Καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ταράζει τους συμμάχους των ΗΠΑ με τους γεωπολιτικούς ελιγμούς του, η κατάσταση βοήθησε έναν Ευρωπαίο ηγέτη να επιστρέψει στο προσκήνιο: τον Εμανουέλ Μακρόν.
Εγκλωβισμένος από την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας μετά τις καταστροφικές πρόωρες εκλογές του περασμένου καλοκαιριού, ο Γάλλος πρόεδρος έχει περάσει μήνες αντιμετωπίζοντας εσωτερικές κρίσεις. Ο Μακρόν όμως λόγω των τελευταίων καταιγιστικών εξελίξεων και της στροφής της αμερικανικής πολιτικής, αλλάζει ρότα και συγκεντρώνει συμμάχους που είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν το Κίεβο.
Αλλά αυτή η πρωτοβουλία θέτει επίσης τον Μακρόν σαφώς σε πορεία σύγκρουσης με τον Τραμπ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ διαμορφώνει την εκεχειρία ως έναν τρόπο για να ξεκλειδώσει νέα επιχειρηματική και πολιτική συνεργασία με τη Ρωσία.
Σε αντάλλαγμα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Τρίτη με τον Τραμπ απαίτησε την πλήρη διακοπή των προμηθειών όπλων στην Ουκρανία, μια αλλαγή που θα ανάγκαζε τον Μακρόν να εγκαταλείψει ουσιαστικά τις προσπάθειές του να κινητοποιήσει την υποστήριξη προς το Κίεβο.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος μιας άλλης μεγάλης δύναμης της ΕΕ επέμεινε την Τρίτη ότι δεν υπάρχει περίπτωση τα ευρωπαϊκά έθνη να συμμορφωθούν με τους όρους του Πούτιν.
Η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Σοφί Πριμά δήλωσε την Τετάρτη ότι οι όροι αυτοί είναι «μη ρεαλιστικοί» και ότι ο Μακρόν μιλά καθημερινά με τον Τραμπ και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς αναζητά μια πορεία προς τα εμπρός.
Την Τετάρτη, το τηλέφωνο του Ζελένσκι χτύπησε κατά τη διάρκεια μιας βιντεοκλήσης με δημοσιογράφους. «Εμανουέλ, συγγνώμη, θα σε πάρω αργότερα», είπε στον Γάλλο πρόεδρο εξήγησε ότι μιλούσε με δημοσιογράφους.
Ο Ουκρανός ηγέτης δήλωσε ότι σχεδιάζει να ταξιδέψει στη Γαλλία την επόμενη εβδομάδα για να συζητήσει την πιθανή ανάπτυξη ξένων ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Προς το παρόν, υπάρχει «ανάγκη να επεξεργαστούμε το γενικό όραμα», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Με την πίεση του Τραμπ για ταχεία κατάπαυση του πυρός να αυξάνεται όλο και περισσότερο τις τελευταίες εβδομάδες, ο Μακρόν έχει φιλοξενήσει στρατιωτικούς αρχηγούς περισσότερων από 30 χωρών και υπουργούς Άμυνας των κυριότερων στρατιωτικών δυνάμεων της Ευρώπης, καθώς και ad hoc ομάδες Ευρωπαίων ηγετών.
Μαζί με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Kιρ Στάρμερ, συγκεντρώνει 37 χώρες που προετοιμάζουν στρατιωτική υποστήριξη για το Κίεβο μετά την επίτευξη εκεχειρίας.
Η πρωτοβουλία Μακρόν-Στάρμερ θα έβλεπε τους ευρωπαϊκούς στρατούς, με τη συμμετοχή της Κοινοπολιτείας και της Ασίας, να συνεισφέρουν είτε σε χρηματοδότηση, είτε σε στρατεύματα, είτε σε αεροσκάφη, είτε σε ναυτικό για να βοηθήσουν στην προστασία της Ουκρανίας, μια ιδέα που φαίνεται να κερδίζει έφαφος.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι φοβούνται ότι θα μπορούσε να επιβληθεί στην Ουκρανία μια άδικη και ασταθής ειρηνευτική συμφωνία που θα έδινε στον Πούτιν την ευκαιρία να ανασυγκροτήσει τον στρατό του για μια νέα επίθεση. Οι Γερμανοί βουλευτές ψήφισαν την Τρίτη ένα πακέτο δαπανών-ορόσημο που πρόκειται να ξεκλειδώσει εκατοντάδες δισ. ευρώ σε χρηματοδότηση χρέους για την άμυνα και τις υποδομές μετά από δεκαετίες λιτότητας.
Ο Μακρόν έχει ξεκινήσει συζητήσεις με τους συμμάχους στην ΕΕ για την επέκταση της προστασίας του πυρηνικού οπλοστασίου της Γαλλίας και συναντήθηκε με τον απερχόμενο Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς, καθώς και με τον διάδοχό του Φρίντριχ Μερτς, στο Βερολίνο την Τρίτη για να συντονίσουν τις θέσεις τους ενόψει των συνομιλιών της Πέμπτης.
Μακροχρόνια σχέση
Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες αγωνίζονται πραγματικά να παρακολουθήσουν τις τακτικές του Λευκού Οίκου και να σχεδιάσουν τη δική τους απάντηση, η μακροχρόνια σχέση του Μακρόν με τον Τραμπ του δίνει έναν σημαντικό ρόλο.
Μετά από μια σύνοδο κορυφής της ΕΕ νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος γνωρίζει τον Τραμπ από την πρώτη θητεία του, ενημέρωσε τον Αμερικανό ομόλογό του για περισσότερο από μισή ώρα, σύμφωνα με έναν Γάλλο αξιωματούχο. Ο Μακρόν πιστεύει ότι ο Τραμπ εκτιμά τις προσωπικές σχέσεις, δήλωσαν άνθρωποι που γνωρίζουν τις σκέψεις του. Ο Γάλλος πρόεδρος είπε στους συνεργάτες του ότι αν και ο Τραμπ δεν είναι καλός ακροατής, αν βρεις το σωστό επιχείρημα, μπορείς να τραβήξεις την προσοχή του, πρόσθεσαν οι άνθρωποι αυτοί.
Καθώς οι δυτικοί ηγέτες προσπαθούν να απαντήσουν στις προσπάθειες του Τραμπ να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια τάξη, αυτή η σύνδεση μπορεί συμβάλλει στο να γίνει ο Μακρόν σημείο αναφοράς.
Οι Γάλλοι ψηφοφόροι χαιρέτισαν επίσης την επιστροφή του Μακρόν στο διεθνές προσκήνιο, ενισχύοντας τα ποσοστά δημοτικότητάς του από το ναδίρ που βρίσκονταν. Δημοσκόπηση της Ifop για την Ouest-France έδειξε ότι η δημοτικότητα του Μακρόν αυξήθηκε στο 31% τον Μάρτιο, επτά μονάδες πάνω από τον προηγούμενο μήνα και κοντά στο επίπεδο που βρισκόταν πριν από τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου έτους.
«Ήμασταν πάντα στην πλευρά της ειρήνης», δήλωσε ο Μακρόν την Τρίτη κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Σολτς στο Βερολίνο. «Δεν πρέπει να ενδώσουμε σε καμία αντιστροφή των αξιών ή της ρητορικής. Αυτός είναι ο ιστορικός ρόλος της Γαλλίας και της Γερμανίας και ολόκληρης της Ευρώπης – στο πλευρό των Ουκρανών».
Προβλήματα
Ωστόσο, η προσπάθεια του Μακρόν να εδραιώσει τη σχέση του με τον Λευκό Οίκο αντιμετωπίζει σοβαρούς αντίθετους ανέμους. Μετά τη δήλωση του Ραφαέλ Γκλυκσμάν ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιστρέψουν το Άγαλμα της Ελευθερίας, καθώς η χώρα δεν μοιράζεται πλέον τις αξίες τους, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολίν Λέβιτ απάντησε ότι οι Γάλλοι θα πρέπει να είναι ευγνώμονες στις ΗΠΑ που δεν μιλούν γερμανικά, μια αναφορά στην απελευθέρωση της Γαλλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όσον αφορά τη σκληρή ισχύ, οι ΗΠΑ έχουν ήδη διακόψει μια φορά την παροχή όπλων και στρατιωτικών πληροφοριών στο Κίεβο, μετά από την επεισοδιακή συνάντηση του Τραμπ με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο τον περασμένο μήνα.
Σε οποιοδήποτε πλαίσιο, η ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία θα εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους, δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος, αλλά πολύ περισσότερο αν η κίνηση αυτή βοηθούσε τον Ζελένσκι να αντισταθεί στις αμερικανικές πιέσεις για συμβιβασμό με τον Πούτιν.
Δεν είναι επίσης σαφές πώς η Γαλλία θα πληρώσει κάτι τέτοιο. Ο Μακρόν έχει αποκλείσει αυξήσεις φόρων και ο υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρ επέμεινε ότι η χώρα δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά να αυξήσει τον δανεισμό.
Ο Μακρόν έχει ζητήσει μια δραματική επέκταση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ευρώπης από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2017. Αλλά για χρόνια ο Γάλλος πρόεδρος δεν είχε καταφέρει να συσπειρώσει τους εταίρους σε δράση. Ίσως τώρα ήρθε η στιγμή.
