Ένα βήμα προτού αποσύρει την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη από την Ουκρανία έφθασε ο Ντόναλντ Τραμπ που φέρεται να έχασε την υπομονή του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν τρεις Αμερικανοί αξιωματούχοι με γνώση των συζητήσεων, οι οποίοι μετέφεραν τις πληροφορίες τους στον ιστότοπο Axios.
Τα συναισθήματα του Τραμπ δεν έμειναν πάντως και πολύ κρυφά: «Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι προφανώς πολύ απογοητευμένος αυτή τη στιγμή με τον Πρόεδρο Ζελένσκι», δήλωνε μόλις χθες Πέμπτη ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Μάικ Ουόλτς, σε συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο.
Το προηγούμενο του 2019
Τραμπ και ο Ζελένσκι είχαν μια δύσκολη σχέση ήδη από το 2019. Ο Τραμπ είχε προσπαθήσει να παζαρέψει τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στην Ουκρανία εάν ο Ζελένσκι τον βοηθούσε να διερευνήσει τον του Τζο Μπάιντεν για τις σχέσεις (αργομισθίας) του με την ουκρανική εταιρεία φυσικού αερίου.
Πίσω στο σήμερα: Έξι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ εκμυστηρεύθηκαν στο Axios ότι τις τελευταίες εννέα ημέρες υπήρξαν πέντε περιστατικά που εξόργισαν τον Τραμπ, τον Αντιπρόεδρο Βανς, τον Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον Ουόλτς.
Συμπυκνώνοντας τη στάση του Ουκρανού Προέδρουμ, αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι Ο Ζελένσκι παρέδωσε μαθήματα του πώς-να-μην-κάνεις-μια-συμφωνία.
Τα πέντε γεγονότα που έκαναν «κόκκινο» από οργή τον Τραμπ φέρεται να είναι τα εξής:
- Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου: Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ (Scott Bessent) συναντάται με τον Ζελένσκι στο Κίεβο για να του υποβάλει μια πρόταση που θα έδιδε στις ΗΠΑ πρόσβαση στα ουκρανικά δικαιώματα ορυκτών με αντάλλαγμα την de facto προστασία των ΗΠΑ. Ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους ο Ζελένσκι ήταν «αγενής» και καθυστέρησε τη συνάντησή του με τον Μπέσεντ επειδή παρακοιμήθηκε.
- Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου: Στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, Βανς και Ρούμπιο συναντήθηκαν με τον Ζελένσκι για να λάβουν την έγκρισή του για τη συμφωνία για τα δικαιώματα ορυκτών. Όμως, προς έκπληξη και των δύο, ο Ζελένσκι απάντησε ότι δεν είχε την εξουσία να το εγκρίνει μονομερώς χωρίς το κοινοβούλιο.
- Σάββατο 15 Φεβρουαρίου: Ο Ζελένσκι απορρίπτει δημοσίως την αμερικανική πρόταση στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Πηγές του Λευκού Οίκου παρατήρησαν όμως ότι τα σχόλιά του προς τους δημοσιογράφους -ότι η συμφωνία «δεν ήταν προς το συμφέρον μιας κυρίαρχης Ουκρανίας» – απείχαν σε σημαντικό βαθμό από τα πολύ πιο θετικά σχόλια στα οποία είχε προβεί την προηγούμενη μέρα στο Χ.
- Τρίτη 18 Φεβρουαρίου: Καθώς οι Ρούμπιο, Γουόλτς και ο προεδρικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ συζητούν με Ρώσους διαπραγματευτές στη Σαουδική Αραβία για το ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός, ο Ζελένσκι θα ασκήσει κριτική ότι η συνάντηση πραγματοποιήθηκε ερήμην της Ουκρανίας. Θα ακολουθήσει η οργή του Τραμπ που επιτέθηκε στον Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου από το Μαρ-α-Λάγκο, εγκαλώντας τον (ψευδώς) ότι εκείνος είχε ξεκινήσει τον πόλεμο με τη Ρωσία και ότι έχει ποσοστό αποδοχής μόνο 4% στη χώρα του.
- Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου: Ο Ζελένσκι απαντά λέγοντας ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ «ζει σε μια σφαίρα παραπληροφόρησης». Ο Τραμπ κλιμακώνει την πίεση αναρτώντας στο Truth Social χαρακτηρίζοντας τον Ζελένσκι ως έναν «μάλλον μέτριο κωμικό» που έγινε «δικτάτορας χωρίς εκλογές».
Μιλώντας στο (συντηρητικό) National Pulse, την Τετάρτη, ο Βανς δήλωνε ότι ο Ζελένσκι θα έπρεπε να είχε πει τα παράπονά του «σε κάποια ιδιωτική συζήτηση με Αμερικανούς διπλωμάτες». Τώρα όμως επιτίθεται δημόσια στον μόνο λόγο που οφείλει την ύπαρξή της η Ουκρανία. Και αυτό είναι αναίσχυντο. Και σίγουρα δεν είναι κάτι που στρέψει σε αντίθετη κατεύθυνση τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τρεις κυβερνητικές πηγές είπαν ότι το σχόλιο του Βανς σχετικά με το πώς ένιωθε ο Τραμπ αποτελούσε παράλληλα και μια -όχι και τόσο συγκαλυμμένη- απειλή των ΗΠΑ να εγκαταλείψουν την Ουκρανία.
«Ξεπέρασε τα όρια»
Στον Λευκό Οίκο πιστεύουν ότι ο Ζελένσκι «καλόμαθει» με την ανοιχτή υποστήριξη που του παρείχε ο πρώην πρόεδρος Μπάιντεν, με την αμέριστη υποστήριξη των χωρών του ΝΑΤΟ και από τα θετικά σχόλια του Τύπου. Έτσι ξεπέρασε τα όρια.
«Ο Ζελένσκι είναι ένας ηθοποιός που διέπραξε ένα κοινό λάθος των παιδιών του θεάτρου: Άρχισε να πιστεύει ότι είναι ο χαρακτήρας που υποδύεται στην τηλεόραση», λέει ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου που συμμετείχε στις συνομιλίες. «Ναι, ήταν γενναίος και ύψωσε το ανάστημά του απέναντι στη Ρωσία. Αλλά θα ήταν «τρία μέτρα κάτω απ΄τη γη» αν δεν υπήρχαν τα εκατομμύρια που ξοδέψαμε».
«Δημιουργήσαμε ένα τέρας με τον Ζελένσκι»
«Δημιουργήσαμε ένα τέρας με τον Ζελένσκι», είπε έτερος Αμερικανός αξιωματούχος που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις. «Και αυτοί οι εξοργισμένοι από τον Τραμπ Ευρωπαίοι που δεν θα στείλουν στρατεύματα του δίνουν κάτι απίστευτες συμβουλές».
Ωστόσο, παρά τη δυσπιστία και τον θυμό της, η ομάδα του Τραμπ συνέχισε τις διαπραγματεύσεις με τον Ζελένσκι και μια νέα συμφωνία για τα δικαιώματα των ορυκτών που θα αποτελούσε μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας βρίσκεται στο προσκήνιο.
Η συμφωνία ωστόσο που φαίνεται να προτείνει ο Τραμπ, ίσως είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, σχολιάζει ο Axios και προσθέτει:
Σάπιο σάντουιτς
Η ομάδα του Τραμπ αναμένεται να πιέσει τον Ζελένσκι να εγκαταλείψει την Κριμαία (την οποία ο Πούτιν κατέλαβε το 2014) τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας και της Αζοφικής (που κατελήφθη από τη Ρωσία το 2022). Όμως η επιμονή των ΗΠΑ στη διεκδίκηση μεριδίου δικαιωμάτων από τα ορυκτά της Ουκρανίας μοιάζει με «μαφιόζικο εκβιασμό», σημειώνουν πολλοί επικριτές επισημαίνοντας ότι η χώρα θα έχανε δικαιώματα γης και ορυκτών παίρνοντας πολύ λίγα σε αντάλλαγμα.
«Είναι ένα σάπιο σάντουιτς», παραδέχεται ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ.
«Αλλά η Ουκρανία θα πρέπει να το φάει γιατί [ο Τραμπ] έχει ξεκαθαρίσει ότι όλο αυτό δεν είναι πλέον πρόβλημά μας».
