορτίο.

Τι κάνει η Ελλάδα

Επισημαίνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση, με ένα πλέγμα πολιτικών που σχεδιάζει ή αναπτύσσει, προσπαθεί να ενισχύσει το ελληνικό νηολόγιο. Χαρακτηριστικές είναι και οι δηλώσεις του προέδρου της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου (Committee) Χαράλαμπου Φαφαλιού, ο οποίος θεωρεί ότι «θα πρέπει να βελτιωθεί το σύστημα ναυτικής εκπαίδευσης μέσω συγκεντρωμένων επενδύσεων και με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Ακόμα, «πρέπει να τονίσουμε ότι η ελληνική σημαία, αν και είναι ανταγωνιστική σε γενικές γραμμές, χρειάζεται να μειώσει σημαντικά τη γραφειοκρατία για να μπορέσει να ανθήσει ξανά».

Από την πλευρά του ο υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης στα τέλη του 2021, μιλώντας στη Βουλή στο πλαίσιο της συζήτησης για τον προϋπολογισμό, είχε τονίσει: «Στον τομέα της ναυτιλίας, προχωρήσαμε σημαντικές θεσμικές και λειτουργικές πρωτοβουλίες με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την αναβάθμιση της ελληνικής σημαίας, την προώθηση της ψηφιοποίησης, την αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης και φυσικά την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.

Η αντίδραση της ναυτιλιακής μας κοινότητας στα νέα μέτρα ανταγωνιστικότητας ήταν θετική.

Οι αιτήσεις για εγγραφή νέων πλοίων στη σημαία μας το 2021 είναι 62% περισσότερες σε σχέση με το 2020, ενώ η ελληνική πλοιοδιαχείριση έφτασε τον Οκτώβριο 2021 στο ιστορικό υψηλό των 4.900 πλοίων.

Σημαντικά ήταν και τα μέτρα στήριξης της ναυτικής εργασίας με επιδότηση εργοδοτικών εισφορών για τους εργαζόμενους ναυτικούς και χρηματοδότηση εισφορών για τις αναστολές συμβάσεων εργασίας.

Η σκληρή δουλειά αποδίδει ήδη καρπούς και το 2022 αποδεικνύεται έτος αιχμή του αναπτυξιακού “δόρατος” της θαλάσσιας οικονομίας και των νησιών μας».

Σημειώνεται ότι το ελληνικό νηολόγιο παραμένει στον Λευκό Κατάλογο STCW (Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers) του διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και στον Λευκό Κατάλογο του Paris Memorandum of Understanding (Paris MoU) και του Tokyo Memorandum of Understanding (Tokyo MoU), ενώ ο ελληνικός στόλος είναι παράλληλα ένας από τους πιο ασφαλείς παγκοσμίως, με ποσοστό 0,44% του ελληνικού εμπορικού στόλου με βάση τον αριθμό πλοίων και 0,50% με βάση τη χωρητικότητα να εμπλέκεται σε ήσσονος σημασίας ναυτικά ατυχήματα.

Από την 1η.7.2021 η Ελλάδα περιλαμβάνεται στον Κατάλογο των Ναυτιλιακών διοικήσεων της Πρωτοβουλίας QUALSHIP 21 της Αμερικανικής Ακτοφυλακής (USCG).