Από την έντυπη έκδοση
Στον Λάμπρο Καραγεώργο
[email protected]
Ντόμινο ανατιμήσεων στην τιμή των ναυτιλιακών καυσίμων αναμένει τα επόμενα χρόνια η ελληνική ακτοπλοΐα, ως αποτέλεσμα κυρίως των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν την προώθηση μέτρων με στόχο τη χρήση πιο «πράσινων» καυσίμων. Οι επιβαρύνσεις όμως αυτές θα έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών των καυσίμων από 1/1/2020 κατά 130 ευρώ τον τόνο, με προφανείς τις αρνητικές επιπτώσεις για τους επιβάτες, τους μεταφορείς και τη νησιωτική οικονομία. Το «ακτοπλοϊκό ζήτημα» τείνει να μετεξελιχθεί σε «εθνικό θέμα», αν η πολιτεία δεν σκύψει με προσοχή πάνω σε αυτό με σκοπό να αναζητηθούν οι βέλτιστες λύσεις, προειδοποιεί ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας Μιχάλης Σακέλλης σε συνέντευξη στη «Ν».
Κύριε Σακέλλη, πώς θα χαρακτηρίζατε φέτος την ακτοπλοϊκή κίνηση;
«Η επιβατική κίνηση μειώθηκε σημαντικά μετά το 2009, που ήταν η τελευταία καλή χρονιά πριν από την οικονομική κρίση της χώρας μας, και απετέλεσε μαζί με το κόστος καυσίμων τους κυριότερους παράγοντες πολλών και σοβαρών προβλημάτων για τον κλάδο την περίοδο 2009 – 2016. Το 2019 είναι η χρονιά κατά την οποία αναμένουμε το μεταφορικό έργο να φθάσει στα επίπεδα του 2009, δηλαδή περίπου 19 εκατ. επιβάτες για την ακτοπλοΐα ή συνολικά 35 εκατ. συμπεριλαμβανομένων και των πορθμειακών γραμμών, σημειώνοντας μια άνοδο κατά 3%-4%. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται κυρίως στην άνοδο της κίνησης στις ενδιάμεσες διαδρομές, γεγονός που σημαίνει ότι την κίνηση βοήθησε ο εξωτερικός τουρισμός, ενώ φαίνεται ότι και ο εσωτερικός εμφανίζει τάσεις βελτίωσης. Σε ό,τι αφορά τους καθαρούς ναύλους των εισιτηρίων, παρατηρούμε ότι παραμένουν σταθεροί από το 2009, με την αύξηση του μεταφορικού κόστους να οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ. Βεβαίως οι επιβάτες μας διαμαρτύρονται για το κόστος των εισιτηρίων και δικαίως αφού οι ναύλοι επιβαρύνονται με 30% φόρους και με κρατήσεις υπέρ τρίτων. Στο σημείο αυτό θέλω να σχολιάσω ότι οι εταιρείες εφαρμόζουν ένα δυναμικό ναυλολόγιο με πολλές εκπτώσεις και προσφορές. Οι επιβάτες πρέπει να ερευνούν και να ενημερώνονται για να εξασφαλίσουν το φθηνότερο εισιτήριο. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η συμμετοχή των επιβατών στα προγράμματα πιστότητας των εταιρειών είναι πολύ σημαντική, αφού ως μέλη των προγραμμάτων αυτών απολαμβάνουν σημαντικές προσφορές. Το μεταφορικό ισοδύναμο επίσης είναι ένα μέτρο που ωφελεί τους νησιώτες και μειώνει το κόστος μετακίνησής τους, πλην όμως δεν έχουμε παρατηρήσει ότι αυτό έχει θετικό αντίκτυπο στο μεταφορικό έργο».
Η μια πλευρά της κρίσης που αντιμετώπισε η ακτοπλοΐα είναι η πτώση της κίνησης, η άλλη είναι οι τιμές των καυσίμων, οι οποίες από τις αρχές του επόμενου έτους θα πάρουν πάλι την ανηφόρα. Πώς το αντιμετωπίζετε;
«Ήδη βιώνουμε μια πετρελαϊκή κρίση, λαμβανομένου υπόψη ότι από το 2016 μέχρι σήμερα το κόστος των καυσίμων έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Επίσης αναμένουμε από 1/1/20 μία περαιτέρω αύξηση, της τάξης των 130 ευρώ τον τόνο, λόγω των νέων καυσίμων μειωμένου (0,5%) θείου. Αυτή η επιπλέον διαφορά της τιμής, με βάση την υφιστάμενη ήδη αυξημένη τιμή του συμβατικού καυσίμου, συνεπάγεται ετήσια επιβάρυνση 60 εκατ. ευρώ στον ακτοπλοϊκό κλάδο».
Αν ισχύσει η εκτίμησή σας για επιπλέον κόστος καυσίμου κατά 130 ευρώ ο τόνος, για τι ύψους ανατιμήσεις στα εισιτήρια μιλάμε;
«Υπολογίζουμε ότι είναι πιθανή μια αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων 10%-13%. Η αύξηση των ναύλων όμως δεν αποτελεί την ιδανική λύση, γιατί επηρεάζει αρνητικά την κίνηση. Για τον λόγο αυτόν επιμένουμε στην πρότασή μας για τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, ώστε να παραμείνουν οι τιμές των εισιτηρίων σταθερές, όπως εξάλλου συνέβη και με τα τιμολόγια της ΔΕΗ. Το θέμα το έχουμε συζητήσει με τον υπουργό, υπάρχει κατανόηση για την ανάγκη λήψης μέτρων και περιμένουμε αποτελέσματα. Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα. Από τα 95 νησιά που εξυπηρετούμε, μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρετούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύπτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία. Είναι λοιπόν σημαντικό και αναγκαίο να διατηρηθεί το επίπεδο των υπηρεσιών στο σημερινό πολύ καλό επίπεδο.
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι στην ακτοπλοΐα επιβάλλονται υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας. Είναι βέβαια μια ελεύθερη αγορά, με την έννοια ότι η κάθε επιχείρηση είναι ελεύθερη να εισέλθει να δραστηριοποιηθεί με μια απλή δήλωση, την οποία ο υπουργός απλώς ανακοινώνει. Εάν όμως διαβάσουμε προσεκτικά την ανακοίνωση δρομολόγησης, θα διαπιστώσουμε ότι περιλαμβάνει μία σειρά υποχρεώσεων για τις εταιρείες μας, όπως π.χ. η δεκάμηνη δρομολόγηση των πλοίων, η αδυναμία διακοπής ή έστω και αλλαγής των δρομολογίων χωρίς έγκριση, οι υποχρεωτικές συνθέσεις των πληρωμάτων των πλοίων, κ.λπ., άρα έχει χαρακτηριστικά δημόσιας υπηρεσίας.
Για την εξυπηρέτηση πολύ σοβαρών εθνικών θεμάτων, για τη βελτίωση των συνθήκων επιβίωσης των νησιωτών, και τέλος για την αύξηση του πληθυσμού και την τουριστική ανάπτυξη της χώρας είναι απαραίτητο να προσφέρουμε ποιοτικές υπηρεσίες με σταθερά δρομολόγια χειμώνα καλοκαίρι. Η ακτοπλοΐα ουσιαστικά έχει την τελική ευθύνη για την εξυπηρέτηση των νησιών. Αυτό σημαίνει όμως ότι δεν έχουμε εναλλακτικές λύσεις σε περιόδους κρίσεων και κυρίως όταν οι τιμές των καυσίμων, που αποτελούν σχεδόν το 50% του λειτουργικού κόστους, αυξάνονται υπερβολικά. Εάν θέλουμε να κρατήσουμε τις υπηρεσίες στο σημερινό πολύ καλό επίπεδο, θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να το επιτύχουμε, αποφεύγοντας ταυτόχρονα και αναπόφευκτες αυξήσεις των ναύλων».
Κύριε πρόεδρε, εκτός από την παρούσα αλλαγή στα καύσιμα επίκεινται και άλλες περιβαλλοντικού χαρακτήρα αλλαγές όπως ο ορισμός της Μεσογείου ως θάλασσας ελέγχου των εκπομπών αερίων ρύπων (ECA), τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κ.λπ. Πώς αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις η ελληνική ακτοπλοΐα;
«Έχουμε δύο προκλήσεις που βασικά θα επηρεάσουν όλη τη ναυτιλία. Η μία είναι η πρόταση που έχει τεθεί από χώρες που δεν έχουν και τόσο μεγάλη ναυτιλία και ακτοπλοΐα για τον χαρακτηρισμό της Μεσογείου ως περιοχή ελεγχόμενων εκπομπών (ECA), που σημαίνει ότι θα χρησιμοποιούμε νέα καύσιμα 0,1% περιεκτικότητας σε θείο από 0,5% που θα ισχύει από τις αρχές του 2020. Η δεύτερη πρόκληση είναι τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών CO2 τα οποία ακόμα δεν τα γνωρίζουμε. Η ναυτιλία επιβαρύνεται δυσανάλογα σε σχέση με τη συμμετοχή της στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Πιστεύουμε λοιπόν ότι για την πρόταση χαρακτηρισμού της Μεσογείου ως ECA θα επικρατήσει η λογική και θα αποφύγουμε μέτρα τα οποία είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσουν πολύ σοβαρά προβλήματα στις θαλάσσιες συγκοινωνίες χωρίς λόγο και αντιστάθμισμα».
Όλα αυτά και ενώ τονίζετε την ανάγκη ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου…
«Μια μεγάλη πρόκληση είναι και η ανάγκη ανανέωσης του στόλου. Η ανάγκη αυτή είναι εμφανής στις γραμμές δημόσιας υπηρεσίας ή τις λεγόμενες “άγονες” γραμμές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν με την εξυπηρέτηση της Σαμοθράκης λόγω της αδυναμίας εξεύρεσης κατάλληλου πλοίου. Επίσης υπάρχουν και άλλες γραμμές στις οποίες εάν τα δρομολογημένα πλοία αποσυρθούν δεν υπάρχει καμία λύση. Υπολογίζουμε ότι στα επόμενα δέκα χρόνια το 40% του ακτοπλοϊκού μας στόλου θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών. Υπάρχει συνεπώς ανάγκη για τη σταδιακή ανανέωση των πλοίων που είναι δρομολογημένα σήμερα. Το Ναυτικό Επιμελητήριο έχει προχωρήσει σε μία νέα μελέτη και έχει συζητήσει με το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας για τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η ακτοπλοΐα μας τα επόμενα χρόνια και την ανάγκη να υπάρξει σταδιακή ανανέωση του στόλου.
Επίσης οι υπηρεσίες μεταφορών της Ε.Ε. πιστεύουμε ότι αναγνωρίζουν τη μεγάλη σημασία των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη. Έχουμε το 2,2% του ευρωπαϊκού πληθυσμού και το 18% των ευρωπαϊκών ακτοπλοϊκών μεταφορών. Η εύρυθμη λοιπόν λειτουργία των ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών είναι ζωτικό θέμα για την πατρίδα μας, εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε τη συμβολή της ακτοπλοΐας στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό. Ήταν πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το 2015 μετακινήθηκαν από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα, σε χρόνο-ρεκόρ, ένα εκατομμύριο μετανάστες οι οποίοι αποχώρησαν από την Ελλάδα πριν κλείσουν τα σύνορα».
Ο ακτοπλοϊκός κλάδος μπορεί να αξιοποιήσει ευρωπαϊκά κονδύλια για την ανανέωσή του;
«Αυτό που ισχύει τώρα είναι ότι η Ε.Ε. δίνει τη δυνατότητα στην ακτοπλοΐα να αξιοποιήσει χρηματοδοτικά εργαλεία αλλά και περιορισμένες επιδοτήσεις του κόστους ναυπήγησης που αφορά προσαρμογές του νεότευκτου πλοίου στην περιβαλλοντική νομοθεσία. Π.χ. για τη ναυπήγηση ενός πλοίου κόστους 100 εκατ., η επιδότηση αυτή μπορεί να φθάσει το 1,5 εκατ. ή το 1,5%. Εμείς αυτό που θα πρέπει να επιδιώξουμε είναι να προωθήσουμε το θέμα της νησιωτικότητας, το οποίο δεν έχει αναδειχθεί όσο θα έπρεπε και να εξασφαλίσουμε ουσιαστική βοήθεια στις προσπάθειές μας για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού μας στόλου».
