Όταν επισκέπτεσαι μία ξένη χώρα, καλό είναι να ξέρεις μερικές εκφράσεις, που συνηθίζουν να λένε οι ντόπιοι. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και εάν επισκεφθείς τα Ανάκτορα του Γουέστμινστερ.
Όπως εξηγεί ο Economist, αν βρίσκεσαι εκεί και κάποιος πει κάτι γελοίο, απαντήστε ότι η ιδέα είναι “for the birds” (για τα πτηνά), ένας αμερικανισμός που είναι δημοφιλής μεταξύ πολιτικών και πουθενά αλλού στη Βρετανία. Αν κάποιος κάνει κάτι εξωφρενικό, μπορείτε να πείτε “has thrown a dead cat on the table” (έριξε μία νεκρή γάτα στο τραπέζι), έκανε δηλαδή ένα πονηρό τέχνασμα για να αποσπάσει την προσοχή από άλλα θέματα. Το πιο σημαντικό όμως είναι το ακόλουθο: Όταν σας ρωτήσουν για οποιαδήποτε αμφιλεγόμενη ενέργεια της κυβέρνησης, απλώς απαντήστε: “It is not a good look” (δεν έχει καλή όψη).
Πρόκειται για μια φράση που δεν αποτυγχάνει ποτέ και μπορεί να εφαρμοστεί σχεδόν σε οτιδήποτε. Η ακύρωση μαθημάτων Λατινικών στα δημόσια σχολεία ήταν “not a good look”, σύμφωνα με έναν σχολιαστή. Η φυλάκιση ανθρώπων για υποκίνηση ταραχών στο διαδίκτυο ήταν “not a good look”. Οι πλούσιοι αγρότες που παραπονιούνται για τον φόρο κληρονομιάς ήταν “not a great look”, δήλωσε ένας ραδιοφωνικός παραγωγός (χρησιμοποιώντας μια συνηθισμένη παραλλαγή). Η κατάργηση του επιδόματος θέρμανσης ύψους έως και £300 για τους συνταξιούχους ήταν, σύμφωνα με μια ομάδα πίεσης, “not a good look”. Όταν ο Σερ Κιρ Στάρμερ, ο πρωθυπουργός, απέλυσε τη Σου Γκρέι, τη διευθύντρια του επιτελείου του, μετά από μόλις μερικούς μήνες, αυτό ήταν “not a good look”. Αλλά όταν η κα Γκρέι διαπραγματεύτηκε ένα πακέτο αποδοχών μεγαλύτερο από εκείνο του Κιρ Στάρμερ, κι αυτό ήταν “not a good look”.
Όλα όσα δεν… φαίνονται καλά
Καμία φράση δεν συνοψίζει καλύτερα τη μίζερη κατάσταση της πολιτικής συζήτησης στη Βρετανία, όπου η αντίληψη υπερισχύει πάντα της πραγματικής πολιτικής, σχολιάζει ο Economist. Το να συζητάς αν κάτι είναι ένα “good look” επισκιάζει το αν είναι καλή ιδέα.
Πριν από τα Χριστούγεννα, η κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι δεν θα προσφέρει αποζημίωση σε γυναίκες που υποστηρίζουν ότι δεν ενημερώθηκαν σωστά πως το 2018 η ηλικία συνταξιοδότησής τους θα αυξηθεί στα 65, όπως και για τους άνδρες. Βουλευτές γκρίνιαζαν σε δημοσιογράφους. «Ένας συγγενής μου έστειλε μήνυμα και είπε, ‘Τι έχετε εναντίον των συνταξιούχων;’», είπε ένας, προτού προσθέσει, φυσικά, ότι αυτό ήταν “not a good look”. Η ιδέα του να δώσεις δισεκατομμύρια στους συνταξιούχους επειδή δεν έλεγξαν την ηλικία συνταξιοδότησής τους ήταν παράλογη, αλλά αυτό το γεγονός ήταν σχεδόν εντελώς απόν από τη συζήτηση. Είναι πολύ πιο εύκολο να πεις ότι κάτι φαίνεται άσχημο παρά ότι είναι κακή ιδέα.
Κυνική αδιαφορία
Η απήχηση της φράσης είναι προφανής. Οι βουλευτές που τη χρησιμοποιούν μπορούν να κρυφτούν πίσω από έναν υποτιθέμενο ψηφοφόρο, αντί να ασκήσουν τη δική τους κρίση. Για τους αναλυτές, προσφέρει ένα δεκανίκι ψεύτικης αντικειμενικότητας. Το να πεις ότι μια πολιτική είναι λάθος ή ανήθικη απαγορεύεται για υποτιθέμενους αντικειμενικούς παρατηρητές. Οπότε πες ότι είναι “a bad look” για να διατηρήσεις την ιδιότητά σου ως έξυπνος πολιτικός αναλυτής.
Μια τέτοια στάση, όμως, καλλιεργεί μια κυνική αδιαφορία για τις συνέπειες της πολιτικής. Το αν κάτι είναι πραγματικά σημαντικό έρχεται δεύτερο σε σχέση με το αν οι ψηφοφόροι το παρατηρούν. Αν οι άνθρωποι έβρισκαν το σύνθημα του New Labour τη δεκαετία του 1990, ότι “What matters is what works” (αυτό που έχει σημασία είναι το τι λειτουργεί) μια ζοφερή φιλοσοφία, τότε το “What matters is what plays well” (αυτό που έχει σημασία είναι το τι φαίνεται καλό) είναι ακόμη χειρότερο.
Αν το να φαίνονται έξυπνοι είναι η πρόθεση, το αποτέλεσμα είναι συχνά το αντίθετο. Η έμφαση στο πώς φαίνεται κάτι οδηγεί σε αφελή ανάλυση. Ο Έλον Μασκ σκέφτεται να δωρίσει έως και $100 εκατομμύρια στο Reform UK του Φάρατζ. Θα ήταν ένα τεράστιο ποσό για την πολιτική της Βρετανίας, όπου οι Βρετανοί πολιτικοί ταπεινώνονται για δωρεές μερικών χιλιάδων. Κι όμως, η συζήτηση μετατοπίστηκε από ηθικό ζήτημα στο οπτικό ερώτημα του αν, αν η κυβέρνηση ενεργούσε για να μπλοκάρει τη δωρεά, στους ψηφοφόρους ίσως και να μην φαινόταν καλό.
Η Βρετανία είτε μπορεί είναι χαρούμενη να δεχτεί χρήματα από ανθρώπους όπως ο Μασκ είτε όχι. Το να αρνηθεί να το απαγορεύσει επειδή δεν ξέρουμε αν θα φαινόταν ωραίο είναι ο χειρότερος τρόπος να ληφθεί μια απόφαση.
Ερωτήματα που αφορούν ηθικά, ουσιαστικά ζητήματα μετατρέπονται ξαφνικά σε ερωτήματα εντυπώσεων. Όταν το καλοκαίρι αποκαλύφθηκε ότι ο Κιρ Στάρμερ είχε δεχτεί πάνω από £100.000 σε ρούχα και δωρεάν εισιτήρια για ποδοσφαιρικούς αγώνες και συναυλίες της Taylor Swift, παρουσιάστηκε ως ένα ζήτημα εντυπώσεων. Η Τζες Φίλιπς, υφυπουργός, παραδέχτηκε ότι αυτό ήταν “not a good look”. Αλλά το πρόβλημα δεν ήταν η αντίληψη· ήταν η πραγματικότητα. Το να αποδέχεται τέτοια δώρα μας έλεγε πως ήταν δυνατό να αγοράσει κανείς μερικές ώρες στην παρέα του πρωθυπουργού (για να του προωθήσει πιθανώς ένα θέμα) στην τιμή μερικών εισιτηρίων σε έναν εκτός έδρας αγώνα της Arsenal.
Το φαίνεσθαι έχει τα όριά του
Μια πολιτική βασισμένη στο φαίνεσθαι των πραγμάτων έχει τα όριά της, όπως έχει ανακαλύψει ο Σερ Κιρ στην εξουσία. Ο ίδιος παρουσιάστηκε ως «καθησυχαστικός» και το κόμμα ως «αξιόπιστο». Για πολλούς, το κύριο αμάρτημα του Μπόρις Τζόνσον δεν ήταν ότι ήταν ένας ανίκανος πρωθυπουργός που έπαιρνε κακές αποφάσεις. Ήταν ότι έκανε τη Βρετανία να φαίνεται κακή. Ο Τζόσν ήταν ένα “not a good look” σε ανθρώπινη μορφή. Αντίθετα, οι Εργατικοί προσέφεραν, τη δυνατότητα να επιτευχθεί το “Make Britain Serious Again”. Υποσχέθηκαν, με λίγα λόγια, μια καλή… εμφάνιση.
Σήμερα η Βρετανία έχει μία κυβέρνηση που ότι πρέπει να φαίνεται σωστή, αλλά έχει ελάχιστη ιδέα πώς να λειτουργήσει σωστά, σημειώνει ο Economist και συμπληρώνει δηκτικά: «Το αποτέλεσμα είναι έξι μήνες στασιμότητας. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να περιγράψει κανείς αυτό: It is not a good look»
