Η καθαίρεση του πρώην προέδρου Γιουν Σουκ Γέολ αποκάλυψε πολλές ρωγμές στην κοινωνική συνοχή της Νότιας Κορέας. Μία από τις πιο έντονες διαπερνά τη μεγάλη χριστιανική κοινότητα της χώρας.
Οι eυαγγελικοί Xριστιανοί αναδείχθηκαν σε μερικούς από τους θερμότερους υποστηρικτές του Γιουν, ιδιαίτερα μετά την αποτυχημένη απόπειρά του να επιβάλει στρατιωτικό νόμο, όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ του ο Economist. Ο ακροδεξιός πάστορας Τζον Κουάνγκ-χουν διοργάνωσε υπέρ του μαζικές συγκεντρώσεις με σύνθημα «Σώστε την Κορέα». Στον αντίποδα, το Εθνικό Συμβούλιο Εκκλησιών της Κορέας —ένα πιο μετριοπαθές οικουμενικό σώμα— χαιρέτισε την «ιστορική απόφαση» του Συνταγματικού Δικαστηρίου για την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
Ο χριστιανισμός διαδραματίζει διαχρονικά ισχυρό ρόλο στην κοινωνική και πολιτική ιστορία της Νότιας Κορέας. Περίπου το 30% του πληθυσμού αυτοπροσδιορίζεται ως χριστιανικό. Είναι αρκετά υψηλό ποσοστό για ασιατική χώρα.
Ιστορικά, οι Προτεσταντικές εκκλησίες είχαν ευθυγραμμιστεί με τα αυταρχικά καθεστώτα του Ψυχρού Πολέμου, ενώ οι Καθολικοί βρέθηκαν στην πρωτοπορία του αγώνα για εκδημοκρατισμό τη δεκαετία του 1980. Σήμερα οι γραμμές δεν είναι τόσο καθαρές, αλλά οι διαιρέσεις παραμένουν έντονες. «Οι Xριστιανοί αποτελούμε έναν δικό μας άξονα στο φάσμα μιας πολωμένης κοινωνίας – δεν ευθυγραμμιζόμαστε ομοιόμορφα», λέει στον Economist ο Τσο Σουνγκ-χιόν από το Καθολικό Ραδιοτηλεοπτικό Δίκτυο Ειρήνης.
Το κέντρο βάρους κινείται προς Ανατολάς
Σε πολλές περιπτώσεις, η μειονοτική θέση του Xριστιανισμού στην Ασία έρχεται σε αντίθεση με την επιρροή του. Εκτός από τις Φιλιππίνες και το Ανατολικό Τιμόρ, δεν υπάρχει άλλη πλειοψηφικά χριστιανική χώρα στην ήπειρο. Ωστόσο, καθώς η χριστιανική πίστη υποχωρεί στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, «το κέντρο βάρους του χριστιανισμού μετατοπίζεται», τονίζει ο Μάθιους Τζορτζ Τσουνάκαρα από το Χριστιανικό Συμβούλιο της Ασίας, έναν οικουμενικό περιφερειακό οργανισμό.
Η Αφρική και η Λατινική Αμερική παραμένουν βασικές περιοχές αύξησης του ποιμνίου, αλλά και η Ασία καταγράφει ρόλο. Μεταξύ 2020 και 2025, ο χριστιανικός πληθυσμός της Ασίας αυξήθηκε κατά μέσο όρο 1,6% ετησίως. Τον περασμένο Νοέμβριο, ως ένδειξη της αυξανόμενης σημασίας της περιοχής, ο Πάπας Φραγκίσκος επισκέφθηκε τη Νοτιοανατολική Ασία.
Όλο και περισσότεροι ηγέτες του χριστιανικού κόσμου προέρχονται από την Ασία, παρατηρεί ο Τοντ Τζόνσον του Θεολογικού Σεμιναρίου Gordon-Conwell στη Βοστώνη. Το Κίνημα της Λωζάννης, που ίδρυσε ο Αμερικανός πάστορας Μπίλι Γκράχαμ, ηγείται σήμερα ένας Κορεατοαμερικανός που δραστηριοποιείται έντονα στην Ιαπωνία.
Πρόσφατοι επικεφαλής της Πεντηκοστιανής Παγκόσμιας Αδελφότητας και της Παγκόσμιας Ευαγγελικής Συμμαχίας ήταν ένας Μαλαισιανός και ένας Φιλιππινέζος, αντίστοιχα. Οι Νοτιοκορεάτες ιεραπόστολοι συγκαταλέγονται στους πιο δραστήριους παγκοσμίως. Ένας Καρδινάλιος από τη Νότια Κορέα, ο Λάζαρος Γιου Χέουνγκ-Σικ, αναφέρεται συχνά ως πιθανός επόμενος Πάπας.
Πολλαπλές ταυτότητες
Ίσως οι Χριστιανοί στην Ασία να είναι περισσότεροι απ’ όσους καταγράφονται επίσημα. Ο Φενγκγκάνγκ Γιανγκ από το Πανεπιστήμιο Purdue στην Ιντιάνα θεωρεί ότι πολλές έρευνες υποεκτιμούν τον αριθμό των χριστιανών στην Ασία, καθώς υποχρεώνουν τους ερωτώμενους να διαλέξουν μία και μόνο θρησκεία, τη στιγμή που οι πνευματικές πρακτικές στην περιοχή είναι συχνά υβριδικές.
Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα —όπου ο Χριστιανισμός καταδιώχθηκε βίαια έως τα τέλη του 19ου αιώνα— εκτιμάται ότι μόλις το 1% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί. Αν όμως επιτρεπόταν στους ερωτώμενους να δηλώσουν πολλαπλές θρησκευτικές ταυτότητες, το ποσοστό θα μπορούσε να φτάσει το 3–4%, σύμφωνα με τον Γιανγκ.
Οι Χριστιανοί πρωθυπουργοί
Ο Χριστιανισμός έχει επίσης δυσανάλογη επιρροή στην εκπαίδευση —και συνεπακόλουθα στις ελίτ της περιοχής. Στην Ιαπωνία, 9 από τους 65 πρωθυπουργούς της μεταπολεμικής περιόδου (περίπου 14%) ήταν Χριστιανοί, συμπεριλαμβανομένου του σημερινού ηγέτη Ισίμπα Σιγκέρου. «Αν θέλει κανείς να εντοπίσει έναν κοινό παρονομαστή, αυτός είναι η εκπαίδευση», λέει ο Λέβι ΜακΛάφλιν από το Πανεπιστήμιο North Carolina State. Πολλά κορυφαία ιδιωτικά σχολεία της Ιαπωνίας έχουν χριστιανικές ρίζες.
Από τα περίπου 600 ιδιωτικά πανεπιστήμια της χώρας, το 10% είναι χριστιανικά, υπολογίζει ο Γιοΐτσι Γιαμαγκούτσι, πρόεδρος του Χριστιανικού Πανεπιστημίου του Τόκιο. Στη Νότια Κορέα η επιρροή είναι ακόμη πιο έντονη: περίπου το 70% των μεταπολεμικών προέδρων ήταν χριστιανοί, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο των πανεπιστημίων της χώρας είναι επίσης χριστιανικά, σύμφωνα με τον Κιμ Ουν-γκι του Πανεπιστημίου Κορέας.
Δείξε μου τον άνθρωπο
Η σύγχρονη χριστιανική κοινότητα της Νότιας Κορέας είναι εξαιρετικά ποικιλόμορφη. «Υπάρχει ένα ολόκληρο φάσμα από την άκρα δεξιά έως την άκρα αριστερά, όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και μέσα στις ίδιες τις εκκλησίες», λέει ο Κιμ. Οι πιστοί συχνά συμπλέουν με τους προοδευτικούς σε θέματα όπως τα δικαιώματα των εργαζομένων, ενώ στα κοινωνικά ζητήματα ευθυγραμμίζονται με τους συντηρητικούς.
Οι ευαγγελικές εκκλησίες της Νότιας Κορέας βρίσκονται στην πρωτοπορία της αντίστασης κατά των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Οι μεγα-εκκλησίες διατηρούν στενούς δεσμούς με τις αμερικανικές. Την περασμένη χρονιά, ο Ντόναλντ Τραμπ τζούνιορ —γιος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ— μίλησε στη μεγα-εκκλησία Yoido Full Gospel Church στη Σεούλ, τη μεγαλύτερη στον κόσμο. «Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για όλες τις ιουδαιοχριστιανικές αξίες στις οποίες πιστεύουμε και που μοιράζεστε μαζί μας», δήλωσε. Οι εκκλησίες αυτές μπορούν να ασκήσουν «τεράστια επιρροή» στην κορεατική πολιτική κινητοποιώντας μαζικά τους πιστούς, λέει ο πάστορας Λι Ντονγκ-χουάν, ο οποίος καθαιρέθηκε από τη Μεθοδιστική Εκκλησία της χώρας λόγω της στήριξής του στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων.
Ο ίδιος πάντως σημειώνει πως ένας μικρός αλλά αυξανόμενος αριθμός προοδευτικών ιερέων στηρίζει τα τελευταία χρόνια τα pride της Νότιας Κορέας. Η προσωπική του μεταστροφή συνέβη όταν ένα μέλος του ποιμνίου του του εκμυστηρεύτηκε ότι είναι γκέι. «Ο Ιησούς αποδεχόταν όλους τους ανθρώπους», λέει. «Εσύ, σήμερα, σε ποια πλευρά νομίζεις πως θα στεκόταν;»
