Υστερα από 15 μήνες εχθροπραξιών, Ισραήλ και Χαμάς ήρθαν σε συμφωνία για κατάπαυση πυρός στη Γάζα και ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστινίους αιχμαλώτους.
Η συμφωνία τίθεται σε ισχύ από την Κυριακή 19 Ιανουαρίου.
Η είδηση έγινε δεκτή με ανακούφιση από χιλιάδες Παλαιστινίους που βγήκαν στους δρόμους πανηγυρίζοντας.
Διαδηλώσεις υπήρξαν και στο Τελ Αβίβ, όπου διαδηλωτές ζήτησαν εκ νέου την απελευθέρωση των ομήρων.
Την ίδια στιγμή Τραμπ και Μπάιντεν ξεκινούσαν ένα άτυπο debate για την πατρότητα της συμφωνίας.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε λόγο για μια επική συμφωνία που κατέστη δυνατή, όπως υποστήριξε, λόγω της «ιστορικής νίκης του στις εκλογές» του Νοεμβρίου.
Από την πλευρά του και ο Τζο Μπάιντεν διεκδικεί το λεόντειο μερίδιο της επιτυχίας με μια δήλωση που αναφέρει ότι η συμφωνία «είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της ακραίας πίεσης που δέχεται η Χαμάς (…) της κατάπαυσης πυρός στον Λίβανο και της αποδυνάμωσης του Ιράν αλλά και της επίμονης και επίπονης αμερικανικής διπλωματίας. Η διπλωματία μου δεν σταμάτησε ποτέ στις προσπάθειές τους να το πετύχουν», λέει ο Μπάιντεν.
Ο κίνδυνος της αλλαγής δεδομένων
Πάντως ο ανταποκριτής του BBC στο State Department, Τομ Μπέιτμαν, εκτιμά ότι το σημείο – κλειδί στην επίτευξη της συμφωνίας ήταν το χρονικό σημείο που διανύουμε: Δηλαδή η μετάβαση εξουσίας προς την προεδρία Τραμπ και η καταληκτική ημερομηνία της 20ης Ιανουαρίου.
Αμφότερες οι πλευρές γνώριζαν ότι η αβεβαιότητα για τους υφιστάμενους όρους της συμφωνίας θα αυξανόταν κατά πολύ μετά την ημερομηνία αυτή.
Δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση θα εδίδοντο οι ίδιες εγγυήσεις που είχε παράσχει η κυβέρνηση Μπάιντεν. Μια αλλαγή προτεραιοτήτων στην Ουάσινκγτον είναι ανά πάσα στιγμή δυνατή. Ειδικά με τον Ντ. Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο.
Ετσι, ναι μεν θα είναι η νέα κυβέρνηση που θα αναλάβει σε πέντε ημέρες να τρέξει τη συμφωνία, αλλά στο μεταξύ η κυβέρνηση Μπάιντεν θα είναι εκείνη που θα ξεκινήσει την εφαρμογή της.
Υπό τις συνθήκες αυτές η 20η Ιανουαρίου λειτούργησε ως υπόρρητο τελεσίγραφο που επέσπευσε τη συμφωνία.
Πανηγυρίζει ο Νετανιάχου
Το γραφείο του Νετανιάχου ανέφερε ότι η Χαμάς «υποχώρησε» λόγω της «σθεναρής στάσης» του Ισραηλινού πρωθυπουργού απέναντι στις «απαιτήσεις της τελευταίας στιγμής» εκ μέρους της Χαμάς. Σημείωσε πάντως ότι υπάρχουν «ακόμη αρκετές ανεπίλυτες ρήτρες» της συμφωνίας που πρέπει να εξεταστούν αλλά ελπίζει ότι οι λεπτομέρειες αυτές θα οριστικοποιηθούν τις επόμενες ώρες.
Η ανακοίνωση της Χαμάς
Σε ανακοίνωσή της, η ισλαμιστική ομάδα της Χαμάς ισχυρίζεται ότι η κατάπαυση του πυρός είναι το αποτέλεσμα «της θρυλικής σταθερότητας του μεγάλου παλαιστινιακού λαού και της γενναίας αντίστασης στη Λωρίδα της Γάζας».
Πόσοι είναι οι όμηροι
Σύμφωνα με έρευνα του BBC Verify, 94 από τους 251 ομήρους που απήχθησαν στις 7 Οκτωβρίου 2023 εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα: Οι 60 εικάζεται ότι είναι ζωντανοί και 34 νεκροί.
View of Gaza as Israel and Hamas reach ceasefire agreement. Watch live: ⬇️ https://t.co/cmj0cXYowT
— Reuters (@Reuters) January 15, 2025
Τα βασικά σημεία της συμφωνίας
Αν και οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί από τους μεσολαβητές, το Ισραήλ ή τη Χαμάς, τα κύρια στοιχεία της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με αξιωματούχο με γνώση του περιεχομένου της, είναι τα εξής:
- Η κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας θα διαρκέσει έξι εβδομάδες, κατά την οποία οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν σταδιακά από τις κεντρικές περιοχές του θύλακα και οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι θα επιστρέψουν στη βόρεια Γάζα, σύμφωνα με έναν Αμερικανό αξιωματούχο που ενημερώθηκε για τις λεπτομέρειές της.
- Στην πρώτη φάση θα απελευθερώνονται τουλάχιστον 3 όμηροι κάθε εβδομάδα και συνολικά θα απελευθερωθούν 33, στους οποίους περιλαμβάνονται όλες οι γυναίκες (και εκείνες που υπηρετούν στον ισραηλινό στρατό), τα παιδιά και οι άνδρες άνω των 50 ετών.
- Η Χαμάς θα αφήσει αρχικά ελεύθερες τις γυναίκες και τους νέους κάτω των 19 ετών και θα ακολουθήσουν οι άνδρες άνω των 50.
- Πρώτα θα απελευθερωθούν οι όμηροι που είναι ακόμη εν ζωή και στη συνέχεια θα παραδοθούν τα λείψανα των υπολοίπων.
- Παράλληλα, το Ισραήλ θα απελευθερώνει 30 Παλαιστίνιους κρατουμένους για κάθε πολίτη όμηρο και 50 για κάθε γυναίκα – στρατιωτικό.
- Μέχρι το τέλος της πρώτης φάσης, το Ισραήλ θα απελευθερώσει επίσης όλες τις Παλαιστίνιες και τους ανήλικους κάτω των 19 ετών που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές μετά την 7η Οκτωβρίου 2023.
- Ο συνολικός αριθμός των Παλαιστινίων που θα απελευθερωθούν θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των ομήρων που θα αφήσει η Χαμάς. Μπορεί να κυμαίνεται από 990 έως και 1.650.
- Η συμφωνία προβλέπει επίσης ότι καθημερινά θα εισέρχονται στη Λωρίδα της Γάζας 600 φορτηγά που θα μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια. Τα 50 από αυτά θα εφοδιάζουν τον θύλακα με καύσιμα και τα 300 θα κατευθύνονται στις βόρειες περιοχές της Λωρίδας.
- Την εφαρμογή της συμφωνίας θα εγγυηθούν το Κατάρ, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ.
- Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας θα ξεκινήσουν κατά τη 16η ημέρα της πρώτης φάσης και αναμένεται ότι θα περιλαμβάνουν την απελευθέρωση όλων των υπολοίπων ομήρων (περιλαμβάνονται και οι Ισραηλινοί στρατιώτες), τη μόνιμη κατάπαυση του πυρός και την πλήρη αποχώρηση του ισραηλινού στρατού.
- Η τρίτη φάση θα περιλαμβάνει την επιστροφή όλων των νεκρών ομήρων και την έναρξη της ανοικοδόμησης της Γάζας, με την επίβλεψη της Αιγύπτου, του Κατάρ και των Ηνωμένων Εθνών.
