Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Η απαλλαγή από τη φορολογία των μερισμάτων που καταβάλλονται από ναυτιλιακές εταιρείες, η απαλλαγή από τη φορολογία της υπεραξίας που σχετίζεται με τις μετοχές σε ναυτιλιακές εταιρείες και η απαλλαγή από τον φόρο κληρονομίας είναι οι βασικότερες διατάξεις του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της ελληνόκτητης ναυτιλίας και των επιχειρήσεων που προσφέρουν υπηρεσίες στη ναυτιλία, οι οποίες τίθενται στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Ε.Ε., στο κείμενο που έστειλε στην ελληνική κυβέρνηση (56 σελίδων) και έχει στη διάθεσή της η «Ν», επισημαίνει ότι οι προαναφερόμενες διατάξεις που περιλαμβάνονται στον νόμο 27/1975 είναι μέτρα που συνιστούν κρατική ενίσχυση και δεν είναι σύμφωνα με τις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές κρατικών ενισχύσεων για τις θαλάσσιες μεταφορές.
Αντιθέτως, μέσα από τη διαδικασία αυτή η Ε.Ε. δέχεται ότι η φορολόγηση των ναυτιλιακών εταιρειών με το σύστημα tonnage tax (φόρος χωρητικότητας) είναι συμβατή με το καθεστώς των κρατικών ενισχύσεων και συνεπώς στην πράξη παύει οποιαδήποτε αμφισβήτησή του, τουλάχιστον όσο είναι σε ισχύ το θεσμικό πλαίσιο περί κρατικών ενισχύσεων στην Ε.Ε.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ο έλεγχος της Ε.Ε. για το φορολογικό πλαίσιο της ναυτιλίας δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά το σύνολο της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, καθώς, όπως σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε προχθές, «η Επιτροπή διερευνά επί του παρόντος τέτοιου είδους μέτρα σε ολόκληρη την Ε.Ε. προκειμένου να διασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.
Αν επιβεβαιωθεί η ύπαρξη συναφών μέτρων σε άλλα κράτη-μέλη, η Επιτροπή θα επιδιώξει να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες προκειμένου να διασφαλίσει ότι θα τροποποιηθεί επίσης η νομοθεσία αυτών των κρατών».
Ήδη για το καθεστώς που ισχύει στη Μάλτα για τη φορολογία των μερισμάτων από ναυτιλιακές εταιρείες δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση για την αποδοχή της απαλλαγής.
Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι για την Κύπρο επισημαίνει πως η απόφαση της Επιτροπής δεν επιτρέπει ούτε απαλλαγές από τη φορολογία των μερισμάτων, ούτε απαλλαγές από τη φορολογία της υπεραξίας.
Κρατικές ενισχύσεις
Πέραν της φορολογίας των μερισμάτων από ναυτιλιακές εταιρείες, η Ε.Ε. εντοπίζει και μία σειρά άλλων διατάξεων που κατά τη γνώμη της αντιβαίνουν το κοινοτικό καθεστώς περί κρατικών ενισχύσεων, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν ιδιαίτερα αρνητικό πρακτικό αποτέλεσμα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής ναυτιλίας (π.χ. διατάξεις για βυθοκόρους, πλοία γεωτρήσεων, πόντισης καλωδίων κ.λπ).
Ακόμη ζητεί επίσης να τεθούν εκτός του φορολογικού πλαισίου του ν 27/1975 δραστηριότητες όπως η μεσιτεία στις ναυλώσεις και τις ασφαλίσεις, η αλιεία και τα σκάφη αναψυχής, διατάξεις που η ελληνική πλευρά είχε συμπεριλάβει, προ της ένταξης της χώρας στην Ε.Ε., στο φορολογικό καθεστώς της ναυτιλίας στο πλαίσιο της ευρύτερης ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.
Η ελληνική πλευρά έχει αντιτάξει τα δικά της επιχειρήματα σε όσα υποστηρίζει η Ε.Ε., ενώ σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε σύγκριση με τρίτες χώρες και διεθνή ναυτιλιακά κέντρα κυρίως της Απω Ανατολής οι παρεμβάσεις αυτές της Ε.Ε. δημιουργούν συνθήκες υπονόμευσης της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού και ευρωπαϊκού ναυτιλιακού κλάδου.
Το κεφάλαιο συμπερασμάτων
Αναλυτικότερα, στο τελευταίο κεφάλαιο των συμπερασμάτων του πολυσέλιδου κειμένου της Ε.Ε., που επεξεργάζεται ήδη η ελληνική κυβέρνηση, αναφέρεται ότι η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει κατάλληλα μέτρα για να τροποποιήσει τον νόμο 27/1975 και τη σχετική νομοθεσία, στο μέτρο που είναι απαραίτητο.
Ειδικότερα, η Επιτροπή απαιτεί από τις ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν τις εξής τροποποιήσεις στον νόμο 27/1975, για να τον ευθυγραμμίσουν με τους κανόνες που θα ισχύουν στο μέλλον:
✔ Να περιορίσουν τα επιλέξιμα πλοία σε εκείνα που δραστηριοποιούνται στις θαλάσσιες μεταφορές εμπορευμάτων και επιβατών και στα εξομοιωμένα πλοία, όπως αυτά ειδικεύονται στην εξυπηρέτηση υπεράκτιων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς προσωπικού, υλικού και εξοπλισμού, ή στην εκτέλεση δραστηριοτήτων εγκατάστασης και συντήρησης εάν η εκμετάλλευσή τους εκτίθεται σε διεθνή ανταγωνισμό παρόμοια με εκείνο των πλοίων θαλάσσιων μεταφορών και απαιτεί παρομοίως εξειδικευμένο προσωπικό (π.χ. πλοία πόντισης καλωδίων, ερευνητικά, και γερανοφόρα πλοία ή ναυαγοσωστικά και άλλα ποία επιθαλάσσιας αρωγής στην ανοικτή θάλασσα).
✔ Να περιορίσουν την επιλεξιμότητα στα ρυμουλκά που είναι νηολογημένα σε κράτη-μέλη του ΕΟΧ και δαπανούν πάνω από το 50% του χρόνου λειτουργίας τους σε εργασίες θαλάσσιων μεταφορών.
✔ Να περιορίσουν την επιλεξιμοτητα στις βυθοκόρους που είναι νηολογημένες σε κράτος-μέλος του ΕΟΧ και δαπανούν πάνω από το 50% του χρόνου λειτουργίας τους σε εργασίες θαλάσσιων μεταφορών και να περιορίσουν την ενίσχυση αποκλειστικά στο μέρος των δραστηριοτήτων των βυθοκόρων που αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές.
✔ Να εξαιρέσουν από το καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας τα αλιευτικά πλοία, καθώς και τα πλωτά γεωτρύπανα/διλυστήρια.
✔ Να εξασφαλίσουν ότι τα έσοδα από δραστηριότητες εκτός των θαλάσσιων μεταφορών είναι επιλέξιμα μόνο στον βαθμό που απορρέουν από στενά συνδεδεμένες δραστηριότητες και δεν υπερβαίνουν τα έσοδα από τις βασικές ναυτιλιακές δραστηριότητες.
✔ Να εξαιρέσουν από τη φορολογία χωρητικότητας την εκναύλωση πλοίων σε βάση «γυμνού» πλοίου και παρόμοιες συναλλαγές μεταξύ τρίτων. Αντ’ αυτού οι εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης πλοίων θα πρέπει να υπόκεινται στους γενικούς κανόνες φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει πρακτικά αντικείμενο για τη χώρα μας.
✔ Να διασφαλίζουν ότι η υπεραξία που προέρχεται από την πώληση πλοίων μπορεί να είναι επιλέξιμη μόνο εάν τα σχετικά πλοία χρησιμοποιούνταν από πραγματικές ναυτιλιακές εταιρείες για σκοπούς θαλάσσιων μεταφορών και είχαν αγοραστεί ενώ υπάγονταν στη φορολογία χωρητικότητας. Να αποκλείσουν την υπεραξία που προκύπτει από την πώληση πλοίων για πλοιοκτήτριες εταιρείες που δεν συμμετέχουν στην παροχή υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών.
✔ Να καταργήσουν τις εισάγουσες διακρίσεις στις διατάξεις του νόμου 27/1975 οι οποίες περιορίζουν τις εκπτώσεις φόρου χωρητικότητας και την πλήρη απαλλαγή από τον φόρο (ακόμη και εάν είναι προσωρινή) στα πλοία που ναυπηγούνται η επισκευάζονται στην Ελλάδα ή σε πλοία των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι Ελληνες υπήκοοι.
✔ Να εισαγάγουν απαίτηση σύνδεσης με τη σημαία κράτους του ΕΟΧ για τα πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 500 κόρων (εκτός επιβατηγών ακτοπλοϊκών πλοίων και των εμπορικών πλοίων που εκτελούν εσωτερικούς πλόους).
✔ Να εισαγάγουν διαφανή λογιστική στις περιπτώσεις όπου η πλοιοκτήτρια εταιρεία συμμετέχει επίσης σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες.
✔ Να εισαγάγουν ρητούς κανόνες σχετικά με την επαλήθευση της σώρευσης ενισχύσεων για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα γίνει υπέρβαση του ανωτάτου ορίου των ενισχύσεων.
✔ Να καταργήσουν τα φορολογικά πλεονεκτήματα που εφαρμόζονται στις εταιρείες του ναυτιλιακού κλάδου ή σε εταιρείες πλην των παρόχων θαλάσσιων μεταφορών και των εξομοιωμένων φορέων εκμετάλλευσης (π.χ. πλοία πόντισης καλωδίων, ερευνητικών κ.λπ.).
✔ Να προσαρμόσουν τις προϋποθέσεις ενίσχυσης για τους φορείς εμπορικής εκμετάλλευσης των πλοίων (όπως ναυλωτές βάσει χρόνου/ταξιδίου και παρόμοιοι φορείς εκμετάλλευσης) που παρέχουν υπηρεσίες μεταφορών με πλήρως εξοπλισμένα και επανδρωμένα πλοία άλλων εταιρειών. Ειδικότερα, οι εν λόγω φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να επωφελούνται από τη φορολογία χωρητικότητας υπό τον όρο ότι συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων των κατευθυντήριων γραμμών θαλασσίων μεταφορών.
✔ Να καταργήσουν τις φοροαπαλλαγές για τα εισοδήματα που σχετίζονται με τα μερίσματα τα οποία καταβάλλονται από τις ναυτιλιακές εταιρείες και την υπεραξία που προκύπτει από την πώληση των μετοχών σε ναυτιλιακές εταιρείες.
✔ Να καταργήσουν την απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς για τους μετόχους ναυτιλιακών εταιρειών.
✔ Να απαιτήσουν από τους δικαιούχους φόρου χωρητικότητας να πραγματοποιούν κατά την υποβολή των ετήσιων φορολογικών δηλώσεων αυτοαξιολόγηση της συμμόρφωσης με όλες τις ελεγχόμενες παραμέτρους.
Οι ελληνικές αρχές καλούνται να τροποποιήσουν την ισχύουσα νομοθεσία κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι τα προαναφερόμενα μη συμβατά μέτρα στο πλαίσιο του ελληνικού συστήματος για τη φορολογία χωρητικότητας θα αρθούν ή θα τροποποιηθούν κατά τρόπο που να τα καθιστά συμβατά.
Οι απαραίτητες τροποποιήσεις πρέπει να εγκριθούν εντός χρονικής περιόδου 24 μηνών από την παραλαβή της παρούσας απόφασης και να εφαρμοστούν το αργότερο από την 1η Ιανουαρίου 2019.
Οι ελληνικές αρχές καλούνται να ενημερώσουν εγγράφως της Επιτροπή ότι η Ελλάδα αποδέχεται αυτή την πρόταση ενός δύο μηνών από την παραλαβή της.
