Η συμφωνία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, έρχεται σε μία περίοδο μετάβασης της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν στον Ντόναλντ Τραμπ. Έτσι ανακύπτει το ερώτημα: Ποιος αξίζει τα εύσημα;
Αν και η αναδυόμενη συμφωνία είναι προϊόν πολύμηνων διαπραγματεύσεων, η επικείμενη αλλαγή κυβέρνησης στις ΗΠΑ κατά κάποιον τρόπο λειτούργησε ως ανεπίσημη προθεσμία και «καύσιμο» για την εδραίωση της συμφωνίας, σημειώνει η Wall Street Journal, επικαλούμενη νυν και πρώην αξιωματούχους.
«ΕΧΟΥΜΕ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΜΗΡΟΥΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ. ΘΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΣΥΝΤΟΜΑ. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!” ο Τραμπ ανακοίνωσε την Τετάρτη στο Truth Social, την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης του. Ακολούθησε και δεύτερη ανάρτηση στην οποία υποστήριξε ότι η συμφωνία δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη νίκη του στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Ο Μπάιντεν πιθανότατα θα μιλήσει για την κατάπαυση του πυρός στο προγραμματισμένο για απόψε αποχαιρετιστήριο διάγγελμά του.
«Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από την ολοκλήρωση μίας θητείας για να πούμε ότι αυτή είναι μια πραγματική προθεσμία. Επικράτησε η άποψη πως αν θέλουμε να κάνουμε κάτι, καλύτερα να το κάνουμε τώρα, γιατί ένας Θεός ξέρει τι θα συμβεί μετά τις 20 του μήνα», σχολίασε ο Τζον Μπόλτον, ο οποίος υπηρέτησε ως σύμβουλος εθνικής ασφάλειας κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Η 20η Ιανουαρίου είναι η ημέρα ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Το Ισραήλ, από την πλευρά του, επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στη χαλιναγώγηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και γνωρίζει καλά ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Τραμπ υποστηρίζουν τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα.
Η διαμάχη για το ποιος πρόεδρος αξίζει τους επαίνους έχει ξεκινήσει στην Ουάσιγκτον και θα ενταθεί μόνο με την αρχική απελευθέρωση σχεδόν τριών δωδεκάδων ομήρων και μια κατάπαυση πυρός 42 ημερών.
Τι έγινε τους τελευταίους μήνες
Οι συνεργάτες του Μπάιντεν λένε ότι η συμφωνία βασίστηκε σε ένα πλαίσιο που σκιαγράφησε το αφεντικό τους τον περασμένο Μάιο και το οποίο ο ίδιος και οι σύμβουλοί του επιδιώκουν εδώ και μήνες. Την Τρίτη, ο Μπάιντεν συνέχισε την προσπάθεια, μιλώντας με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι σε μια κλήση που ακολούθησε παρόμοιες συνομιλίες τις προηγούμενες ημέρες με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ-Θάνι.
Οι υποστηρικτές του Τραμπ από την άλλη λένε ότι ήταν ο επερχόμενος πρόεδρος που ενίσχυσε τις προοπτικές για τη συμφωνία. Είπε στις 2 Δεκεμβρίου ότι θα φρόντιζε να βιώσει η Χαμάς μία πραγματική κόλαση, αν δεν συμφωνούσε να απελευθερώσει τους ομήρους μέχρι την Ημέρα της Ορκωμοσίας.
Δύο ημέρες νωρίτερα, η Αίγυπτος γνωστοποίησε στο Ισραήλ ότι η Χαμάς ήταν σοβαρά πρόθυμη να διαπραγματευτεί μια κατάπαυση του πυρός, δήλωσε Ισραηλινός αξιωματούχος. Τα σχέδια για επανέναρξη των αδρανών διαπραγματεύσεων έπεσε τότε και πάλι στο τραπέζι, ανέφερε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας πάντως ότι οι απειλές του Τραμπ «έβαλαν περισσότερο λάδι στη φωτιά».
Αναλυτές της Μέσης Ανατολής και ακόμη και ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν υποστηρίζουν ότι ήταν τελικά ο συνδυασμός των προσπαθειών των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών που έφερε αποτέλεσμα.
Το φαινόμενο Τραμπ
«Υπάρχει το φαινόμενο Τραμπ», είπε ο Ντένις Ρος, ο οποίος υπηρέτησε ως ανώτερος αξιωματούχος σε θέματα Μέσης Ανατολής κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης των Δημοκρατικών καθώς και των Ρεπουμπλικανών. «Δεν είναι τόσο οι απειλές του που επηρέασαν τη Χαμάς, αλλά η έμφαση που έδωσε στον τερματισμό του πολέμου προτού ακόμη εκλεγεί πρόεδρος. Επηρέασε με αυτόν τον τρόπο το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία. Και αυτοί μεμονωμένα και συλλογικά έχουν την ικανότητα να πιέσουν τη Χαμάς».
Ο Νετανιάχου, πρόσθεσε ο Ρος, αισθάνεται ότι δεν μπορεί να πάει ενάντια στον Τραμπ, γεγονός που έδωσε στον επερχόμενο πρόεδρο ακόμη μεγαλύτερη επιρροή. «Αλλά η ομάδα Μπάιντεν αξίζει τα εύσημα καθώς είχε άμεση εμπλοκή στη σύνταξη της συμφωνίας», είπε.
Η κρίση με τους ομήρους στο Ιράν
Η προεδρική μετάβαση θυμίζει τη συμφωνία του 1981 που απελευθέρωσε Αμερικανούς ομήρους στο Ιράν, όταν ένας άλλος Δημοκρατικός πρόεδρος μεταβίβαζε την εξουσία σε έναν Ρεπουμπλικανό διάδοχο. Οι 52 όμηροι, που συνελήφθησαν επί Κάρτερ, δεν απελευθερώθηκαν παρά μόνο όταν ο Πρόεδρος Ρίγκαν έκανε την εναρκτήρια ομιλία του.
Ενώ η ευρέως αναμενόμενη συμφωνία της Γάζας έρχεται καθώς οι Η.Π.Α. βρίσκονται εν μέσω πολιτικής μετάβασης, υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των δύο κρίσεων.
Μια μεγάλη διαφορά είναι η συνεργασία μεταξύ των ομάδων Μπάιντεν και Τραμπ —ιδιαίτερα η συμμετοχή του Στιβ Γουίτκοφ, απεσταλμένου του Τραμπ στη Μέση Ανατολή— στις διαπραγματεύσεις για τη Γάζα.
Το κλειδί στη συνεργασία
«Δεν είναι σαν τον Κάρτερ και τον Ρίγκαν – δεν υπήρχε πραγματική συνεργασία εκεί και ο Χομεϊνί ήθελε να ταπεινώσει τον Κάρτερ με το να μην απελευθερώσει τους ομήρους μέχρι την ορκωμοσία του Ρίγκαν», πρόσθεσε ο Ρος, αναφερόμενος στον Ρουχολάχ Χομεϊνί.
Μια άλλη διαφορά είναι ότι η πιθανή συμφωνία της Γάζας είναι μόνο ένα βήμα προς μια οριστική και πιο απαιτητική επίλυση της κρίσης, η οποία απαιτεί συμφωνία για το ποιος θα κυβερνήσει, θα εγγυηθεί την ασφάλεια και θα ανοικοδομήσει τη Γάζα εάν και όταν φύγουν τα ισραηλινά στρατεύματα.
«Υπήρχε τρομερή συνεργασία εδώ μεταξύ Τραμπ και Μπάιντεν», δήλωσε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην Αμερικανός. Διαπραγματευτής Μέσης Ανατολής που είναι γερουσιαστής
