Skip to main content

Γάζα: Η ανατομία μιας σοκαριστικής ανακοίνωσης και οι επιπτώσεις της

REUTERS/Dawoud Abu Alkas/File Photo

Επτά ειδικοί αναλύουν στο Foreign Policy ,το τι θα σημαίνει για τον κόσμο η πραγμάτωση» της «Ριβιέρας της Γάζας» που ευαγγελίζεται ο Τραμπ

Το βράδυ της 4ης Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σόκαρε τον κόσμο -συμπεριλαμβανομένων πολλών βουλευτών του κόμματός του- ανακοινώνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα «καταλάβουν» τη Λωρίδα της Γάζας.

Καθώς δίπλα του στεκόταν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Τραμπ συνέχισε υποσχόμενος ότι η Γάζα θα γίνει «η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» ενώ άφησε να εννοηθεί ότι Αίγυπτος και  Ιορδανία θα συμφωνήσουν τελικά να φιλοξενήσουν εκτοπισμένους Παλαιστίνιους. Ο Νετανιάχου, εμφανώς ικανοποιημένος, ευχαρίστησε τον Τραμπ για την «προθυμία του να σκεφτεί εκτός των πλαισίων, και να φέρει φρέσκες ιδέες».

Στον απόηχο των ανακοινώσεων του Τραμπ, τις οποίες ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι προσπάθησαν έκτοτε να ανακαλέσουν, το Foreign Policy απευθύνθηκε σε ειδικούς και αναλυτές  για να σχολιάσουν το τι θα σήμαινε το σχέδιό του για τους Παλαιστίνιους, την περιοχή, και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Ακολουθούν αποσπάσματα

Τι μήνυμα θα λάβουν άλλες δυνάμεις από τη δίψα της Ουάσινγκτον να αρπάξει ό,τι μπορεί

Του Yousef Munayyer, Παλαιστίνιου πολίτη του Ισραήλ και επικεφαλής του προγράμματος Παλαιστίνη/Ισραήλ στο Αραβικό Κέντρο Ουάσιγκτον.

‘Ενας καταδικασμένος εγκληματίας και ένας κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου συμμετείχαν σε κοινή συνέντευξη Τύπου. Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται σαν η αρχή ενός αστείου, είναι ακριβώς αυτό που έλαβε χώρα στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο στις 4 Φεβρουαρίου, λίγο πριν ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοινώσει το σχέδιό του να καθαρίσει εθνοτικά τη Λωρίδα της Γάζας και να θέσει υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Πολιτειών την περιοχή, που θεωρεί ως προνομιακή περιοχή για την αγορά ακινήτων.

Ο Τραμπ προσέθεσε τη Γάζα -μαζί με τη Γροιλανδία, τον Παναμά και τον Καναδά- στον κατάλογο των εδαφών που θέλει να καταλάβει. Μπορεί να φαίνεται κωμικό, αλλά λίγοι στην περιοχή γελούν.

Μετά από 15 μήνες μαζικής καταστροφής της Γάζας από τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ ισραηλινό στρατό, το τελευταίο πράγμα που θέλουν να δουν οι χώρες της περιοχής είναι περαιτέρω εκτοπισμό και στέρηση της ιδιοκτησίας των Παλαιστινίων.

Η Μέση Ανατολή έχει υποστεί δεκαετίες αστάθειας και συγκρούσεων εξαιτίας της εθνοκάθαρσης των Παλαιστινίων που έλαβε χώρα το 1948 και της δημιουργίας του ισραηλινού κράτους – και η περιοχή σίγουρα δεν θέλει να συνεχίσει σε αυτόν τον δρόμο για τον επόμενο αιώνα μόνο και μόνο για να ευχαριστήσει έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που θα είναι παρών μόνο για λίγα χρόνια ακόμη.

Επιδιώκοντας τέτοιες εγκληματικές πολιτικές, ο Τραμπ όχι μόνο είναι λιγότερο πιθανό να επεκτείνει τις Συμφωνίες του Αβραάμ ώστε να συμπεριλάβει χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, αλλά αν προσπαθήσει να εφαρμόσει την κατάληψη της Γάζας, μπορεί να ακυρώσει τις θεμελιώδεις αραβοϊσραηλινές ειρηνευτικές συμφωνίες που προηγήθηκαν των Συμφωνιών του Αβραάμ -όπως αυτή με την Αίγυπτο το 1979 και την Ιορδανία το 1994.

Η αποσταθεροποίηση που θα προκληθεί από την προτεινόμενη κίνηση θα μπορούσε να επεκταθεί πολύ πέρα από τη Μέση Ανατολή.

Τι μήνυμα θα λάβουν άλλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία από τη δίψα της Ουάσινγκτον να αρπάξει ό,τι μπορεί με πλήρη περιφρόνηση της κυριαρχίας, του διεθνούς δικαίου και των δικαιωμάτων των λαών στην αυτοδιάθεση;

Κίνητρο στους ισλαμιστές εξτρεμιστές να δολοφονήσουν Αμερικανούς

Του Robert A. Pape, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και διευθυντή του Chicago Project on Security and Threats.

Η απαίτηση του Ντόναλντ Τραμπ να «καταλάβει» τη Γάζα, να μετεγκαταστήσει 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους αλλού, και να οικοδομήσει τη «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» μπορεί να μην συμβεί ποτέ. Ωστόσο, απλώς και μόνο η πρότασή του θέτει τους Αμερικανούς απευθείας στο στόχαστρο των ισλαμιστών εξτρεμιστών – όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η ξένη στρατιωτική κατοχή είναι η κύρια αιτία των χειρότερων μορφών τρομοκρατίας -επιθέσεις αυτοκτονίας- και ότι έχει επίσης οδηγήσει στην ανάπτυξη τρομοκρατικών ομάδων που χρησιμοποιούν αυτές τις θανατηφόρες τακτικές.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέστησαν την πιο θανατηφόρα τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία, όταν 19 ισλαμιστές εξτρεμιστές που στρατολογήθηκαν από τον ηγέτη της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν έδωσαν οικειοθελώς τη ζωή τους για να σκοτώσουν σχεδόν 3.000 Αμερικανούς

Τι πραγματικά θέλει ο Τραμπ στη Γάζα

Του Ahmed Fouad Alkhatib, συγγραφέα, αναλυτή από τη Γάζα, και ανώτερου συνεργάτη του Ατλαντικού Συμβουλίου.

Το όραμα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, όπως διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου στις 4 Φεβρουαρίου, έριξε μια χειροβομβίδα σε μια ήδη αποσταθεροποιημένη σκηνή εξωτερικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή.

Η ιδέα της κατάληψης της Λωρίδας της Γάζας από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο ξεκάθαρα ανέφικτη που δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστη ως επιλογή οποτεδήποτε.

Ως εκ τούτου, οι αναλυτές και οι επαγγελματίες της εξωτερικής πολιτικής προσπαθούν να καταλάβουν ποιον επιχειρεί να πιέσει ο Τραμπ με την υιοθέτηση μιας τόσο ακραίας θέσης που θα μπορούσε να μετακινήσει τα γκολπόστ και να διαταράξει τον μεταπολεμικό σχεδιασμό για τη Λωρίδα της Γάζας.

Ο Τραμπ πιθανότατα επιδιώκει να πιέσει τα αραβικά έθνη να κάνουν περισσότερα για τη Γάζα μέσω των απειλών του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναλάβουν τη Λωρίδα – σηματοδοτώντας ότι θα αναγκαστεί να εμπλακεί αν δεν αναλάβουν πρωτοβουλία.

Αυτό περιλαμβάνει τα έθνη του Κόλπου, τα οποία ελπίζει ότι θα χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη και την ανοικοδόμηση της Γάζας. Η Αίγυπτος και η Ιορδανία -αν και δεν μπορούν να φιλοξενήσουν εκτοπισμένους Παλαιστίνιους για προφανή γεωπολιτικά, οικονομικά, και κοινωνικά ζητήματα- αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο ασφαλείας στη Γάζα, με απώτερο στόχο να αποτρέψουν το μονοπώλιο της Χαμάς στην εξουσία.

Φυσικά, ανεξάρτητα από τις πραγματικές προθέσεις του Τραμπ, οι δηλώσεις του θα είναι εξαιρετικά επιζήμιες για το διεθνές και περιφερειακό κύρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ θα ενισχύσουν την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η χώρα δεν έχει βοηθήσει ουσιαστικά την Γάζα καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Αποκορύφωμα των πολιτικών του Μπάιντεν

Του Khaled Elgindy, επισκέπτη μελετητή στο Κέντρο Σύγχρονων Αραβικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Georgetown.

Το σχέδιο του Τραμπ δεν προέκυψε από το πουθενά και, από πολλές απόψεις, αποτελεί το αποκορύφωμα των πολιτικών του προκατόχου του – καθώς και της πολυετούς απαξίωσης των Παλαιστινίων στον πολιτικό διάλογο των ΗΠΑ.

Παρόλο που ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν είχε ποτέ διατυπώσει ανοιχτά τις προθέσεις του, οι πολιτικές του κατά τους τελευταίους 15 μήνες έθεσαν ουσιαστικά τις βάσεις για τα «οράματα» Τραμπ, λόγω της ανοχής του στις ισραηλινές ακρότητες και της αδιαφορίας του για τις ζωές των Παλαιστινίων.

Οι χαρακτηρισμοί του Τραμπ για τη Γάζα ως «τόπο κατεδάφισης» και «κολαστήριο» δεν είναι ανακριβείς. Με πάνω από το 90% των κατοικιών της Γάζας, και όλων των υποδομών της κατεστραμμένο, η Γάζα μπορεί κάλλιστα να γίνει ακατοίκητη.

Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν απρόβλεπτο, ούτε αναπόφευκτο. Οι Ισραηλινοί ηγέτες προανήγγειλαν τις προθέσεις τους ουσιαστικά από την πρώτη μέρα, υποσχόμενοι να «ισοπεδώσουν» τη Γάζα και να τη μετατρέψουν σε «πόλη με σκηνές», ενώ δήλωναν ότ ιδεν υπάρχουν«αθώοι» στη Γάζα.

Παρά τις προειδοποιήσεις αυτές και την εκτίμηση της ίδιας της Ουάσιγκτον ότι η εκστρατεία βομβαρδισμών του Ισραήλ ήταν «υπερβολική» και «αδιάκριτη», ο Μπάιντεν αρνήθηκε να θέσει ουσιαστικούς περιορισμούς στη συμπεριφορά του Ισραήλ και συνέχισε να εξοπλίζει, να χρηματοδοτεί και να διευκολύνει την καταστροφή της Γάζας σε κάθε στάδιο.

Σε αντίθεση με τον αντισημιτισμό και άλλες μορφές ρατσισμού, που κατά κανόνα προκαλούν υπερκομματική οργή, ο αντιπαλαιστινιακός ρατσισμός και η ευτελισμός τους έχουν κανονικοποιηθεί στην αμερικανική πολιτική κουλτούρα

Αν η Ουάσιγκτον να ανέχεται την καταστροφή της Γάζας τότε ο ξεριζωμός όσων έχουν απομείνει ίσως να μην είναι τόσο μακρινός.

Οι Παλαιστίνιοι φοβόντουσαν πάντα τη συμβολή των ΗΠΑ στη εξάλειψη της παρουσίας τους

Από την Dalia Hatuqa, δημοσιογράφο πολυμέσων με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Όχθη.

Το σχέδιο «Gaz-a-Lago» του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζεται με χλευασμό και οργή.

Η πρόταση των ΗΠΑ για την κατάληψη της Γάζας, που χαρακτηρίστηκε γελοία και απορρίφθηκε από τους περισσότερους Άραβες και Ευρωπαίους μεσολαβητές, επιβεβαίωσε τις μακροχρόνιες υποψίες των Παλαιστινίων για συνενοχή των ΗΠΑ στο επί δεκαετίες σχέδιο του Ισραήλ να εξαλείψει την παρουσία τους. Απήχησε αυτό που πολλοί βλέπουν ως κλασική αλαζονεία των ΗΠΑ: Το παρελθόν του Τραμπ να υπαγορεύει το μέλλον της περιοχής χωρίς να συμβουλεύεται τους λαούς της.

Οι ηγέτες των ΗΠΑ αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό την Παλαιστίνη ως εργαστήριο για τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες τους, παραμερίζοντας τις παλαιστινιακές προσδοκίες για κυριαρχία στην γη τους.

Για πολλούς, η ιδέα του Τραμπ να εκτοπίσει τον πληθυσμό της Γάζας είναι η κληρονομιά του 17ετούς αποκλεισμού τους, των επανειλημμένων επιθέσεων και των συστηματικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Γιατί η Αίγυπτος αντιτίθεται στο σχέδιο του Τραμπ για τη Γάζα

Της Sara Khorshid, υποψήφιας διδάκτορος στο Πανεπιστήμιο Western του Καναδά.

Αν υπάρχει ένα θέμα στο οποίο ο λαός της Αιγύπτου και η κυβέρνησή του συμφωνούν σε συντριπτικό βαθμό, αυτό είναι η απόρριψη της απαίτησης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μεταφερθούν οι Παλαιστίνιοι της Γάζας στην Αίγυπτο. Οι Αιγύπτιοι έχουν διάφορους λόγους για αυτή τη θέση, αλλά είναι εξίσου εξοργισμένοι με το προτεινόμενο σχέδιο του Τραμπ – και μόνο από το γεγονός ότι τόλμησε να το ανακοινώσει δημοσίως.

Ο αιγυπτιακός λαός θεωρούσε ιστορικά το Ισραήλ ως αποικιοκρατική δύναμη, η οποία επανειλημμένα προσπάθησε να καταλάβει αιγυπτιακά εδάφη. Τα περισσότερα αιγυπτιακά νοικοκυριά έχουν μέλη που πολέμησαν εναντίον του Ισραήλ στους πολέμους του 1956, του 1967 ή του 1973.

Από τον Οκτώβριο του 2023, οι Αιγύπτιοι εξαπέλυσαν εκστρατεία μποϊκοτάζ κατά εταιρειών που θεωρούν φιλοϊσραηλινές, συμπεριλαμβανομένων και πολλών αμερικανικών εμπορικών σημάτων.

Αλλά η σημερινή οργή των Αιγυπτίων δεν βασίζεται μόνο στην υποστήριξη της παλαιστινιακής υπόθεσης. Πολλοί βλέπουν τις θρασύτατες δηλώσεις του Τραμπ ως επίθεση στην κυριαρχία της χώρας τους. Ορισμένοι υποκινούνται από έναν συντηρητικό, εθνικιστικής βάσης φόβο για μια πλημμύρα Παλαιστινίων που θα περάσουν στην Αίγυπτο και θα διεκδικήσουν τους περιορισμένους πόρους της οικονομίας, εν μέσω ενός ανεξέλεγκτου πληθωρισμού που έχει διαλύσει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Οι ηγέτες της Αιγύπτου αντιλαμβάνονται ότι η επιδοκιμασία προς τον Τραμπ θα δοκίμαζε την υπομονή του αιγυπτιακού λαού.

Για την αιγυπτιακή κυβέρνηση, πρόκειται για ένα ζήτημα εθνικής ασφάλειας που θα υπονομεύσει την ήδη κλονισμένη εσωτερική της υποστήριξη και θα ανοίξει την πόρτα για μια κρίση ασφαλείας λόγω της εισαγωγής της βίας της Γάζας στο έδαφός της.

Ακόμη και αν ο Τραμπ προσφέρει στην Αίγυπτο σημαντικά οφέλη σε αντάλλαγμα, όπως οικονομική βοήθεια ή ελάφρυνση χρέους, ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι θα δυσκολευτεί να κάνει παραχωρήσεις σε αυτό το ζήτημα. Το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό.

Ο αραβικός κόσμος βλέπει το σχέδιο του Τραμπ για τη Γάζα ως κήρυξη πολέμου

Της Hala Rharrit, πρώην διπλωμάτη των ΗΠΑ, η οποία υπηρέτησε επί 18 χρόνια στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, πριν παραιτηθεί τον Απρίλιο του 2024 αντιδρώντας στην πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν για τη Γάζα.

Μπορώ να βεβαιώσω, ως βετεράνος διπλωμάτης των ΗΠΑ με ειδίκευση στη Μέση Ανατολή, πως η ανακοίνωση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα «καταλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας» ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου. Τουλάχιστον, έτσι το βλέπουν σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο.

Η κυβέρνηση Τραμπ υπονόμευσε τη δική της πρώτη νίκη. Ξεκίνησε την ανάληψη των καθηκόντων της λαμβάνοντας τα εύσημα για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, η οποία άρχισε να εκτονώνει τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η ανακοίνωση ενός σχεδίου που θα συνεπαγόταν την εκδίωξη των Παλαιστινίων και την αμερικανική κατοχή της Γάζας τοποθέτησε και πάλι έναν στόχο στην πλάτη των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο ισχυρισμός του Τραμπ ότι τα αραβικά κράτη μπορούν να υποδεχτούν τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες που διώχθηκαν βίαια από τη Γάζα θα εμπλέξει τους ηγέτες της περιοχής στο σχέδιο  εθνοκάθαρσης της Παλαιστίνης – κάτι που θα ισοδυναμούσε με αυτοκτονία για τα καθεστώτα σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Διαμαρτυρίες συνεχίζουν να ξεσπούν σε πολλά μέρη του αραβικού κόσμου, από το Μαρόκο μέχρι την Ιορδανία, καταδικάζοντας τους περιφερειακούς ηγέτες επειδή δεν κάνουν αρκετά για την προστασία των Παλαιστινίων πολιτών.

Σε χώρες που είναι ήδη οικονομικά και πολιτικά ασταθείς, αυτό το επίπεδο κοινωνικής αναταραχής, σε συνδυασμό με μια αναγκαστική εισροή Παλαιστινίων προσφύγων, θα ήταν εξαιρετικά αποσταθεροποιητικό και καταστροφικό. Αυτό που προτείνει ο Τραμπ ενδέχεται να εξαπολύσει εξεγέρσεις και να προκαλέσει την κατάρρευση κυβερνήσεων στη Μέση Ανατολή.

naftemporiki.gr