Πέντε εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές, τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης δεν αντιμετωπίζουν πλέον «με το γάντι» τον Ντόναλντ Τραμπ και υποβάλλουν τις δηλώσεις και τις υποθέσεις του ρεπουμπλικανού υποψηφίου για τον Λευκό Οίκο σε πολύ πιο επισταμένη εξέταση, φθάνοντας μέχρι να τον χαρακτηρίζουν «ψεύτη».
Οι New York Times κατήγγειλαν πρόσφατα τα «ψέματα» του δισεκατομμυριούχου όταν θέλησε να φορτώσει στην Χίλαρι Κλίντον την ευθύνη για μια θεωρία συνωμοσίας αναφορικά με την καταγωγή του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Η έγκυρη εφημερίδα ανακοίνωσε στις 24 Σεπτεμβρίου πως υποστηρίζει την Χίλαρι Κλίντον και δύο ημέρες αργότερα δημοσίευσε ένα δηκτικό κύριο άρθρο εναντίον του Ντόναλντ Τραμπ, υποψηφίου ο οποίος καλλιεργεί «την αδιαλλαξία, τον φανφαρονισμό και τις ψεύτικες υποσχέσεις».
Έπειτα από πάνω από ενάμιση χρόνο μια πολυτάραχης προεκλογικής εκστρατείας, οι κατηγορίες του δισεκατομμυριούχου εναντίον της Χίλαρι Κλίντον και του Μπαράκ Ομπάμα έκαναν τελικά το CNN να παραβεί τη συντακτική γραμμή του που προκρίνει την εμφανή ουδετερότητα: το τηλεοπτικό δίκτυο συνεχούς ενημέρωσης χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς αυτούς «ψευδείς» γράφοντας τη λέξη πάνω σε μια κόκκινη λωρίδα στο κάτω μέρος της οθόνης.
Επί μήνες ο Ντόναλντ Τραμπ απολάμβανε απεριόριστης, όπως φαινόταν, κάλυψης στα μέσα ενημέρωσης, όμως το ρεύμα φαίνεται πως έχει πλέον αντιστραφεί.
«Τα μέσα ενημέρωσης σιγά-σιγά αντελήφθησαν πως η εκστρατεία αυτή δεν μπορεί να καλυφθεί σαν να ήταν μια ομαλή προεκλογική εκστρατεία για την προεδρία», αναλύει ο Νταν Κένεντι, καθηγητής δημοσιογραφίας στο πανεπιστήμιο Northeastern. «Ο Τραμπ έχει επαναλάβει εσφαλμένες πληροφορίες τόσο συχνά ώστε πρόκειται πλέον για ψέματα. Διαδίδει ψεύδη εσκεμμένα. Ποτέ δεν το είχαμε δει αυτό μέχρι τώρα σε προεδρικό υποψήφιο», συνεχίζει.
«Αηδιαστικά» μέσα ενημέρωσης
Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραπ κατήγγειλε «τα αηδιαστικά και διεφθαρμένα μέσα ενημέρωσης», επιτιθέμενος προσωπικά σε ορισμένους δημοσιογάφους και εξυβρίζοντας μερικές φορές τους δημοσιογράφους που κάλυπταν τις συγκεντρώσεις του, μπροστά σε ενθουσιώδεις οπαδούς του.
«Εννοείται πως δεν είναι η πρώτη φορά που υποψήφιοι επικρίνουν μέσα ενημέρωσης, όμως κανένας δεν τους είχε επιτεθεί ποτέ τόσο σκληρά όσο ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει κάνει τις επιθέσεις του αυτές θεμελιώδες τμήμα του μηνύματος του», αναλύει ο Άλαν Λίχτμαν, καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.
Η αξιοπιστία του μεγιστάνα των ακινήτων στα μέσα ενημέρωσης έχει φθάσει σε τόσο χαμηλό επίπεδο ώστε ακόμη και μια δεκαριά παραδοσιακά ρεπουμπλικανικά μέσα ενημέρωσης είτε κάλεσαν τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν τον Τραμπ, «ανίκανο» να υπηρετήσει τη χώρα του, είτε εξέφρασαν κατηγορηματικά την υποστήριξή τους προς την Χίλαρι Κλίντον.
Οι εφημερίδες Dallas Morning News και Arizona Republic πήραν την ιστορική πρωτοβουλία να στηρίξουν υποψήφιο των Δημοκρατικών. Ενώ δεν είχε πάρει ποτέ θέση στα 34 χρόνια που εκδίδεται, η εφημερίδα USA Today κάλεσε από την πλευρά της τους αναγνώστες της να «αντισταθούν στο τραγούδι των σειρήνων ενός επικίνδυνου δημαγωγού» και να απορρίψουν τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο δεν προσέφερε την υποστήριξή της στην Δημοκρατική Χίλαρι Κλίντον, καθώς δεν υπήρξε σχετική συναίνεση στους κόλπους της συντακτικής επιτροπής της.
Βαθιά ρεπουλμπλικανική, η Chicago Tribune αποφάσισε από την πλευρά της να υποστηρίξει τον φιλελεύθερο υποψήφιο Γκάρι Τζόνσον -τρίτος στις δημοσκοπήσεις με 8% της πρόθεσης ψήφου-, εκτιμώντας επίσης πως ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι «σε θέση» να διευθύνει τη χώρα.
Όπως συνηθίζει, ο δισεκατομμυριούχος επέλεξε το Twitter για να αντιδράσει μετά το κύριο άρθρο της USA Today: «Ο κόσμος ακύρωσε τις συνδρομές του στις εφημερίδες του Ντάλας και της Αριζόνα και τώρα θα χάσει αναγνώστες η USA Today!»
Όρια της αντικειμενικότητας
Για τον Μπρένταν Νάιχαν, ειδικό στις Πολιτικές Επιστήμες στο πανεπιστήμιο του Ντάρτμουθ, ο ρεπουμπλικανός ανάγκασε τα μέσα ενημέρωσης να αντιμετωπίσουν τα όρια μιας κάλυψης που επεδίωκε να είναι καθαρά αντικειμενική. «Ο Τραμπ υποχρέωσε τα μέσα ενημέρωσης να παραδεχθούν τα όρια της δημοσιογραφικής κάλυψης βάσει του “εκείνος είπε, εκείνη είπε”, η οποία κάνει τα πάντα για να αποφύγει οποιαδήποτε μεροληψία».
Σ’ ένα κατατεμαχισμένο τοπίο μέσων ενημέρωσης, ο Ντόναλντ Τραμπ βρήκε στο Twitter ένα ιδανικό μεγάφωνο για να απευθύνεται άμεσα στους εν δυνάμει ψηφοφόρους του. Βασίζεται επίσης στους υπερσυντηρητικούς ιστότοπους, επισημαίνει ο Άντζελο Καρουζόνε, ένας από τους υπευθύνους ενός προοδευτικού ιστότοπου ανάλυσης των μέσων ενημέρωσης.
Οι οπαδοί του κατάφεραν έτσι να ανεβάσουν το hashtag #TrumpWins (Τραμπ κερδίζει) στην κορυφή των θεμάτων που συζητούνται περισσότερο στο Twitter μετά την τηλεμαχία της Δευτέρας με αντίπαλο την Χίλαρι Κλίντον, η οποία είχε ωστόσο θεωρηθεί η νικήτρια του ντιμπέιτ σύμφωνα με ορισμένες δημοσκοπήσεις.
«Αυτό που κάνουν τώρα τα μέσα ενημέρωσης είναι καλό, αλλά είναι επίσης πολύ λίγο και γίνεται πολύ αργά», εκτιμά ο Άντζελο Καρουζόνε. «Του προσέφεραν πάνω από έναν χρόνο δημοσιογραφικής κάλυψης χωρίς κριτική, πράγμα που του επέτρεψε να κερδίσει εύκολα τις προκριματικές εκλογές» του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Η συνταγή αυτή δεν αναμένεται πάντως να του αρκέσει για να κερδίσει μια προεδρική εκλογή που είναι στήθος με στήθος, εκτιμά ο Άλαν Λίχτμαν. «Πρέπει να υπερβεί τη βάση του για να κερδίσει. Και αυτό δεν μπορεί να το καταφέρει μέσω εναλλακτικών μέσων ενημέρωσης».
