Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε επισήμως την υποψηφιότητά του για την αμερικανική προεδρία και άρχισε -σχεδόν αμέσως – να παίρνει «κεφάλι» στις δημοσκοπήσεις, ο Ζελένσκι κατάλαβε: έπρεπε να εναποθέσει τις ελπίδες του στον Ντόναλντ Τραμπ για να σταματήσει η αιματοχυσία στην Ουκρανία, που μπαίνει πλέον στον 4ο χρόνο της.
Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός Ουκρανοί και σύμμαχοι βλέπουν ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να φέρει τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να προσφέρει στον Ζελένσκι επίσης μια διέξοδο.
«Υπάρχει πραγματική αισιοδοξία», δήλωσε στο POLITICO ο Κερτ Βόλκερ, ο οποίος υπηρέτησε κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ ως ειδικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ για την Ουκρανία. «Το 2024 ήταν σαν ένα έτος αναμονής. Είχαμε εκλογές, περισπασμούς, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα έλεγε όχι, μετά θα έλεγαν ναι… Το 2025 μοιάζει με έτος δράσης. Επιτέλους προχωράμε».
Το Κίεβο δεν τρέφει βέβαια αυταπάτες: όταν έρχεται αντιμέτωπο με τη συνέχεια της εποχής Μπάιντεν έναντι του Τραμπ, οι Ουκρανοί φαίνονται έτοιμοι να δουν πού θα τους οδηγήσει η άγρια βόλτα.
Ο ίδιος ο Ζελένσκι αναγνώρισε ότι ο Τραμπ μπορεί επιτέλους να φέρει τη Μόσχα και το Κίεβο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Ο Τραμπ είναι επιχειρηματίας. Ξέρει πώς να ασκεί πίεση», είπε ο Ζελένσκι σε συγκέντρωση δημοσιογράφων την Τρίτη, αφού απηύθυνε μια έντονη ομιλία στο πλήθος του Νταβός, προσθέτοντας ότι νιώθει «ελπίδες » για τη νέα κυβέρνηση.
Το πρόβλημα; Αυτή η «δράση» μπορεί να μην είναι ήπια.
Αδιανόητες παραχωρήσεις
Ο Ζελένσκι μπορεί να ωθηθεί να κάνει παραχωρήσεις που μέχρι πρόσφατα φαινόταν αδιανόητες — πιθανότατα θα πρέπει να αποδεχθεί ότι η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στα προπολεμικά της σύνορα (αν και δεν θα αναγνωρίσει ποτέ τα κατακτημένα εδάφη της ως ρωσικό έδαφος) και ότι η προσπάθειά της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ μπορεί και να κολλήσει διά παντός.
Αυτό ήταν ξεκάθαρο τόσο από τις παρατηρήσεις του ίδιου του προέδρου στο Νταβός όσο και από τους Ουκρανούς που ταξίδεψαν εκεί για να εστιάσουν ξανά την προσοχή στον πόλεμο στην πατρίδα τους (και να κάνουν συμφωνίες).
Ωστόσο, μιλώντας στο POLITICO στο περιθώριο ενός πάρτι για την ορκωμοσία Τραμπ στο Σπίτι της Ουκρανίας στον κεντρικό δρόμο περιπάτου του Νταβός το βράδυ της Δευτέρας, ο πρόεδρος της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου Τιμοφί Μιλοβάνοφ ανυπομονούσε να ξεκινήσει η εποχή του Τραμπ.
«Μπορεί να μην είναι καλό – αλλά θα είναι πολύ καλύτερο από ό,τι επί Μπάιντεν», είπε ο Μιλόβανοφ, πρώην υπουργός της Ουκρανίας, αναφερόμενος στην τύχη της χώρας του υπό τον Τραμπ. «Ο Μπάιντεν διαχειρίστηκε τον πόλεμο ως κρίση – σκέφτηκε ότι αν αντέξει αρκετά, η καταιγίδα θα περάσει. Αλλά δεν περνάει. Ο Τραμπ έχει την προοπτική ότι πρέπει να σταματήσουμε την καταιγίδα. Δεν ανησυχεί για το πώς θα σταματήσει».
Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο Τραμπ είχε καταφερθεί εναντίον του Ζελένσκι και της αθρόας αμερικανικής υποστήριξης στην Ουκρανία: «Είναι ο καλύτερος πλασιέ του κόσμου. Έρχεται εδώ και φεύγει με 60 δισ. δολάρια κάθε φορά», είχε πει ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ.
Κρίσιμες εβδομάδες
Για τον Ζελένσκι ο Βόλκερ λέει στο Politico ότι «το έπαιξε καλά»: «Ευθυγρμαμίστηκε με αυτό που θέλει ο πρόεδρος Τραμπ και κατέστησε σαφές ότι το πρόβλημα δεν είναι η Ουκρανία. Το πρόβλημα είναι ο Πούτιν».
Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για το Κίεβο και για τη Μόσχα.
«Νομίζω ότι ο Τραμπ θα τηλεφωνήσει στον Πούτιν και θα του πει να τερματίσει τον πόλεμο. Νομίζω ότι ο Πούτιν δεν θα συμφωνήσει … και νομίζω ότι η ομάδα του Τραμπ θα καταλάβει ότι πρέπει να δείξει δύναμη. Να δείξουν μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Και να τα βάλουν όλα στο τραπέζι», υποστηρίζει ο Βόλκερ.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει αυστηρότερες κυρώσεις, ουσιαστική αύξηση των αμερικανικών εξαγωγών ενέργειας για να πληγεί ο πολεμικός προϋπολογισμός του Πούτιν και συνεχή στρατιωτική υποστήριξη για την Ουκρανία. «Όχι με χρήματα των φορολογουμένων, αλλά υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει αυτό, συμπεριλαμβανομένου ενός προγράμματος δανεισμού, μεταξύ άλλων με την κατάσχεση από την Ευρώπη των 300 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και τη χρήση αυτών των χρημάτων για την αγορά αμερικανικού αμυντικού εξοπλισμού», δήλωσε ο Βόλκερ . «Αυτό θα στείλει ένα μήνυμα στον Πούτιν: Αυτό δεν πρόκειται να βελτιωθεί».
Διαφορετικές απόψεις στην Ουκρανία
Η Ζόια Λούτβουν, επικεφαλής του Κέντρου Τεχνολογίας Παγκόσμιας Κυβέρνησης στο Κίεβο, δήλωσε ότι η ουκρανική γνώμη για τον Τραμπ είναι διχασμένη ανάμεσα σε δύο «φούσκες».
Η πρώτη περιέχει εκείνους που ευθυγραμμίζονται με το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ – και «φοβούνται τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς».
Εν τω μεταξύ, «όσοι βρίσκονται στη δεύτερη ”φούσκα” λένε ότι έχουμε ήδη δει όλα όσα θα μπορούσε να κάνει ο Μπάιντεν και το επίπεδο υποστήριξης που θα μπορούσε να παράσχει και ότι δεν ήταν αρκετά». Ο Τραμπ τουλάχιστον «έχει αρκετή δύναμη για να φέρει σταθεροποίηση».
Ο ιδρυτής του Ukraine Freedom Project, Στίβεν Μούρ, ο οποίος πέρασε επτά χρόνια στο Καπιτώλιο, δήλωσε με τη σειρά του: «Οι Ουκρανοί δεν ξέρουν τι θα κάνει ο Τραμπ. Αλλά ξέρουν τι έκανε ο Μπάιντεν. Η κυβέρνηση Μπάιντεν καθυστερούσε τα πράγματα, αργοπορούσε τις παραδόσεις όπλων… Κάτι πρέπει να αλλάξει. Υπάρχει αισιοδοξία».
«Οι Ουκρανοί με τους οποίους μιλάω αισθάνονται ότι ο Τραμπ είναι ένας ισχυρός ηγέτης, ενώ ο Μπάιντεν δεν μπορούσε να φτιάξει μια πρόταση κάποιες φορές», τονίζει ο ίδιος.
