Ο Ζελένσκι έφθασε το απόγευμα της Παρασκευής στον Λευκό Οίκο, πολύ πιο συγκρατημένος από ό,τι στις συναντήσεις του με τον Τζο Μπάιντεν αλλά με την ελπίδα ότι θα έφευγε από εκεί με «θετικές συνομιλίες» και υπογράφοντας με τον Ντόναλντ Τραμπ τη συμφωνία με τα ορυκτά.
Αντ’ αυτών, ο Ζελένσκι έγινε μάρτυρας – με αφότερες ίσως τις νοηματοδοτήσεις της λέξης- ενός πρωτοφανούς διπλωματικού επεισοδίου που διεξήχθη ενώπιον των ΜΜΕ ολόκληρου του πλανήτη. Με τους Τραμπ και Βανς να του ζητούν να δείξει περισσότερη ευγνωμοσύνη για την πολυετή υποστήριξη των ΗΠΑ στο Κίεβο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε τις προτάσεις των συνομιλητών του ότι θα πρέπει να εργαστεί σκληρότερα για να συμφωνήσει σε εκεχειρία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Και εισέπραξε τον χαρακτηρισμό «ασεβής».
Τελικά στον Ζελένσκι διαμηνύθηκε να αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο προτού αυτός και ο Τραμπ ανέβουν στη σκηνή για την προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου.
Η δε συμφωνία για τα ορυκτά, έμεινε ανυπόγραφη και πλέον βρίσκεται στον αέρα.
«Γύρνα πίσω όταν θα είσαι έτοιμος για ειρήνη», έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς το όχημα του Ζελένσκι απομακρυνόταν από τον Λευκό Οίκο.
Η συζήτηση ήταν πύρινη. Υπήρξαν όμως τέσσερα σημεία ανάφλεξης.
Όταν τα αίματα ανάβουν
Οι εγκαρδιότητες και τα καλά λόγια κράτησαν μισή ώρα, όταν ξαφνικά (;) οι εντάσεις άρχισαν να βράζουν στο Οβάλ Γραφείο. Την αρχή έκανε ο Βανς με την φράση «ο δρόμος προς την ειρήνη και την ευημερία είναι ίσως η ενασχόληση με τη διπλωματία». «Αυτό κάνει ο πρόεδρος Τραμπ», πρόσθεσε.
Η φράση μάλλον ακούστηκε ειρωνική στον Ζελένσκι που παρενέβη, θυμίζοντας την επιθετικότητα της Ρωσίας και στα χρόνια προ της εισβολής, συμπεριλαμβανομένης της αποτυχημένης κατάπαυσης του πυρός το 2019. «Κανείς δεν τον εμπόδισε τότε», είπε ο Ζελένσκι για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και απευθυνόμενος στον Αντιπρόεδρο ρώτησε:
«Για τι είδους διπλωματία μιλάς Tζέι Ντι; Τι εννοείς;».
Τα πράγματα είχαν αρχίσει να αγριεύουν.
Η απάντηση του Βανς στον Ζελένσκι ήταν: [Εννοώ] το είδος της διπλωματίας που θα δώσει τέλος στην καταστροφή της χώρας σας».
Στη συνέχεια, ο αντιπρόεδρος κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι ήταν ασεβής και ότι προκαλεί αντεγκλήσεις μπροστά στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.
Ήταν η υπεράσπιση του Βανς στον τρόπο που ο Τραμπ προσεγγίζει τον πόλεμο και τον στόχο του για τερματισμό του: ανοίγοντας τους διαύλους επικοινωνίας με τον Πούτιν και πιέζοντας για μια γρήγορη κατάπαυση του πυρός. Και αυτό κλιμάκωσε την ένταση με τον Ουκρανό ηγέτη.
«Μη μας λες τι θα νιώσουμε»
Όταν ο Βανς προκάλεσε τον Ουκρανό πρόεδρο για διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζει με το στράτευμα και τη στρατολόγηση, ο Ζελένσκι απάντησε:
«Σε έναν πόλεμο, όλοι έχουν προβλήματα. Ακόμα και εσείς. Αλλά έχετε έναν ωραίο ωκεανό (σσ: που σας χωρίζει με τη Ρωσία, σα να λέει) και δεν το νιώθετε τώρα. Θα το νιώσετε όμως στο μέλλον…»
Ήταν το σχόλιο που «θόλωσε» τον Τραμπ και τον έσυρε στη σύγκρουση που μέχρι εκείνο το σημείο διεξήγετο μόνον μεταξύ Ζελένσκι και αντιπροέδρου.
Ο Ζελένσκι επεσήμανε αυτό που πολλοί καταλογίζουν στον Τραμπ: Ότι δεν κατανοεί τον ηθικό κίνδυνο που προκύπτει όταν αντιμετωπίζει τον επιτιθέμενο του πολέμου κατά τον ίδιο τρόπο με τον αμυνόμενο.
Και ότι τερματίζοντας την απομόνωση της Μόσχας για μια γρήγορη κατάπαυση του πυρός, κινδυνεύει να εμψυχώσει τον Πούτιν, να αποδυναμώσει την Ευρώπη και να αφήσει την Ουκρανία έτοιμη για να καταβροχθιστεί. Ο Τραμπ τείνει να χαρακτηρίζει τον πόλεμο ως ένα είδος δυαδικής σύγκρουσης μεταξύ δύο πλευρών που θα πρέπει αμφότερες να πάρουν το μερίδιο του βάρους ή την ευθύνη για τη μάχη και τις συνέπειές της.
Ο Ζελένσκι προσπάθησε να προειδοποιήσει για καταστροφικές συνέπειες αυτού του τρόπου σκέψης. Αυτό που είπε ευθέως στον Τραμπ μέσα στο Οβάλ Γραφείο ήταν: Συνεχίστε να κατευνάζετε τη Ρωσία και ο πόλεμος δεν θα αργήσει να φθάσει σε εσάς.
Εκεί ο Τραμπ εξεμάνη. «Μη μας λες τι θα νιώσουμε. Δεν είσαι σε θέση να μας κάνεις μάθημα τι θα νιώσουμε», είπε, με τη φωνή του να δυναμώνει.
«Δεν έχεις διαπραγματευτικά χαρτιά αυτή τη στιγμή, δεν βρίσκεσαι σε καλή κατάσταση», του είπε. «Παίζεις στοίχημα με εκατομμύρια ζωές. Ρισκάρεις τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Ήταν μια στιγμή που μπορεί να χάρισε εύσημα στον Ζελένσκι μεταξύ εκείνων που ήθελαν να τον δουν να ανθίσταται στον Τραμπ. Αλλά ήταν και η στιγμή που μπορεί να καθορίσει την Ευρώπη στο μεταίχμιο μεταξύ πολέμου και ειρήνης.
«Δεν ήσουν μόνος»
Και τα πράγματα δεν έπαψαν να πηγαίνουν χειρότερα. Κάποια στιγμή, αργότερα στη συνομιλία, ο Ζελένσκι είπε: «Από την αρχή του πολέμου, ήμασταν μόνοι και είμαστε ευγνώμονες».
Αυτό εξόργισε τον Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα χαρακτηρίσει τον πόλεμο ως οικονομική διαρροή για τους Αμερικανούς φορολογούμενους.
«Δεν ήσουν μόνος», του είπε. «Δεν ήσουν μόνος. Σου δώσαμε – μέσω αυτού του ανόητου προέδρου – 350 δισεκατομμύρια δολάρια», είπε ο Τραμπ. Το «ανόητος» πήγαινε στον Μπάιντεν.
Ο Βανς ρώτησε ακολούθως αν ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της συνάντησης και τον κατηγόρησε ότι έκανε εκστρατεία «υπέρ της αντιπολίτευσης» – των Δημοκρατικών – κατά τις αμερικανικές εκλογές πέρυσι.
Το σχόλιο ήταν μια αναφορά σε μια επίσκεψη που έκανε ο Ζελένσκι σε ένα εργοστάσιο πυρομαχικών στο Σκράντον της Πενσυλβάνια -την γενέτειρα του Τζο Μπάιντεν- λίγες εβδομάδες πριν οι Αμερικανοί ψηφίσουν στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν εξοργιστεί με εκείνη την επίσκεψη, κατηγορώντας τον Ζελένσκι ότι μετέτρεπε την περιοδεία του σε εκδήλωση κομματικής εκστρατείας για λογαριασμό της Καμάλα Χάρις και μάλιστα σε μια κρίσιμη πολιτεία.
Ήταν το σημείο που όλος πικρός διχασμός της εσωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, άρχισε να ξεχύνεται στην αίθουσα.
«Σας παρακαλώ, αν νομίζετε ότι μιλάτε πολύ δυνατά για τον πόλεμο», ξεκίνησε να λέει ο Ζελένσκι αλλά ο Τραμπ τον διέκοψε.
«Δεν μιλάει δυνατά», απάντησε ο Τραμπ φανερά εκνευρισμένος. «Η χώρα σας βρίσκεται σε μεγάλο πρόβλημα».
«Δεν κερδίζετε, δεν κερδίζετε τον πόλεμο», συνέχισε ο Τραμπ. «Κι έχεις πολλές πιθανότητες να βγειςε από αυτό, ok, χάρη σε μας».
Η αντεπίθεση Ζελένσκι
«Θα είναι πολύ δύσκολο να κάνεις τέτοιες επιχειρήσεις», εξακολούθησε ο Τραμπ υψώνοντας πλέον το δάχτυλο. «Θα είναι μια δύσκολη συμφωνία γιατί πρέπει να αλλάξουν οι συμπεριφορές».
Τραμπ και Βανς άρχισαν να επιπλήττουν τον Ζελένσκι, δείχνοντας όλο και πιο θυμωμένοι με τη «στάση» του, όπως τουλάχιστον εκείνοι την ερμηνεύουν.
«Απλώς πες ευχαριστώ», απαίτησε κάποια στιγμή ο Βανς.
Οι απαντήσεις του Ζελένσκι έδειχναν να υπαγορεύονται από την υπαρξιακή αγωνία τριών πολεμικών ετών. Ο Ζελένσκι διήνυσε τρία χρόνια υπερασπιζόμενος τη χώρα του από την εισβολή, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να κρατήσει σε συνοχή μια κοινωνία που ο Πούτιν προσπαθεί να διαλύσει, σχολιάζει το ΒΒC.
Αλλά έξω από το πλάνο της κύριας κάμερας, το θέαμα στο δωμάτιο ήταν άλλο. Η πρέσβειρα του Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, Οξάνα Μαρκάροβα, συνελήφθη να κρατά το κεφάλι της ανάμεσα στα χέρια της καθώς η συζήτηση άναβε. Εμοιαζε απελπισμένη.
The Ukrainian Ambassador to the United States, Oksana Markarova during the heated-argument in the Oval Office earlier between U.S. President Donald J. Trump, Vice-President JD Vance and Ukrainian President Volodymyr Zelensky. pic.twitter.com/YUk5kcKByw
— OSINTdefender (@sentdefender) February 28, 2025
Ήταν ίσως και η εικόνα που συνοψίζει τη διπλωματική θέση του Ζελένσκι και τη σχέση του -μέχρι νεοτέρας τουλάχιστον- με την υπερδύναμη και χορηγό του στην προσπάθεια ανάσχεσης της Ρωσίας.
Με πληροφορίες από το BBC
