Το σχέδιο της Κομισιόν για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ευρώπης, γνωστό και ως ReArm Europe, παρουσίασε η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία σε ιδιαίτερα δραματικούς τόνους μίλησε για «επικίνδυνους καιρούς» αλλά και για τις συντριπτικές συνέπειες που θα βιώσει η Ευρώπη εάν οι απειλές αυτές επαληθευτούν.
«Το πραγματικό ερώτημα που έχουμε μπροστά μας είναι εάν η Ευρώπη είναι έτοιμη να ενεργήσει τόσο αποφασιστικά όσο η κατάσταση επιτάσσει. Και εάν η Ευρώπη είναι έτοιμη και ικανή να δράσει με την ταχύτητα και τη φιλοδοξία που χρειάζεται. Στις διάφορες συναντήσεις των τελευταίων εβδομάδων –πιο πρόσφατη πριν από δύο ημέρες στο Λονδίνο– η απάντηση από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήταν τόσο ηχηρή όσο και ξεκάθαρη. Είμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες. Τόσο, για να ανταποκριθούμε στη βραχυπρόθεσμη επείγουσα ανάγκη να δράσουμε και να στηρίξουμε την Ουκρανία, αλλά και να αντιμετωπίσουμε τη μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβουμε πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική μας ευρωπαϊκή ασφάλεια».
Το σχέδιο προβλέπει περισσότερο δημοσιονομικό χώρο για την εθνική δημόσια χρηματοδότηση της άμυνας μέσω της ρήτρας διαφυγής, ένα νέο μέσο για δάνεια προς τις χώρες της ΕΕ για τις αμυντικές ικανότητες που χρειάζονται περισσότερο, πιο ευέλικτη χρήση της χρηματοδότησης της ΕΕ για αμυντικές επενδύσεις και περισσότερα ιδιωτικά κεφάλαια που θα κινητοποιηθούν μέσω της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
We are living in dangerous times.
Europe‘s security is threatened in a very real way.
Today I present ReArm Europe.
A plan for a safer and more resilient Europe ↓ https://t.co/CYTytB5ZMk
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) March 4, 2025
Τρία σημεία
Το πρώτο μέρος του σχεδίου προβλέπει την ενίσχυση των δημόσιων αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο. «Τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να αυξήσουν τις δαπάνες για την ίδια τους την ασφάλεια εάν έχουν τον δημοσιονομικό χώρο και η Κομισιόν πρέπει να τα βοηθήσει», είπε η κ. φον ντερ Λάιεν και ανακοίνωσε την πρόταση για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, κάτι που θα επιτρέψει στα κράτη να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να εκκινήσει η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. «Εάν τα κράτη μέλη αυξήσουν κατά μέσο όρο τις αμυντικές δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ τους, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ σε περίοδο 4 ετών».
Η δεύτερη πρόταση αφορά ένα καινούριο εργαλείο: θα παράσχει δάνεια 150 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη για επενδύσεις στην άμυνα.
Το τρίτο σημείο είναι η χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της ΕΕ. «Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε σε αυτόν τον τομέα βραχυπρόθεσμα για να κατευθύνουμε περισσότερα κεφάλαια σε επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα. Γι’ αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνουμε πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη μέλη που θα αποφασίσουν, εάν θέλουν να χρησιμοποιήσουν προγράμματα πολιτικής συνοχής, να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες», τόνισε η κ. φον ντερ Λάιεν.
«Το ReArm Europe θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισ. ευρώ για μια ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ. Αυτή είναι μια στιγμή για την Ευρώπη. Και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε».
Η πρόταση της Κομισιόν θα συζητηθεί στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την προσεχή Πέμπτη, 6 Μαρτίου, εν μέσω της ανησυχίας για τις εξελίξεις στο Ουκρανικό.
