Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Ο Μπόρις Τζόνσον υπάκουσε τον νόμο Μπεν, αλλά και τήρησε την υπόσχεση- απειλή ότι δεν θα διαπραγματευθεί νέα αναβολή του Brexit με τους Ευρωπαίους. Χρειάστηκαν τρεις επιστολές για να το κάνει, με τη μία να είναι ανυπόγραφη, στον απόηχο της νέας οδυνηρής ήττας στη Βουλή των Κοινοτήτων και με το βλέμμα του σταθερά στραμμένο σε δύο προθεσμίες: την 31η Οκτωβρίου και την 31η Ιανουαρίου. Την δεύτερη επιδιώκει με κάθε τρόπο να αποφύγει, ακόμη και εάν χάσει την πρώτη. Οι αντιδράσεις για την «ανώριμη», «βγαλμένη από το εγχείριδιο Τραμπ» απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού είναι σφοδρές στο εσωτερικό. Στις Βρυξέλλες αρχίζουν οι διαβουλεύσεις «χωρίς βιασύνη» για την απάντηση. Και τα σενάρια για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, αντί να περιορίζονται, πολλαπλασιάζονται.
Η Ντάουνινγκ Στριτ εξήγησε ποιες ήταν οι τρεις επιστολές. Η πρώτη ήταν το επίσημο αίτημα στη βάση του νόμου Μπεν (Benn Act) για τρίμηνη παράταση στο Brexit. Αυτή δεν φέρει την υπογραφή του Μπόρις Τζόνσον. Η δεύτερη είναι ένα σημείωμα του σερ Τιμ Μπάροου, πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε. και η τρίτη είναι ενυπόγραφο έγγραφο, στο οποίο ο Βρετανός πρωθυπουργός εξηγεί πως το αίτημα, που έστειλε είναι… λάθος. Για την απάντηση των 27 απαιτείται ομόφωνη απόφαση. Η Γαλλία χθες έσπευσε να υπενθυμίσει πόσο την έχει κουράσει η όλη διαδικασία, τονίζοντας πως μία νέα καθυστέρηση δεν είναι προς το συμφέρον κανενός. Η Ιρλανδία από την άλλη σχολίασε πως η παράταση είναι πάντα προτιμότερο από μία έξοδο χωρίς συμφωνία. Και πηγές της Ε.Ε. άφηναν να εννοηθεί ότι εξετάζεται μεταξύ άλλων μία τεχνική παράταση, μικρής διάρκειας, ενδεχομένως ενός μήνα.
Τι θα γίνει λοιπόν στο εξής; Ο Ντόναλντ Τουσκ αρχίζει άμεσα διαβουλεύσεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες και ο Μπόρις Τζόνσον επιστρέφει στη Βουλή. Αύριο, Δευτέρα, θα επιχειρήσει να επαναφέρει τη συμφωνία και ο πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μπέρκοου θα αποφασίσει εάν θα το επιτρέψει. Ενδεχομένως να έχουμε μία «δεύτερη ανάγνωση» το βράδυ της Τρίτης. Από την πλευρά της αντιπολίτευσης υπάρχει ήδη προσφυγή στη δικαιοσύνη, ώστε ο πρωθυπουργός να σεβαστεί επί της ουσίας το νόμο Μπεν.
Σενάριο 1: Με τον ελιγμό της τριπλής επιστολής, το «μασάζ» σε αντάρτες, που διεγράφησαν τον Σεπτέμβριο και βλέπουν και πάλι την πόρτα των Τόρις μισάνοιχτη, αλλά και τη στήριξη των κουρασμένων Ευρωπαίων, ο Τζόνσον πετυχαίνει τελικά να περάσει τη Συμφωνία Αποχώρησης πριν τις 31 Οκτωβρίου και προκηρύσσει εκλογές με στόχο να ανακτήσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Η χθεσινή ήττα με 16 ψήφους διαφορά σημαίνει ότι δεν είναι αδύνατο να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες ψήφους. Το αποτέλεσμα πιθανότα θα είναι οριακό.
Σενάριο 2: Η αντιπολίτευση πετυχαίνει να μπλοκάρει τη Συμφωνία και να εξασφαλίσει την τρίμηνη παράταση, που προβλέπεται στο νόμο Μπεν (ενδεχομένως και με απόφαση δικαστηρίου). Προκηρύσσονται εκλογές στις οποίες ο Τζόνσον, αν λάβουμε υπόψη και τις δημοσκοπήσεις, θα είναι ο μεγάλος νικητής. Κάνει έτσι πραγματικότητα το όραμά του να είναι ο πρωθυπουργός, που θα υλοποιήσει το Brexit, έστω και με καθυστέρηση.
Σενάριο 3: Εργατικοί και φιλοευρωπαϊκά κόμματα της αντιπολίτευσης αποφασίζουν να ενώσουν δυνάμεις προεκλογικά. Καταλήγουν σε συμφωνία για απόσυρση δικών τους υποψηφίων που δεν έχουν πιθανότητες εκλογής και στήριξη κοινών υποψηφίων, που μπορούν να «κλέψουν» έδρες από τους Τόρις. Εάν το εγχείρημα πετύχει, το φιλοευρωπαϊκό μέτωπο στη νέα Βουλή θα μπορούσε να πιέσει για ένα δεύτερο δημοψήφισμα, προκειμένου η όποια συμφωνία με τους 27 να τεθεί στην κρίση των πολιτών, αλλά και να δοθεί η ευκαιρία στους Βρετανούς να ξανασκεφτούν εάν πραγματικά θέλουν να αποχωρήσουν.
Σενάριο 4: Το χάος και οι παλινωδίες επιμένουν και η χώρα φτάνει στο «ατύχημα», δηλαδή σε μία μη συντεταγμένη έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία θα προκαλούσε ισχυρούς τριγμούς πολύ πέραν των βρετανικών συνόρων.
