Με εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα πλημμυρίζει η αγορά της Συρίας λίγες εβδομάδες μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Η αλλαγή του καθεστώτος σήμανε και το τέλος των περιορισμών σε δολάρια αλλά και των υπερβολικών δασμών που ουσιαστικά εξαφάνισαν αγαθά από τα ράφια κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Τα καταστήματα πέριξ της Δαμασκού, είναι πλέον γεμάτα με τουρκικό εμφιαλωμένο νερό, ζωμούς κρέατος από τη Σαουδική Αραβία, λιβανέζικο γάλα σε σκόνη και διάφορες δυτικές μάρκες σοκολάτας, όπως Twix και Snickers.
Σε ένα σούπερ μάρκετ στο κέντρο της πόλης, υπάρχει ολόκληρο ράφι με προϊόντα των Pringles.
Σύμφωνα με έναν εργαζόμενο σε σούπερ μάρκετ, ο κόσμος είναι ιδιαίτερα ενθουσιασμένος με τους κύβους τυριού και αναψυκτικά όπως το Pepsi. «Μέχρι τώρα ό,τι πουλούσαμε ήταν συνήθως συριακής παραγωγής».
Ο Άσαντ, το 2013, ουσιαστικά «ποινικοποίησε» το συνάλλαγμα σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη συριακή λίρα κατά τη διάρκεια της 13χρονης βίαιης σύγκρουσης , ενώ το καθεστώς του αύξησε επίσης τους τελωνειακούς δασμούς ώστε να ενισχύσει τα κρατικά έσοδα.
Ένα iPhone, για παράδειγμα, υπαγόταν σε δασμό 900 δολαρίων.
Αυτό ανάγκασε τους Σύρους να βασίζονται μεν σε τοπικά παραγόμενα αγαθά, αλλά την ίδια στιγμή να καταφεύγουν και σε ένα αχαλίνωτο λαθρεμπόριο με τον Λίβανο, για είδη που δεν μπορούσαν να βρουν στην εγχώρια αγορά, όπως η σάλτσα σόγιας. Οι διεθνείς κυρώσεις επιδείνωσαν την απομόνωση, παρότι τρόφιμα και φάρμακα εξαιρούνταν από αυτές.
Τέλος ο κρυφός «μαϊντανός»
Τα εισαγόμενα αντικείμενα παρέμεναν κρυμμένα πίσω από πάγκους και πωλούνταν κρυφά μόνο σε όσους ήξεραν «πώς να ρωτήσουν». Ο φόβος για επιδρομές, συλλήψεις και εκβιασμούς από το προσωπικό ασφαλείας ήταν τόσο μεγάλος που οι Σύροι συχνά απέφευγαν να αναφέρουν εντελώς τη λέξη «δολάριο», καταφεύγοντας σε κωδικές λέξεις όπως «μαϊντανός».
Η νέα κυβέρνηση των τζιχαντιστών υπό την ηγεσία του HTS έχει επιτρέψει τις συναλλαγές σε δολάρια ενώ το Σάββατο ανακοίνωσε και ένα νέο πακέτο τιμών εκτελωνισμού μειωμένο κατά 50 έως 60 τοις εκατό.
Τα εισαγόμενα αγαθά που επί χρόνια έρεαν από την Τουρκία στη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ (όπου επικρατούσε η ομάδα των τζιχαντιστών που σήμερα είναι η κύρια κυβερνητική δύναμη) περνούν πλέον και στην υπόλοιπη χώρα. Το ίδιο συμβαίνει και για τα προερχόμενα από τον Λίβανο προϊόντα: Τα αυτοκίνητα διέρχονται πλέον από τα σύνορα, ως επί το πλείστον, χωρίς ελέγχους
Οι τοπικές μάρκες παραμένουν σημαντικά φθηνότερες από τις ξένες. Ένα μπουκάλι συριακό κέτσαπ Dolly’s, για παράδειγμα, πωλείται 14.000 συριακές λίρες (περίπου 1 δολάριο ) σε ένα σούπερ μάρκετ, ενώ η αντίστοιχη πωλείται 78.000 συριακές λίρες, δηλαδή 6 δολάρια.
Ωστόσο άλλα βασικά προϊόντα έχουν γίνει και πάλι προσιτά. Οι λιβανέζικες μπανάνες, που είχαν εξελιχθεί σε είδος πολυτελείας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, πωλούνται πλέον στο 1/5 της τιμής που είχαν μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες.
Τέλη Ασαντ και la vache qui rit
Ρόλο στην αποκλιμάκωση των τιμών παίζει και η κατάργηση των ιδιότυπων «τελών Ασαντ».
Οι αγρότες κατά τη διαδικασία παράδοσή των προϊόντων τους στους χονδρεμπόρους, ήσαν αναγκασμένοι να παραδίδουν τμήματα των προϊόντων τους σε διάφορα στρατιωτικά σημεία ελέγχου, πολλά από τα οποία διοικούντο από τη διαβόητη «Τέταρτη Μεραρχία» του αδελφού του Μπασάρ, Μάχερ.
Οι αγρότες ήταν αναγκασμένοι να παραδίδουν σακούλες με προϊόντα σε αξιωματικούς και στρατιώτες κάθε φορά που του έκαναν «έφοδο» για δήθεν έλεγχο.
Αυτό τούς ανάγκαζε να χρεώνουν υψηλότερες τιμές για να αναπληρώνουν τις απώλειες.
Τέλος η επιστροφή στα ράφια της γνωστής γαλλικής μάρκας κύβων τυριού, la vache qui rit, (η αγελάδα που γελάει) που χρησιμοποιούνταν επί δεκαετίες για τα σάντουιτς των μικρών Σύρων, έχει γίνει αφορμή για διαδικτυακά αστεία.
«Πόσος καιρός πέρασε από τότε που είδες αυτό το χαμόγελο;» λέει ένας Σύρος σε ένα βίντεο στο Instagram μάρκας και σχολιάζει. «Ο γάιδαρος έφυγε και η αγελάδα επέστρεψε».
