Μεταξύ 22 και 23 Μαΐου του 2024, εν μέσω της νυκτός, Ρώσοι συνοριοφύλακες, πατώντας στην πραγματικότητα σε εσθονικό -και ΝΑΤΟϊκό- έδαφος, αφαίρεσαν τις μισές από τις σημαδούρες που είχαν τοποθετηθεί στον ποταμό Νάρβα για τη σήμανση των συνόρων μεταξύ Ρωσίας και Εσθονίας. Έκτοτε, η εσθονική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα -και ευγενικά- υπενθυμίσει στην Μόσχα να τις επιστρέψει. Χωρίς τους σημαντήρες, οι χρήστες του Νάρβα δεν έχουν τρόπο να γνωρίζουν σε ποια πλευρά των συνόρων βρίσκονται.
Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ρωσία δεν το έχει πράξει.
Η αλλαγή των θαλάσσιων συνόρων δεν είναι ασήμαντη υπόθεση – ειδικά όταν η Μόσχα προσπαθεί να επανασχεδιάσει τον χάρτη της Ευρώπης με τη βία.
Πώς ορίζονταν τα υδάτινα σύνορα Εσθονίας – Ρωσίας μέχρι τώρα
Αν και τα υδάτινα σύνορα σημειώνονται συνήθως μόνο στους ναυτικούς χάρτες και όχι με ορατές πινακίδες, οι σημαδούρες σηματοδοτούν εδώ και καιρό τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των δύο χωρών.
Πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το σύστημα λειτουργούσε ικανοποιητικά. Επειδή η κοίτη του ποταμού μετατοπίζεται, κάθε άνοιξη – λίγο πριν από τη θερινή περίοδο, οι δύο πλευρές προσάρμοζαν ανάλογα τις φωτεινές σημαδούρες που όριζαν τα σύνορα.
Την περασμένη άνοιξη, η Εσθονία επανέλαβε τη διαδικασία όπως κάνει κάθε χρόνο. Υπήρχε όμως μια μεγάλη διαφορά: Το 2023, η Ρωσία είχε δηλώσει ότι δεν συμφωνούσε για τη θέση περίπου των μισών από τους 250 προβλεπόμενους πλωτούς σηματοδότες.
«Εισβολή» σε εσθονικό έδαφος
Η Εσθονία αποφάσισε να εγκαταστήσει τους σημαντήρες, βάσει των συνόρων που συμφωνήθηκαν το 2022. Στις 13 Μαΐου 2024, οι εσθονικές αρχές εγκατέστησαν τους πρώτους 50. Εννέα νύχτες αργότερα, οι Ρώσοι συνοριοφύλακες αφαίρεσαν τους μισούς. Καθώς οι σημαντήρες βρίσκονταν στην εσθονική πλευρά, οι Ρώσοι φρουροί ουσιαστικά εισέβαλλαν στα εσθονικά ύδατα.
Η Εσθονία θα μπορούσε να τους ξαναβάλει πίσω, αλλά η Ρωσία απλώς θα τους έπαιρνε πάλι. Αντ’ αυτού, ζητήθηκε απο την Μόσχα, να τους επιστρέψει τις σημαδούρες, λέγοντας ότι αποτελούν τον επίσημο δείκτη των νόμιμων συνόρων. Δυστυχώς, η Ρωσία δεν συμμορφώθηκε. Τα υδάτινα σύνορα (ή μάλλον το ορατό τμήμα τους) έχουν χαθεί.
Διαφορετική η αντίδραση αν τα σύνορα ήταν στην στεριά
Αν η Ρωσία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα είχε αφαιρέσει τους συνοριακούς δείκτες στη στεριά, θα ήταν μεγάλη υπόθεση, ειδικά αν ήταν μέλος του ΝΑΤΟ. Αλλά μέχρι στιγμής, τα πράγματα είναι διαφορετικά στο νερό, όπου τα σύνορα είναι πιο ευέλικτα και λιγότερο ορατά, σημειώνει το Foreign Policy.
Το παράδειγμα της Κίνας, με τα τεχνητά νησιά
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, η Κίνα εκμεταλλεύτηκε την έλλειψη προσοχής του κόσμου στα θαλάσσια σύνορα, αρχίζοντας να κατασκευάζει τεχνητά νησιά σε τμήματα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας που ανήκουν στις Φιλιππίνες και σε άλλες χώρες. Αυτό ήταν παραβίαση των διεθνώς συμφωνημένων συνόρων, αλλά καθώς η κατασκευή προχωρούσε σταδιακά, μερικά στρώματα σκυροδέματος κάθε φορά, κανείς δεν μπορούσε να σκεφτεί πως ακριβώς να αντιδράσει.
Η προσφυγή σε διαιτητικό δικαστήριο βάσει της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως έκαναν οι Φιλιππίνες, δεν έκανε καμία διαφορά: παρόλο που το δικαστήριο τάχθηκε ομόφωνα υπέρ της Μανίλα, η Κίνα απλώς αγνόησε την απόφαση. Τώρα στα τεχνητά νησιά υπάρχουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
«Γεωπολιτική μικροεπίθεση»
Οι σημαδούρες έβαλαν την Εσθονία σε δίλημμα. Οι Ρώσοι εθνικιστές έχουν από καιρό δηλώσει ότι θέλουν να διεκδικήσουν τα κράτη της Βαλτικής, που προσαρτήθηκαν βίαια το 1940 και απελευθερώθηκαν μόλις το 1991, έχοντας πολλούς υποστηρικτές στο Κρεμλίνο.
Η αφαίρεση των συνοριακών σημάνσεων δεν αποτελεί εισβολή πλήρους κλίμακας, αλλά δεν είναι και ασήμαντη πράξη. Είναι, με άλλα λόγια, επιθετικότητα γκρίζων ζωνών – ή, όπως την αποκαλεί ο πρώην πρόεδρος της Εσθονίας Τούμας Χέντρικ Ίλβες, γεωπολιτική μικροεπίθεση. «Είναι άλλο ένα κουτοπόνηρο παιχνίδι που παίζουν οι Ρώσοι» είπε στο Foreign Policy.
Εάν η Ρωσία μπορεί να αφαιρέσει ατιμώρητα τις σημαδούρες του Νάρβα, είναι πιθανό να αποφανθεί ότι μπορεί να αγνοήσει ή να μεταβάλει και άλλα θαλάσσια σύνορα.
Αν και τα σύνορα είναι σύνορα, ακόμη και αν βρίσκονται μέσα στο νερό, η απομάκρυνση των σημαντήρων υπολείπεται των στρατιωτικών επιθέσεων για την αντιμετώπιση των οποίων δημιουργήθηκε το ΝΑΤΟ. Το ίδιο ισχύει για όλες τις επιθέσεις «γκρίζας ζώνης».
«Κάθε φορά που θέτουμε θέματα όπως αυτό στο ΝΑΤΟ, μας λένε ότι πρόκειται για ενέργεια ελαφρώς κάτω από το επίπεδο της άμεσης επίθεσης», δήλωσε ο Eerik Purgel, επικεφαλής του εσθονικού γραφείου συνοριοφυλακής, στο Foreign Policy.
naftemporiki.gr
