Το νέο προσχέδιο συμφωνίας το οποίο, σύμφωνα με δημοσιεύματα διεθνών μέσων, οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν την Ουκρανία να υπογράψει ώστε να αποκτήσουν τον έλεγχο όλων των μεγάλων μελλοντικών επενδύσεων σε υποδομές και ορυκτά της χώρας, έχει χαρακτηριστεί από αποικιοκρατικό μέχρι απαράδεκτο. Κι αυτό γιατί φαίνεται να τα θέλει όλα.
Αυτό είναι το τίμημα που καλείται να πληρώσει η Ουκρανία. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει τοποθετήσει ένα πιστόλι στο κεφάλι του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σχολιάζει η Telegraph, που επίσης δημοσιεύει λεπτομέρειες του προσχεδίου της συμφωνίας. Αντίστοιχες πληροφορίες έχουν δημοσιεύσει οι Financial Times και το Bloomberg.
Επί μέρες, αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου επέμεναν ότι η συμφωνία για τα ορυκτά είναι κοντά. Πλέον, ο πιθανός λόγος της καθυστέρησης και το τίμημα της κατάπαυσης του πυρός μπορεί να γίνονται πιο ξεκάθαρα: οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ προσπαθούν να αποσπάσουν μεγαλύτερες παραχωρήσεις από το Κίεβο.
Όπως συνοψίζει το προσχέδιο η Telegraph:
- Η αμερικανική πρόταση αναφέρει ότι το Ταμείο Επενδύσεων Ανασυγκρότησης Ηνωμένων Πολιτειών-Ουκρανίας θα ελέγχει τα «κρίσιμα ορυκτά ή άλλα ορυκτά, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο (συμπεριλαμβανομένου του υγροποιημένου), τα καύσιμα ή άλλους υδρογονάνθρακες και άλλα εξαγώγιμα υλικά της Ουκρανίας».
- Οι ΗΠΑ θα ελέγχουν επίσης τις υποδομές που συνδέονται με φυσικούς πόρους «συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, των δρόμων, των σιδηροδρόμων, των αγωγών και άλλων μέσων μεταφοράς, λιμένων, τερματικών και άλλων εγκαταστάσεων logistics και διυλιστηρίων, εγκαταστάσεων επεξεργασίας, εγκαταστάσεων υγροποίησης και/ή επαναεριοποίησης φυσικού αερίου και παρόμοιων περιουσιακών στοιχείων».
- Τρία από τα πέντε μέλη του διοικητικού συμβουλίου του νέου ταμείου θα επιλεγούν από τις ΗΠΑ. Η Αμερική θα λάβει όλα τα δικαιώματα έως ότου η Ουκρανία εξοφλήσει τουλάχιστον 100 δισ. δολάρια από το χρέος της- για την στρατιωτική βοήθεια που έχει λάβει- προς τις ΗΠΑ, με πρόσθετο τόκο 4%. Πρόκειται για μικρότερο χρέος από τα 350 δισ. δολάρια που είχε ζητήσει νωρίτερα ο Τραμπ, ωστόσο, εξακολουθεί να είναι το μισό του ΑΕΠ της Ουκρανίας.
- Η Ουκρανία θα λάβει το 50% των δικαιωμάτων μόνο μόλις εξοφληθούν τα καθυστερούμενα.
- Το Ταμείο θα είναι εγγεγραμμένο στο Ντέλαγουερ αλλά υπό τη δικαιοδοσία της Νέας Υόρκης. Οι ΗΠΑ έχουν το δικαίωμα άσκησης βέτο σε όλα τα έργα και την δικαιοδοσία να εξετάζει τα βιβλία και τους λογαριασμούς οποιουδήποτε ουκρανικού υπουργείου ή υπηρεσίας όποτε θέλει κατά τις εργάσιμες ώρες.
- Οι ΗΠΑ μπορούν να ασκήσουν βέτο στις πωλήσεις των πόρων της Ουκρανίας σε άλλες χώρες, κάτι που μπορεί να σημαίνει απαγόρευση των πωλήσεων σπάνιων γαιών στην Κίνα, αλλά μπορεί επίσης να περιορίσει τις πωλήσεις στην Ευρώπη.
- Οι ΗΠΑ δεν θα διαθέσουν επενδυτικό κεφάλαιο, θεωρώντας ως συνεισφορά την στρατιωτική βοήθεια που έχουν παράσχει στο Κίεβο.
- Δεν παρέχονται εγγυήσεις ασφάλειας.
«Δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο»
«Είναι ένα έγγραφο ιδιοποίησης», σύμφωνα με τον Άλαν Ράιλι, ειδικό στα ενεργειακά θέματα στο Atlantic Council. «Δεν υπάρχουν εγγυήσεις, δεν υπάρχουν αμυντικές ρήτρες, οι ΗΠΑ δεν βάζουν τίποτα».
«Οι Αμερικανοί μπορούν να φύγουν, οι Ουκρανοί όχι. Δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο», πρόσθεσε.
Παράλληλα ο καθηγητής Ράιλι ανέφερε ότι το προσχέδιο αυτό δεν είναι συμβατό με την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ. «Ίσως αυτό είναι μέρος του σκοπού», σχολίασε, προσθέτοντας: «Πρέπει να αναρωτηθώ μήπως η πραγματική πρόθεση μπορεί να μην είναι να αναγκαστεί ο Ζελένσκι να το απορρίψει».
Μισθοφορική προσέγγιση
Η τελευταία εκδοχή της «συμφωνίας ορυκτών» είναι άνευ προηγουμένου στην ιστορία της σύγχρονης διπλωματίας και των κρατικών σχέσεων, σχολιάζει η Telegraph, παρατηρώντας ότι το προσχέδιο αυτό ταιριάζει με τις συνομιλίες που πραγματοποιούνται μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για μια ολοκληρωμένη ενεργειακή συνεργασία, συμπεριλαμβανομένων σχεδίων αποκατάστασης των ροών φυσικού αερίου της Δυτικής Σιβηρίας προς την Ευρώπη, με αμερικανικές εταιρείες και χρηματοδότες που ευθυγραμμίζονται με τον Τραμπ να κερδίζουν σημαντικό μερίδιο στην επιχείρηση.
Πεπεισμένος για την αδυναμία της Ουκρανίας, περιφρονώντας τον Ζελένσκι και εξοργισμένος από τη βοήθεια ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων που έδωσε στο Κίεβο η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, ο Τραμπ έχει βάλει σκοπό να τα πάρει όλα πίσω και πολλά άλλα, σχολιάζουν στο ίδιο μήκος οι Sunday Times, κάνοντας λόγο για μισθοφορική προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ στις συναλλαγές της με την Ουκρανία.
Η οποία ωστόσο δεν αποτελεί έκπληξη. Το αντίθετο, είναι συνεπής με την ανταλλακτική και επιθετική προσέγγιση που βλέπουμε να εφαρμόζει και σε άλλους τομείς, με κορυφαίο το εμπόριο και τους δασμούς που ο Τραμπ ανακοινώνει non stop από την ημέρα της επιστροφής του στον Λευκό Οίκο.
Αν η προσπάθεια να «στραγγίξει» την Ουκρανία είναι ενδεικτική της επιχειρηματικής του στόφας, η βάση της δασμολογικής πολιτικής του αναδεικνύει την πεποίθησή του ότι ο υπόλοιπος κόσμος, και ειδικά η Ευρώπη, εκμεταλλεύεται για χρόνια τις ΗΠΑ.
Οι δασμοί και η διαρροή στο Signal
Αυτό ίσως ήταν το πιο σημαντικό συμπέρασμα από τη διαρροή πολεμικών σχεδίων μέσω της εφαρμογής Signal, όπου κατά λάθος προστέθηκε δημοσιογράφος του Atlantic σε συνομιλία ανώτερων Αμερικανών αξιωματούχων.
«Tο σκάνδαλο υπογραμμίζει την αδυναμία των αξιωματούχων του Τραμπ να καταλάβουν ποιοι είναι οι φίλοι και ποιοι οι εχθροί της Αμερικής», σχολιάζει ο Μαξ Μπουτ της Washington Post.
Το θέμα της ομαδικής συνομιλίας ήταν οι επικείμενες αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ εναντίον των Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι απειλούν πλοία που πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023.
Στη συνομιλία γίνεται σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει την ασφάλεια των θαλάσσιων οδών. Γίνεται επίσης λόγος για αδράνεια από την πλευρά της Ευρώπης.
Μάλιστα, ένα μέλος της συνομιλίας που αναγνωρίστηκε ως ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς έγραψε: «Απλώς σιχαίνομαι που θα διασώσω ξανά την Ευρώπη». Άλλο μέλος, που φαίνεται να είναι ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, απάντησε: «Αντιπρόεδρε συμμερίζομαι πλήρως την απέχθειά σας για την ευρωπαϊκή δωρεάν διάσωση. ΕίναιΑΞΙΟΛΥΠΗΤΟ». Σε άλλο σημείο της συνομιλίας ένα μέλος, που εκτιμάται πως είναι ο αναπληρωτής αρχηγός του προσωπικού του Λευκού Οίκου, Στίβεν Μίλερ, πρότεινε ο Τραμπ να ζητήσει από την Ευρώπη και την Αίγυπτο να πληρώσουν τις ΗΠΑ για τις αεροπορικές επιδρομές. «Αν η Ευρώπη δεν αμείβει, τότε τι;» αναρωτήθηκε. «Εάν οι ΗΠΑ αποκαταστήσουν επιτυχώς την ελεύθερη ναυσιπλοΐα με μεγάλο κόστος, τότε πρέπει να αποκομιστεί κάποιο περαιτέρω οικονομικό κέρδος ως αντάλλαγμα».
«Δεν φέρνει πιο κοντά την κατάπαυση του πυρός»
Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο ήταν μια απογοητευτική εμπειρία για τους συμμάχους της Αμερικής. Για την Ουκρανία όμως ήταν χειροπιαστά καταστροφικές. Μετά την επεισοδιακή συνάντηση του Ζελένσκι με τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο τον περασμένο μήνα, στη διάρκεια της οποίας κατέρρευσε η αρχική συμφωνία για τα ορυκτά, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέλυσε αυτό που θεωρεί την αδυναμία του Ζελένσκι, και άρα της Ουκρανίας. «Δεν είστε σε καλή θέση. Δεν έχετε τα χαρτιά αυτή τη στιγμή. Με εμάς, αρχίζετε να έχετε χαρτιά», είχε πει.
«Το πώς θα εφαρμοστεί μια τέτοια συμφωνία των ΗΠΑ, ακόμη κι αν η Ουκρανία συναινέσει σε μια ακόμη ταπείνωση, είναι άλλο θέμα», σημειώνουν οι Sunday Times. «Παρά την πεποίθηση του Βανς ότι τα αμερικανικά οικονομικά συμφέροντα αποτελούν από μόνα τους εγγύηση ασφάλειας, το προσχέδιο της συμφωνίας δεν φαίνεται να αναλογίζεται πώς οι ΗΠΑ θα διασφαλίσουν τον έλεγχό τους στις πετρελαιοπηγές, τα ορυχεία και τις υποδομές της Ουκρανίας. Ο εξαναγκασμός νέων παραχωρήσεων από το Κίεβο, ενώ οι ρωσικοί πύραυλοι εξακολουθούν να πέφτουν στην Ουκρανία, δεν φέρνει πιο κοντά την κατάπαυση του πυρός και δεν κάνει τίποτα για να ξεκλειδώσει τον ενεργειακό πλούτο της Ουκρανίας — προς όφελος της ίδιας ή του Τραμπ», καταλήγει.
