Για τρεις μήνες αναβλήθηκε στο Ισραήλ η λήψη απόφασης για την συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής που θα εξετάσει τις αποτυχίες στη χώρα που επέτρεψαν την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Προηγήθηκε, σύμφωνα με ισραηλινά μέσα, μία έντονη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου του Ισραήλ στο οποίο υπήρξε κοινή γραμμή του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και των υπουργών του απέναντι στην γενική εισαγγελέα, η οποία τάσσεται υπέρ της διεξαγωγής έρευνας.
Η συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου συγκλήθηκε λόγω της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο του 2024, το οποίο διέταξε την κυβέρνηση να διεξαγάγει ακρόαση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής εντός 60 ημερών.
Στη συνεδρίαση, που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή, ο Νετανιάχου φέρεται να χαρακτήρισε τον επικεφαλής της Σιν Μπετ (Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας) Ρόνεν Μπαρ «γραφειοκράτη» και επέμεινε ότι ο πόλεμος σταμάτησε προσωρινά με την κατάπαυση του πυρός που εφαρμόζεται το τελευταίο διάστημα.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ο Νετανιάχου έχει επανειλημμένως αποκλείσει την πιθανότητα να εκκινήσει επίσημη έρευνα πριν από το τέλος του πολέμου στη Γάζα ενώ οι επικριτές του ισχυρίζονται ότι επιδιώκει να δημιουργήσει μια επιτροπή με περιορισμένες εξουσίες και με μέλη της επιλογής του, φοβούμενος ότι μια επίσημη έρευνα θα τον εμπλέξει στην καταστροφή.
Οι υπουργοί του φέρονται επίσης να υποστήριξαν ότι το Ανώτατο Δικαστήριο δεν έχει καμία εξουσία να παρεμβαίνει στο θέμα της σύστασης μιας ομάδας έρευνας.
Ο Νετανιάχου βγήκε και δεν επέστρεψε ποτέ
Μετά από τέσσερις ώρες συζητήσεων, το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε να πραγματοποιήσει νέα συνάντηση για το θέμα σε 90 ημέρες. Πάντως, σύμφωνα με τα ισραηλινά δημοσιεύματα, αρκετοί υπουργοί έφυγαν από τη συνάντηση και έμειναν μέχρι το τέλος της μόνο έξι. Επίσης, μιάμιση ώρα μετά τη συγκέντρωση, ο Νετανιάχου φέρεται να είπε ότι θα έφευγε για μια στιγμή και δεν επέστρεψε ποτέ.
Προτού αποχωρήσει, ο Νετανιάχου φέρεται να συγκρούστηκε με την Γκάλι Μπαχαράβ-Μιαρά, την γενική εισαγγελέα, η οποία λέγεται ότι τον ενημέρωσε ότι το Ισραήλ είχε δηλώσει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης ότι θα σχηματίσει εξεταστική επιτροπή.
«Ποιος είπε στη Χάγη ότι θα δημιουργήσουμε εξεταστική επιτροπή;», φέρεται να ρώτησε ο Νετανιάχου. «Εσείς, κύριε», απάντησε η Μπαχαράβ-Μιάρα. Η γενική εισαγγελέας είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι εφόσον το Ισραήλ διαβεβαίωνε το ΔΠΔ ότι θα ερευνήσει τον πόλεμο, θα μπορούσε να το εμποδίσει να εκδώσει εντάλματα σύλληψης για κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου για τον Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας του Γιόαβ Γκάλαντ. Αν και δεν είναι σαφές ποιες διαβεβαιώσεις έδωσε το Ισραήλ στο δικαστήριο, το ΔΠΔ εξέδωσε τελικά εντάλματα για τον Νετανιάχου και τον Γκάλαντ.
Στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η Μπαχαράβ-Μιαρά φέρεται να είπε στους υπουργούς ότι η σύσταση επιτροπής είναι το «κατάλληλο νομικό εργαλείο» για τη διερεύνηση του θέματος. Η κρατική επιτροπή είναι η πιο ισχυρή ερευνητική επιτροπή και το μόνο όργανο που έχει την εξουσία να κλητεύει μάρτυρες. Επέμεινε ότι εάν η κυβέρνηση δεν δημιουργήσει επιτροπή, πρέπει να εξηγήσει ξεκάθαρα τους λόγους.
«Αυτό είναι παράλογο!»
Πριν από τη συνάντηση, ο διευθυντής της Σιν Μπετ είχε ζητήσει να παρευρεθεί για να μπορέσει να πει τη γνώμη του, αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε. Έτσι, έστειλε γραπτώς τη γνώμη του και ζήτησε να δοθεί στους υπουργούς, κάτι που δεν έγινε. Πάντως σε συνομιλίες πριν από τη συνάντηση εξέφρασε την υποστήριξή του για τη σύσταση μιας κρατικής εξεταστικής επιτροπής, ανέφερε ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός σταθμός Kan.
Η Μπαχαράβ-Μιάρα ρώτησε γιατί δεν δόθηκε η δήλωσή του στους υπουργούς και ο Νετανιάχου στη συνέχεια φέρεται να εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στον Μπαρ. «Αυτό είναι παράλογο! Τι εξουσία έχει να εκφράσει τη γνώμη του χωρίς να τον ρωτήσουν, και ενώ δεν τον αφορά καν;» είπε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.
«Είναι γραφειοκράτης. Τι σχέση έχει με την απόφαση για την σύσταση εξεταστικής επιτροπής;», διερωτήθηκε ο Νετανιάχου, σύμφωνα με τη Haaretz. «Κανένας γραφειοκράτης – όποιος κι αν είναι – δεν θα μας καθορίσει πότε θα τελειώσει [ο πόλεμος]. Αυτοί που διεξάγουν τον πόλεμο και επιτυγχάνουν την ειρήνη δεν είναι οι γραφειοκράτες. Είναι η εκλεγμένη ισραηλινή κυβέρνηση».
Ωστόσο, πρόσθεσε, «πρέπει να διερευνήσουμε τι συνέβη, και μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Όχι εν μέρει, και όχι με προκατειλημμένο τρόπο. Επιμένω σε αυτό και δεν θα είμαι ικανοποιημένος με κάτι λιγότερο από αυτό», ανέφερε η Haaretz.
Συσπείρωση της ισραηλινής κυβέρνησης
Ο περισσότεροι από τους Ισραηλινούς υπουργούς φέρεται ότι συμφώνησαν με τον Νετανιάχου για το θέμα. Εξαίρεση στάθηκε ο υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σαάρ ο οποίος φέρεται να υποστήριξε τη σύσταση κρατικής έρευνας. Επίσης, για να κατευνάσει τα πνεύματα, καθώς πολλοί δεν επιθυμούν να ορίσει τα μέλη της επιτροπή, όπως ορίζει ο νόμος, ο πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Γιτζάκ Αμίτ, πρότεινε να αποφασίσει για τα μέλη ένας πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου που θα επιλέξει το υπουργικό συμβούλιο.
Το θέμα δεν πέρασε ασχολίαστο από την αντιπολίτευση που υποστήριξε πως η συνάντηση αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση αποφεύγει την ευθύνη για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, όταν χιλιάδες ένοπλοι μαχητές της Χαμάς εισέβαλαν στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας 1.200 ανθρώπους και απαγάγοντας 251 στη Λωρίδα της Γάζας.
Η επίθεση έγινε η αφορμή για την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, ο οποίος σταμάτησε τον περασμένο μήνα μετά από τη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η οποία προβλέπει τρεις φάσεις και περιλαμβάνει την απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων ως αντάλλαγμα για την παράδοση Ισραηλινών ομήρων.
